تحلیل سیاسی جامعه­ی معاصرِ ایران، نشان می‌دهد شناخت تاریخ تحولات خِرَد حکومتی(تصور معقول از دولت) در فهم ذهنیت نیروهای اجتماعی در قبال حکومت تأثیر جدی دارد. مشروطه­ی ایرانی توانست اولین تردیدها را درباره­ی دولت سلطنتی به وجود آورد و نگره‌های سنتی را درباره­ی مشروعیت دولت زیر سئوال ببرد. با این وجود، بی‌نظمی/آشوب‌های اجتماعی و سیاسی پدیدارشده در جامعه­ی ایرانیِ پسامشروطه، موجب هویدا شدن دوباره­ی «بح...

در اوایل دورة سلطنت قباد پادشاه ساسانی (486- 531 م) جنبشی مهم به رهبری مزدک، با دلایل گوناگون اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، رخ داد؛ که پادشاه نیز، برای تضعیف موقعیت بزرگان و روحانیان، از آن حمایت کرد. طبیعتاً بزرگان با جنبش مخالفت کردند و قباد را از سلطنت خلع کردند و او فقط با حمایت هیاطله توانست دوباره به تخت سلطنت بازگردد. سالیان بعد، اتحاد دوبارة بزرگان و روحانیان با خسرو- پسر سوم قباد- منجر به ا...

به رغم بنیادهای متباین دین و دولت، با برآمدن صفویه به عنوان نخستین دولت ملی در ایران که به پیوند دین و دولت منجر گردید، بنیادهای سلطنت از مشروعیتی دینی برخوردار گشتند و روحانیت و علمای شیعه نیز در این جایگاه از نقشی بنیادین در ترویج فرهنگ تشیّع، بسترسازی برای عمل به قوانین و احکام فقهی شیعه، احیای امر به معروف و نهی از منکر، تأمین مصالح عامّه و دفاع از حقوق مردم و سرانجام تعمیق و بسط مباحث علمی د...

پس از فروکش کردن آخرین مقاومت‌های وابسته به نظام ساسانی، کشور ایران جزئی از بخش شرقی سرزمین‌های خلافت گردید. در ابتدا برای اداره هربخش از سرزمین‌های شرقی خلافت، عاملانی از طرف خلیفه مسلمین اعزام می‌گردید. این عاملان به عنوان نمایندگان تام‌الاختیار خلیفه عمل می‌کردند. از زمان طاهریان رابطه خلیفه با امرای مستقل آغاز گردید و در دوران یعقوب لیث، امارت استکفاء تبدیل به امارت استیلا شد، و امرا از چنا...

عیسی مسیح (ع) در مواعظ و سخنانش بارها ظهور زود هنگام ملکوت خدا را نوید می‌داد، اما از همان آغاز دعوت، هم یاران و هم دشمنان وی، ماهیت دقیق این مفهوم را درنیافتند و از آن برداشت سیاسی- اجتماعی کردند. مسیح برای تسهیل درک این مفهوم، از تمثیل و زبان مجاز بهره گرفت، اما دشمنانش با دستاویز قرار دادن موضوعاتی از این دست، مقدمات محاکمة او را فراهم کردند و او را به قیام برای برپایی سلطنت متهم ساختند. این...

دوره سلطنت رضاشاه به دلیل تلاش حکومت برای تأسیس دولت مدرن و گسترش غرب­گرایی و تلاش شخص رضاشاه و روشنفکران همراه و همرأی وی برای کسب مشروعیت سیاسی از طریق پیوند دادن سلطنت پهلوی با پادشاهی‌های باستانی ایران، یک مقطع دوران‌ساز و مؤثر در شکل‌دهی بنیان‌های فکری ایران نوین به شمار می‌رود. در این میان ناسیونالیسم که به عنوان یکی از ایدئولوژی‌های اصلی و ماهوی جریان تجدد خواهی، با پیروزی انقلاب مشروطیت...

تبیین اندیشه سیاسی از منظر تاریخی یکی از موضوعاتی است که تاکنون کم?تر به آن پرداخته شده است. اغلب پژوهشگران اندیشه سیاسی دوره صفویه را با روش?های تئوریک علوم سیاسی و یا بر اساس منابع فقهی بررسی کرده اند. در این پژوهش ما سعی داریم مولفه?های اندیشه ی سیاسی را بر اساس کتب تاریخی با روش تاریخی بررسی کنیم. در این روش تلاش می?شود تا مولفه های اندیشه سیاسی هم?چون مشروعیت، قدرت، سلطنت و مذهب در متون تا...

رابطه حکومت و مردم مسأله انسان است که اندیشه غالب متفکران بزرگ را به خود مشغول داشته است. مولانا محمد بلخی نیز این مسأله را در سراسر آثارش مطرح ساخته و با تأکید بر ویژگی هایی چون عدالت، دانش، فضیلت و معنویت که بیانگرصلاحیت حکومت اند حکومت مطلوب را حکومت باطنی و معنوی می داند که پی آمدش حکم راندن بر دلهاست. رهبر چنین حکومتی ولی خدا (انسان کامل )است که حکمرانی اش مظهر شاهی و تدبیر اوست و نمونه عی...

این مقاله سعی دارد، بر خلاف نگرشهای رایج، تا حد امکان، رابطه »نظاماجتماعی و اقتصادی » با « نظام حکومتی« أو ت ثیر این دو بر یکدیگر در دوران آل بویه، رامورد بررسی قرار دهد، با توجه به این رویکرد، در این تحقیق سعی شده به سئوال اساسیاین دوره که عبارت است از؛ دلایل عدم خلع خلیفه سنی توسط حاکمان شیعی مذهببویه پاسخ داده شود، فرضیه اصلی این مقاله آن است که توضیح دهد دلیل اصلی عدم خلعخلیفه توسط بویهیان ...

پیامبر اسلام ص بزرگ ترین انقلاب را در تاریخ به وجود آورد. وی تمام نهادهای سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، فرهنگی و اعتقادی جامعه را به هم ریخت و نهادهایی جدید را جایگزین آنها کرد و تحولی درونی در دل اعراب به وجود آورد. پس از رحلت حضرت رسول ص امویان در مدیریت جامعه اسلامی نفوذی خزنده کردند که بعدها منشا شکل گیری تحولات بسیاری در روند تاریخ اسلام شد آنان اساس جاهلیت نوین را پی ریزی کردند. مسئله اصلی این ...