صور خیال یکی از رایج­ترین اصطلاحات در نقد ادبی است و از جمله اصطلاحاتی است که بیشترین تکثّر معنایی را داراست. واکاوی صورخیال شاعرانه یکی از راه­های تشخیص افتراق و اشتراک آثار ادبی است. بررسی از این دیدگاه در نهایت، سبک و ارزش هنری را روشن کرده و میزان قدرت، نوآوری و بهره­گیری از میراث گذشتگان را مشخص می­کند.  بیدل دهلوی (و بالطبع شاعران سبک هندی به­ویژه شاخة رهرو خیال) با باریک­بینی و تیز­بینی، ...

این پژوهش به بررسی مراتب و چگونگی صدور فعل از نفس انسان در اندیشه عرفانی صدرالمتألهین، با تأکید بر مراتب خلق آثار هنری اسلامی توسط هنرمند عارف می‌پردازد. در نگرش عرفانی فاعلیّت حق‌تعالی به طریق تجلّی است و صدرا به تأسی از آن و در تبیین نسبت حق با خلق،‌ از تمثیل کیفیت ارتباط نفس و قوای آن بهره می‌برد. وی با بیان مماثلت نفس و ربّ در اوصاف ذات و افعال، مراتب و چگونگی صدور فعل از نفس را متأثر از مراتب...

خیال و تخیل به عنوان یکی از حواس باطنی نقش عمده ای در آفرینش اثر هنری دارد. آفرینش جهان ، تخیل الهی است . و انسان نیز از خالقش پیروی می کند، که این را تخیل مخلوق گویند. حکمای ایرانی ، همچون ابن سینا ، فارابی ، سهروردی و ملاصدرا ، هر کدام به گونه ای ، خیال را تبیین نموده اند . فلسفه اشراقی سهروردی در این باره ماخذ مناسب تری است . چگونگی ارتباط خیال ، عالم مثال و حقیقت با توجه به فلسفه نور شیخ اش...

سیاوش کسرایی شاعری متعهد است که حضور خود را از سال های 1336 با سرودن اشعار نو در بین شاعران دیگر اعلام کرد و نام خود را در ادب فارسی برای همیشه ماندگار ساخت. کسرایی بر خلاف بعضی از شاعران شناخته شده ی معاصر، چندان در پی خیال سازی و استفاده از صنایع لفظی و معنوی، در شعر خود نبوده است؛ عمده ی توجه او به مسائل سیاسی، اجتماعی، مشکلات و آرمان های مردم است.او می کوشد پیام دهنده ای باشد شاعرطبع که با...

صور خیال، ابزاری است که ادیب برای انتقال مفاهیم و تصورات خود به دیگران از آن بهره می گیرد. کاربرد این صور در کلام، زیبایی شایان توجهی داشته و کلام ساده و معمول را به درجه ی ظرافت و ماندگاری می رساند. استعاره یکی از مهم ترین صور خیال است که پیوندی نا گسستنی با دیگر فنون بیانی دارد؛ این فن از یک سو با تشبیه و از سوی دیگر با مجاز و کنایه مرتبط است. دید گاه های متفاوت ارباب فن در این زمینه، نشان م...

تشبیه و استعاره اصلی ترین عناصر صور خیال هستند که تمامی شاعران به انحای مختلف برای آفریدن تصاویر شعری از آن ها بهره جسته اند. سعدی، شاعر توانا و بلند آوازهی قرن هفتم، در به کارگیری این صور خیال و خلق تشبیهات هنری جایگاهی والا در شعر سبک عراقی دارد. او با استفاده از روش های نوسازی تشبیه مانند به کار بردن تشبیهات تفضیلی، مضمر، مشروط و ... تشبیهات هنری زیادی در اشعار خود به کار برده است. در این پ...

تشبیه و استعاره از اصول صور خیال در شعر است. به گونه ای که شاعران ادوار ادبی هر کدام به اندازه ی توانایی خویش با توجّه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و طبیعی زمان خود در خلق تصاویر شعری از این آرایه ها استفاده کرده اند. سنایی شاعر قرن ششم از بزرگ ترین سخنورانی است که برای نخستین بار تشبیهات و استعارات بدیع عرفانی را به صورت گسترده و منسجم در شعر پارسی وارد کرد تا جایی که هیچ شاعری قبل ...

بررسی و تحلیل صور خیال در دیوان جنید شیرازی به کوشش قاسمعلی امیری معین الدین جنید شیرازی از نویسندگان و شاعران بزرگ قرن هشتم می باشد که در شهر شیراز دیده به جهان گشود. از این صوفی نامدار به جز اثر ارزشمند شدالازار، دیوانی به یادگار مانده است که مشتمل بر6 قصیده و 99 غزل است. درباره ی چند و چون کار جنید شیرازی تا کنون پژوهش های چندانی؛ به ویژه در حوزه ی زیبایی شناسی شعر وی، صورت نپذیرفته ا...

در تعامل دین با فرهنگ اشکالی گونه گون از تدین بروز می کند. عوامل متعددی در شکل گیری دینداری فرهنگی دخالت دارند که از جمله می توان به شرایط جغرافیایی و تاریخی، فضا، عادت واره و رسانه ها اشاره کرد. این مقاله برای گونه شناسی دینداری فرهنگی چهارگونه اصلی: تدین قشر فرودست فرهنگی، تدین قشر متوسط فرهنگی، تدین روشنفکران و تدین عالمان دینی را مفهوم پردازی کرده است. مهم ترین عاملی که دو دسته روشنفکران و ...