چکیده: کمیت بن زید اسدی نخستین کسی است که باب مناظره و احتجاج را در شعر باز کرده است و شاعران متعهد شیعی دیگر از او پیروی نمودند . شاعران شیعه با بهره گیری از استدلالات عقلی و با اقتباس از قرآن و احادیث، همواره به دفاع از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و پیروان ایشان در برابر دشمنان ایشان می پرداختند . از شعرای متعهد شیعی ، کمیت بن زید اسدی در دوره اموی و دعبل بن علی خزاعی در دوره عباسی با احتجاج ...

بنی رَزین از خاندان‌های مشهور بربر در اندلس بودند که نیای آنها همراه با طارق بن زیاد وارد اندلس شده بود. آنها نخست به قُرْطُبَه و سپس به سمت ثغور رفتند و در سَهْله یا شَنْتَمَرِیّه شرقی از توابع شَنْتَبَرِیّه مسکن گزیدند. این منطقه در دوره امویان منطقه‌ای نظامی در ثغر اوسط بود و از این رو ساکنان آن می‌توانستند نقش مهمی در تداوم قدرت اموی در این منطقه ایفاء کنند. بنی رَزین و حاکمان آنها که همانند دیگر بربرها از عرب...

مصطفی بن عبدالله معروف به کاتب چلبی وحاج خلیفه از کتابشناسان بزرگ قرن یازدهم هجری /هفدهم میلادی است.بیشتر آثار اوبه تاریخ وجغرافیا اختصاص دارد،اما شهرت عمده ی او درمیان کتابشناسان به سبب تالیف کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون است. حاج خلیفه دراین اثرخود قریب 15هزارکتاب ورساله رامعرفی کرده وحدود 10 هزار نام مولف وشارح رادر کتابش آورده است .کاتب چلبی،کتاب خودرابه دو دلیل به زبان عربی تالیف کرده ...

ابن مقفع از نویسندگانی است که در اواخر عصر اموی و در اوایل عصر عباسی می زیست که در 25 سال اول از عمرش برای عمر بن هبیره و داود بن عمر بن هبیره نویسندگی می کرد و در 11 سال بعدی از عمرش به عیسی بن علی پیوست و برای او نویسندگی می کرد. دو کتاب ابن مقفع سرشار از مفاهیم والایی است که اسلوب آن دو کتاب از سه ناحیه ادبی و لغوی و فکری بررسی شده است ؛ در فصل پایانی ، سرچشمه های فکری این نویسنده بزرگ که ب...

چکیده : در این پایان نامه از آنجایی که معن بن اوس از شاعران مخضرمی است ابتدا مقدمه ای پیرامون عصر جاهلی، دوره صدر اسلام و نیز دوره راشدی و اموی نگاشته شده و پس از پرداختن به ویژگیهای شعر و تحولات آن در هر دوره ، زندگینامه معن بن اوس و افکار و ویژگیهای شعر و موضوعات شعری وی ارائه گردیده است . سپس متن دیوان معن بن اوس بر اساس روایت " قاسم بن اسماعیل البغدادی " مکنی به أبو ذکوان ، همراه با ذکر ل...

تأثیر فرقه خوارج بر تحولات خوزستان در عصر امویان[1] مسعود مرادی* مریم شجیراوی** چکیده موقعیت اقلیمی و نزدیکی خوزستان به مراکز قدرت در پایتخت‌های اسلامی کوفه و شام، سبب شد قبایل عربی ـ که به دلیل ایدئولوژیک با خلافت اسلامی سر ستیز داشتند ـ در این ناحیه ساکن شوند. خوارج فراری در دوره خلافت علی بن ابی‌طالب7 زمینه‌ساز شورش‌هایی در خوزستان شدند. در دوره بنی‌امیه بنابر دلایل سیاسی و اقتصادی و نیز انح...

سوید بن أبی کاهل یشکری از شاعران مخضرم می باشد، و سه دور? جاهلی، اسلامی و اموی را درک نموده است. ابن سلام جمحی، سوید بن أبی کاهل را با عمرو بن کلثوم، حارث بن حلزه و عنتره بن شداد در یک طبقه آورده است. سوید اشعار زیادی داشته ، که بیشتر آن امروز در دسترس ما نیست. بارزترین اثر او قصید? «یتیمه» می باشد، که خوشبختانه به دست ما رسیده است. این قصیده دارای 108 بیت می باشد. قصید? «یتیمه» در روزگار پیش ا...

از عهد امیر اسماعیل و برادرش نصر در نتیجه غزوات سامانیان در حدود بلاد غیر مسلمان ترکستان عده کثیری از ترکان به ماوراءالنهر راه یافتند. احتمال زیادی می رود که فائق خاصه، فرد مورد نظر در این پایان نامه، نیز از این دسته بوده باشد. او توانست بتدریج نردبان ترقی را طی نموده و در سلک بزرگان و امراء دربار سامانی در آید. به طور مسلم فائق فعالیت خود در دربار سامانی را به عنوان خدمتکاری ساده شروع کرده و پ...

در دوره خلافت خلیفه دوم, مسلمانان که هدف فتح ایران را در سر داشتند, به دنبال محلی بودند که علاوه بر نزدیکی به مرز ایران, از نظر آب و هوایی, مطلوب ساکنین جزیره العرب باشد; از این رو سعدبن ابی وقاص پس از مکاتبه با خلیفه دوم, به سلمان فارسی و حذیفه بن الیمان مإموریت داد تا به دنبال محلی مناسب جهت اسکان خود و گله شترانشان باشند. در پی این مإموریت, منطقه ای در ساحل غربی رود فرات و نزدیکی شهر باستانی...

گرچه نسب شناسان قبل از شکل گیری فاطمیان درباره نسل محمد بن اسماعیل به دلیل فعالیت زیرزمینی اسماعیلیان اطلاعات اندکی به دست می دهند، اما با برپایی حکومت فاطمیان در شمال آفریقا، نسب شناسان به نسب خلفای فاطمی توجه کردند و با اینکه خلفای عباسی نسب آنان مخدوش می دانستند، اما همه نسب شناسان نسب خلفای فاطمی را پذیرفته اند و آنها را فرزندان محمد بن اسماعیل دانسته اند، ولی عمدتاً از اینکه نسب نخستین خلیف...