واژه «الْأَبْتَر» یکی از واژگان معناساز و دارای ویژگی های منحصربه فرد زبانی و فرازبانی در سوره کوثر است. این واژه یکی از شاخص های مهم «اعجاز بیانی» در سوره کوثر به شمار می آید. این پژوهش بر آن است با استفاده از دانش ایتمولوژی یا ریشه شناسی، ابتدا مفهوم دقیقی از این واژه ارائه نموده، با بررسی «تطور مفهومی» واژه یا همان معناشناسی تاریخی، سیر تطور معنایی آن را در سه دوره زمانی پیش از نزول قرآن کریم، د...

در این مقاله معانی لغوی کلمهء أم در قرآن کریم و در فرهنگ های زبان عربی مورد بررسی قرارگرفته و تلفظ این واژه به صورت تطبیقی در سایر زبان های سامی بیان شده است. کاربردهای گوناگون اسمی- فعلی- اصطلاحی و دستور زبانی ام در این مقاله آمده است. در این پژوهش وجود کلمات ثنایی (دو حرفی) در زبان های سامی نشان داده شده است. برخی از زبانهای سامی از جمله زبان عربی تمایل زیادی به ثلاثی کردن این گونه کلمات داش...

در دستگاه دستوری زبان فارسی مقوله فعل یکی از پیچیده ترین مباحث دستوری است؛ به ویژه برای کسانی که می خواهند زبان فارسی را به عنوان زبان دوم بیاموزند. یکی از انواع فعل در دستور زبان فارسی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار نگرفته و یا کمتر به آن اشاره شده، فعلی است که از نظر معنی در گذر زمان دستخوش تحول شده و هر روز بر بار معنایی آن افزوده گشته است. این گونه افعال اغلب وارد حوزه معنی افعال دیگر شده،...

با نگاهی به شهر، می توان نمود اختلافات طبقاتی، شکاف های اقشار مختلف جامعه، نابرابری ها و تفاوت های اجتماعی-اقتصادی، فاصله بین دهک های اقتصادی و مسایلی از این دست را در تمام اجزای آن از مردم و فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها گرفته تا کالبد آن مشاهده کرد. مفاهیمی همچون بالا و پایین، شمال و جنوب شهر، این طرف و آن طرف رودخانه و ... هم مولود و هم مولد مسایل یاد شده اند که خود به مشکلاتی بزرگ در شهر و زندگی...

مفهوم وراثتِ پیش‌فرض از مفاهیم اساسی مورد استفاده در رویکردهای شبکه‌ای است که دانش زبانی را متشکل از گره‌های ساختی در سطوح مختلف انتزاع و روابط سلسله‌مراتبی بین آن‌ها در نظر می‌گیرد. بر اساس این سازوکار، مشخصات مربوط به هر ویژگی از گره بالاتر به گره پایین‌تر به ارث می‌رسد، مگر آنکه گره پایین‌تر خود دارای مشخصات دیگری برای آن ویژگی باشد. اهمیت چنین سازوکاری به هنگام توصیف آن دسته از ساخت‌های زبان...

نشانه شناسی، مطالعۀ نظام مند نشانه هاست که به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد امروز توانسته است در تحلیل بسیاری از متون مؤثر باشد و نشانه شناسی لایه ای به مثابۀ یک دیدگاه نظری، زمینه را برای تحلیل متون چندوجهی که شامل نشانه های زبانی و غیرزبانی است، فراهم می کند. این پژوهش به تحلیل سنگ نوشته های قبور شهدا از منظر نشانه شناسی لایه ای پرداخته است. سنگ نوشته قبور شهدا به مثابۀ متون چندوجهی، حاوی نشان...

تولیدگفتار یکی از عالی ترین عملکردهای ذهن است. بیشتر مدل های ارائه شده در رابطه با طرح ریزی و تولید گفتار بر پایه شواهد به دست آمده از لغزش های زبانی می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی لغزش های زبانی به منظور یافتن داده هایی است که روشنگر وقایع طرح ریزی و تولید گفتار باشند. به این منظور، سیصد وسی لغزش رخداده در زنجیره گفتار گویشوران فارسی زبان، بزرگسال و طبیعی درمحیط های رسمی و غیررسمی مورد بررس...

در پژوهش حاضر یافته های جدیدی در حوزه دانش طراحی شهری حاصل شده است که موارد زیر را شامل می شود: 1 - با اتخاذ رویکردی پدیدارشناسانه به مفهوم زبان ، تعریف جدیدی برای مفهوم زبان طراحی شهری و اجزا تشکیل دهنده آن ارائه شده است . این تعریف اجزا محیط مصنوع را با محیط طبیعی در پیوند قرار می دهد و ابعاد تازه ای در مطالعه طراحی شهری می گشاید. 2- با استفاده از روشهای تحلیل زبانشناسی و در مقایسه باآن ، ساخ...

همچنان که از آغاز این مقاله اشاره شده است ترجمه بعنوان فرایند انتقال معنی از یک زبان به زابان دیگر بعنوان موضوعی مستقل مورد توجه بوده است . پیش از دوران رشد و بالندگی زبان شناسی بعنوان یک علم بحث در باره معنا و لفظ و تقدم یکی از آن دو وجود داشته است و این خود دلیلی است بر اینکه ترجمه بعنوان موضوعی در خور بررسی و تحقیق از گذشته در محافل و مجامع علمی بین صاحبان اندیشه مطرح بوده است . بحثهای مربوط...

چامسکی و جرجانی در تعریف زبان بر لزوم اسناد و انطباق مجموعه واژگان بر قواعدنحوی تأکید می‌کنند. از سویی زبان در نظر هردو نه نظام صوری دستور زبان؛ بلکه قواعد تولید و درک گفتار در ذهن اهل زبان است؛ بنابراین توقع وجود رابطه میان خصوصیات ذاتی ذهن و مشخصه های زبانی بسیار طبیعی می‌نماید. این ارتباط در نظرات جرجانی به نحوه تولید و ادراک گفتار در ذهن محدود می‌شود؛ اما چامسکی به دنبال شناخت ماهیت ذهن به ...