وجود جعلیات در منابع حدیثی، فقهی، تاریخی و منابع دیگر، امری رایج است که باید برای شناخت گزارش‌ها و روایات جعلی، راه‌های مختلف تحقیق را پیمود تا صحت و سقم روایات را به دست آورد. افزون بر نقد روایات از جهت سند و متن، باید به فضای بسترسازی صدور روایات توجه داشت تا سره از ناسره را تشخیص داد؛ زیرا صدور برخی از روایات با مبانی قرآن، حدیث نبوی و احادیث ائمه‰، علم کلام و عقل تباین دارد، اگرچه صدور آن‌ه...

در میان جوامع حدیثی شیعه، بحار الأنوار به دلیل جامعیتِ بیشترِ موضوعات، منابع و احادیث آن و حضور علمی مؤلفش، علامه محمد باقر مجلسی، اهمیت بیشتری یافته است. مطالعه بحار الأنوار و توضیحات علامه مجلسی بیان گر رفتار گزینشی وی  در مواجهه با مصادر و احادیث است. وی به پیروی از دانشوران حدیث محورِ پیش  از خود، در اعتبار سنجی احادیث به قراین متنی بیش از قراین سندی ارج  می نهاده است.این پژوهش با روش توصیفی ت...

صحت یک متن حدیثی، افزون بر روش‌های شناخته شده اعتبارسنجی سندی، به هماهنگی متن حدیث نیز وابسته است. یکی از مواردی که در برخی روایات مشاهده می‌شود، عدم تطابق عدد و معدود در متن حدیث است. احادیثی وجود دارد که پیشوایان دینی در آن با بیان عددی به شمارش خصایص می‌پردازند، ولی تعداد آن‌ها در متن روایت با عدد اولیه سازگار نیست. در این پژوهش با عنوان کردن برخی از این احادیث، به حل این مشکل در روایت خصایص...

مسأله آغاز پیدایش جعلِ حدیث یکی از مسائل مهم تاریخ حدیث است که از سوی محققان فریقین آرای متفاوت و گاه متناقضی در باره آن ابراز شده است. یکی از این آرا متعلق به عمر بن حسن بن عثمان فلاته، از نویسندگان معاصر اهل سنت است که کتاب الوضع فی الحدیث او از مهم‏ترین منابع موجود در مطالعات وضع شناسی به شمار می‏رود. وی با نقد آرای دیگران و طرح مستنداتی تاریخی کوشیده است تا پیدایش احادیث موضوع را در ثلث آخر ...

هدف: مسئلۀ اصلی این تحقیق، استخراج و بررسی و نقد آرا و شبهات حدیثی منتقدان حدیث شیعه در ایران معاصر است. روش: روش تحقیق، اسنادی- تحلیلی است. با مراجعه به آثار و کتب موجود منتقدان حدیث شیعه، آرای حدیثی این جریان به دست آمد و با رجوع به منابع اصیل و احادیث ک...

عنوان این پایان نامه، نقد و بررسی روایات فضایل خلفای سه گانه در صحیح مسلم (باب فضایل) با تأکید بر دیدگاه علامه عسکری( ره) است که شامل پنج فصل می باشد. فصل اول، شامل دو بخش است که بخش اول کلیات تحقیق و بخش دوم آن به ادبیات تحقیق اختصاص داده شده است که به مهمترین واژگان کلیدی در متن می پردازد. فصل دوم، با عنوان علل و انگیزه های جعل فضایل که به بررسی انگیزه های مختلف در جعل فضایل از صدر اسلام تا...

بررسی روش های نقد حدیث در مشی علمی و آثار عالمان دینی، در پیشبرد اهداف دانش نقد حدیث، نقش به سزایی ایفا می کند. از جمله عالمانی که در آثار خود، به نقد حدیث و روش های آن اهتمام داشته است، استاد مطهری می باشد. هر چند در زمینه یافتن روش های نقد حدیث در آثار شهید مطهری، تحقیقات مختصری صورت گرفته است، اما به نظر می رسد جمع آوری احادیث نقادی شده و یافتن روش های نقد حدیث، نیاز به تلاش های گسترده و منس...

از دیرباز دانشمندان اسلامی و به خصوص فقیهان، در صدد کشف راه ها و روشهای متعدد فهم حدیث، یکی از دو منبع اصیل فکر و عمل اسلامی بوده اند، از جمله این راه ها و روشها، دقت در سیاق لغوی متن حدیث است و علما از سیاق در کشف معنا، شناخت انواع علل و موانع فهم حدیث، حذف، اصلاح و تنقیح احادیث آسیب دیده بهره جسته­اند و عدم ملاحظه این روش، گاهی منجر به معانی غیر مراد از حدیث می گردد. در این مقاله، که به روش ...

اساسی‌ترین رویکرد شکاکانة خاورشناسان به وثاقت متون کهن اسلامی، در اواخر دهة 1970 از سوی جان ونزبرو ارائه شد. او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری‌ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوة تحلیل ادبی استفاده کرد. تحلیل ادبی او از کهن‌ترین متون اسلامی در حوزة تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که...