با پیدایش و گسترش تصوف در جهان اسلام از قرن دوم به بعد، یکی از مناطقی که تصوف در آن رشد و گسترش پیدا کرد، ناحیه خراسان قدیم بود. تصوف در این نقطه با ابراهیم ادهم آغاز می شود که تصوف او مبتنی بر زهد و ریاضت بوده است؛ بعلاوه در این خطه، عرفای بزرگی همچون بایزید بسطامی، ابوسعید ابوالخیر، مولانا جلال الدین بلخی سربرآوردند که سبب رشد تعالیم و گسترش تصوف اسلامی شدند. تصوف در این منطقه، دارای ویژگی ها...

کادر(قاب) یکی از عناصر تشکیل‎دهنده‎ی اکثر نگاره‎های کتب مصور است که اغلب به صورت چهارضلعی بدون شکست و در مواردی نیز به اشکال گوناگون و چند ضلعی‎هایی فراتر از چهار ضلع، با شکاف و شکستگی ترسیم شده‎است. اشکال مختلف کادر و ترسیم بخشی از نگاره خارج از مرزهای کادر، در نگاره‎های پیش از ایلخانی و به‎طور گسترده در نگاره‎های دوره‎ی ایلخانی و تیموری مشاهده شده‎است. در این پژوهش سعی شده نگاره‏های مکاتب تبر...

ایران ایلخانی (۶۵۴ تا۷۵۰ ه‍.­ق./ ۱۲۵۶ تا ۱۳۳۵م.)، پس از یک دوره کوتاه رکود، به دلیل حمایت­ مغولان از تولید و تجارت منسوجات گرانبها، با رشد چشمگیری در زمینه طراحی و  تولید منسوجات روبرو می­شود. در حکومت ممالیک مصر(۶48 تا 923 ه‍.­ق./ ۱۲۵0 تا 1517م.) نیز، به دلیل مقاصد سیاسی، تجاری و اقتصادی و اهمیت قاهره به عنوان مرکز جهان اسلام، توجه به تولید منسوجات فزونی یافت و در این دوران، پارچه و لباس نقش ا...

بیان مسئله: ربع رشیدی یا رشیدیه یک مجموعۀ معماری و بنا به آنچه در نزهت‌القلوب (740 ه.ق.) آمده است «شهرچه‌ای» فرهنگی و دانشگاهی در شمال شرقی تبریز و در کوه‌پایۀ سرخاب بوده است که در عهد ایلخان سلطان محمد خدابنده اولجایتو با همت و نظارت خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی طراحی و ساخته شد. بر اساس وقف‌نامۀ ربع رشیدی، مجموعۀ معماری شهرچۀ ربع رشیدی دارای بناهای همگانی و عام‌المنفعۀ بسیاری بوده و گرمابه...

پس از تصمیم قوریلتای دربار مرکزی مغول و اعزام هلاکو به غرب، حکومت ایلخانی در ایران طی فرایندی تاریخی و تابع تحولات دربار مرکزی و اقدامات نظامی و سیاسی هلاکوخان شکل گرفت. هدف لشکرکشی هلاکو به غرب، تثبیت حاکمیت مغولان بر سرزمین‌های فتح‌شده و نیز فتح مناطق جدید بود و تشکیل حکومت ایلخانی در ایران جزو اهداف مأموریت هلاکوخان در غرب تعیین نشده بود. تحولات امپراتوری مغول پس از مرگ منگوقاآن و رقابت‌های ...

از هنر گچبری قرون پنجم تا هشتم هجری قمری در خراسان بزرگ، آثار نفیسی چون آرایه‌های گچی رباط شرف (سلجوقی) و مسجد جامع فریومد (سلجوقی، خوارزمشاهی، ایلخانی) باقی مانده است که در نوع خود کم‌نظیر هستند. شباهت‌ها و تفاوت‌های آرایه‌های این دو بنا در خراسان بزرگ همواره مورد توجه متخصصان امر بوده است، اما تا به امروز به نتیجه‌ای درخور دست نیافته‌اند. بدین سبب هدف این پژوهش مقایسه آرایه‌های گچی این دو بنا...

چکیده فرهنگ ایرانی مادامی که پیشتاز جوامع هم عصر خود بود، منشاء تاثیراث فرهنگی و هنری بر تمدن های همجوار بود .زمانی به خاطر ارتباطات سیاسی،اقتصادی و.. تازه های تمدن ها را چنان با فرهنگ و هویت بومی خود تلفیق می نمود که آدمی را در ریشه یابی و فهم دقیق موضوع به اشتباه وا می دارد.سکه با مفهومی که امروزه از آن در ذهن داریم، هخامنشی ها از تمدن لیدی به عاریت گرفتند، در همان ابتدا به چنان رشد وشکوفایی...

پژوهش پیش رو به یکی از ادوار مهم تاریخ ایران یعنی دوره ی مغول و یکی از شهرهای مهم آن یعنی اصفهان اختصاص دارد تا با بررسی آرامگاه های این شهر بار دیگر تاریخ را مرور کند. آن چه در این پژوهش مد نظر است، بررسی عناصر تزئینی در بناهای آرامگاهی دوره ی ایلخانی در شهر اصفهان و پرداختن به پلان ساختمانی آن هاست و در این راستا آن چه مبنای کار قرار گرفته، بناهای برپا شده با مصالح ساختاری آجری است که آرامگ...

مقامات نویسی عرفانی یکی از مهم ترین شاخه های عرفان و تاریخ ادبیّات عرفانی است که تا به امروز کمتر بدان به عنوان یک ژانر (نوع) ادبی خاص توجّه شده است. طبقه بندی دقیق و منطقی انواع سه گانه مقامات نویسی و تبیین جایگاه، نوع نگاه، روش ها و انگیزه ها و اهدافی که در پشت این نوع مهمّ ادب عرفانی هست، می تواند کمک فراوانی به شناخت فرهنگ و ادب دیروز و امروز ما نماید. همچنین، بررسی و تحلیل چهره ها و شخصیّت های...

چکیده کتابت و تذهیب قرآن یکی از مهم ترین هنرهایی است که در دوره ایلخانی با تلاش و حمایت شاهان و وزیران هنر دوست، به دوران اوج و شکوفایی خود در زمینه استنساخ قرآن رسیده است. نقوش هندسی در این دوره پرکاربردترین نقوش برای تزیین در بیشترهنر ها از جمله معماری و به ویژه تذهیب قرآن می باشد. هدف این پژوهش بررسی ساختار هندسی نقوش تذهیب در قرآن های دوره ایلخانی می باشد که در این راستا ارتباط تناسبات، سا...