مناقب‌‌نگاری ائمه در عهد صفویه را می‌‌توان مهم‌‌ترین رویکرد مورخان این عصر در توجه به تاریخ صدر اسلام دانست؛ چرا که پادشاهان صفوی مشروعیت خود را از امامت اهل‌‌بیت داشتند و نه خلافت خلفا. بنابراین مورخان برخلاف قدمای خود به جای نظریه خلافت به نظریه امامت و ولایت تمایل یافتند. این نوع مناقب‌‌نگاری را می‌‌توان دنباله مناقب‌‌نگاریهای صوفیانه سنی و شیعه در عصر پیش از صفویه دانست که مفهوم «شیعه اثنی ...

این مقاله با هدف ارائه مدلی نظری تنظیم شده است که مبنای معرفت شناسی آن نقد تاریخ نگاری مارکس گرایانه است در سنت جامعه شناسی تاریخی دو رویکرد مارکس گرایانه ( ماتریالیسم تاریخی و شیوه تولید آسیابی) به تاریخ نکاری ایران پرداخته اند در این مقاله نشان می دهیم که به کارگیری این رویکردها به دلیل نقائص نظر ی از جمله همسان پنداری ساختارهای اقتصادی اجتماعی تاریخ ایران با تجربه اروپائی مانع فهم دقیق دوره ...

زرتشتیان در طول تاریخ به گبران، مجوسان و بهدینان معروفند. این پژوهش ضمن بررسی حیات اجتماعی و اقتصادی زرتشتیان ایران در دو دوره صفویه و قاجاریه، به بررسی تطبیقی شرایط عمومی آنها در این دو دوره می پردازد تا از خلال این مطالعه تطبیقی به پاسخ این پرسش برسد که آیا، شرایط اجتماعی و اقتصادی زرتشتیان ایران در دوره قاجاریه در قیاس با دوره صفویه آیا تفاوتی کرده است یا خیر؟ اگر تفاوتی وجود دارد چرا و چگون...

چکیده: مرجع زمانی روابط سیاسی و فرهنگیِ بین دولت صفویه و دولت های شیعه جنوب هند به تاریخ بعد از هجوم مغول به جهان اسلام برمی گردد. دو عامل تجارت و مهاجرت که همواره موجب نزدیکی سیاسی و فرهنگی بین ایران و شبه قاره هند بود از ویژگی های خاص سه سده بعد از هجوم مغول است. تشکیل دولت بهمنی باعث ثبات سیاسی در جنوب شبه قاره هند گشت؛ این اتفاق باعث شد تا دو عامل تجارت و مهاجرت تأثیر بیشتری در جنوب هند به...

اندیشه تاریخ نگاری در تواریخ رسمی و سلسله ای دوره صفویه،بر پایه ساختار سنتی پیشین و بر مبنای نگرش سلطان متدین و مروّج شیعه ادامه یافت. شیوه تاریخ نگاری اسکندربیگ منشی نیز ادامه تاریخ نویسی سنتی عصر صفوی است اما در نگارش تاریخ خود دارای ویژگی و امتیازاتی است که او را از تاریخ نویسان سنتی عصرش متمایز کرده است. مسأله اصلی پژوهش این است که آیا اسکندربیگ منشی در بیان حوادث گیلان در تاریخ عالم آرای عب...

رسمیت یافتن تشیع در دوره صفویه پدیده ایست ریشه­دار در قرن­ها، جریان­ها، فرازها و فرودهایی که تشیع در جهت اثبات و تثبیت خود با آن مواجه شد. این پژوهش برآن بوده که به بررسی و کنکاش جریان تشیع و فرصت­های آن از سقوط بغداد تا تأسیس دولت صفویه و به رسمیت شناخته شدن تشیع دوازده امامی در ایران بپردازد و حاصل اینکه تمایل و گرایش به تشیع در مسیر تاریخ ایران، از آغاز تا پیش از سقوط بغداد در سال 656 هجری ق...

دو طایفه تکلّو و استاجلو از مهمترین طوایف قزلباشی بودند که بنیان نظامی دولت صفویان را تشکیل می دادند. این دو طایفه جزو اولین طوایفی بودند که با همه افرادشان به شاه اسماعیل اول پیوستند و در تشکیل دولت صفوی نقش مهمی را ایفا نمودند. آنها علاوه بر نقشی که در تشکیل دولت صفویه داشتند، حضوری موثر در مسائل مختلف به ویژه مسائل سیاسی ـ نظامی دولت صفویه تا زمان شاه عباس اول داشتند به گونه ای که بررسی تاریخ...

یزد از شهرهای مرکزی ایران که در موقعیت تجاری مناسب بین ایالت های فارس، خراسان و عراق عجم قرار داشته است، این موقعیت تجاری و شرایط خشک کویری یعنی نامساعد بودن منطقه برای کشاورزی، موجب شده تا مردم یزد بیشتر شغل تجارت داشته باشند. این شغل به همراه خلق و خوی یزدی ها یک تسامح مذهبی را در این شهر بوجود آورده، نمونه آن زندگی مسالمت آمیز مردم مسلمان یزد با زردشتیان این منطقه بوده است. در اواخر قرن چهار...

پژوهش حاضر، تاریخ یکی از قدیمی ترین مناطق ایران یعنی سرزمین قومس را که از آن در کتب تاریخی با نام های گوناگون یاد شده بررسی می نماید. این منطقه به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و پیشینه تمدنی خود همواره در مناسبات مربوط به شرق و غرب ایران تأثیرگذار بوده و از این رهگذر تأثیرات زیادی نیز پذیرفته است. و در دوره های مختلف تاریخی تحولات بسیاری را به خود دیده است. در دوره صفویه با توجه به امنیت ایجاد شده...