بیان مسئله: همسایگی و تعامل همسایه‌ها از ویژگی‌های جامعۀ ساکن در شهرهای تاریخی ایران بوده است که در زندگی شهری امروز کمرنگ شده و تبعات و مخاطرات اجتماعی جدی‌ای را به همراه داشته است. موضوع مورد توجه در مقالۀ حاضر این است که چگونه کالبد معماری مجموعه‌های همسایگی شهرهای تاریخی، برخلاف شهرهای جدید، امکان برقراری روابط همسایگی را فراهم می‌آورده است. هدف پژوهش:</strong...

چکیدهبیان مسئله: شهر بیشاپور در اوایل دورۀ ساسانی به دستور شاپور یکم بنیان گذاشته شد و عناصر معماری و هنری متعددی از آن به جای مانده است. یکی از این آثار بقایای بنایی موسوم به کاخ چلیپایی است. پلان چلیپایی این بنا با جرزهای عظیمی از سنگ و گچ و با ضخامتی نزدیک به شش متر احاطه شده که فضای مربع‌شکل مرکزی آن بیش از بیست و دو متر طول دارد. در حال حاضر هیچ‌گونه نشانه‌ای از پوشش سقف آن وجود ندار...

در معماری سنتی ایران، نور طبیعی که به عنوان تنها منبع روشنایی روز بود، به تأمین روشنایی محدود نشده و از نظر کیفیت بصری و زیبایی فضا نیز مورد توجه معماران بوده است. یکی از نمونه های خوب بازی نورپردازی طبیعی در معماری ایرانی را می توان در خانه های سنتی با فضاهای متفاوت آن یافت. وجود بازشوهای متنوع دیواری و سقفی در این نوع معماری شاهد این ادعاست. به منظور بررسی نقش طراحی معماری و تنوع نورگیرهای مخ...

باغ مشیرالممالک به وسعت هجده هزار متر مربع یکی از باغ‌های خرم واقع در شمال غرب یزد در اواسط دوره قاجاریه بوده که توسط میرزافتح الله خان مشیرالممالک بنا گردیده است. این باغ دارای آب انبار، اصطبل، بارانداز، انبار، باغچه‌های گل کاری و سبزی‌کاری شده، حمام، کوشک، اندرونی، بیرونی، نارنجستان، پارکینگ و غیره بوده که متاسفانه پس از انقلاب بر اثر مهاجرت وارثان باغ به خارج از کشور به صورت متروکه در آمده و...

یکی از راه های دستیابی به فرهنگ و دانش بشری، مطالعه ی هنر تمدن های گوناگون است. در شناخت تمدن ایران نیز، شوش از اهمیت والایی برخوردار است و سفالینه های منقوش آن، بر تارک موزه های جهان می درخشند. این مقاله سعی دارد به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و تاریخی، علل توجه جهانیان به این سفالینه ها، به ویژه جام شوش را بررسی کند. اولین موردی که احساس لذت را در بیننده ایجاد می کند، زیبایی ظاهری است که از طریق: چ...

فضاهای زیر زمینی دستکند قدیمی‌ترین نوع سرپناه بشر محسوب می‌شوند که دارای پیشینه­ای فراتر از اولین بناهای معمول ساخته شده هستند. زمین به‌عنوان نخستین جایگاه و مصالح ساخت سر پناه، نقش به‌سزایی در شکل گیری معماری داشته است. یکی از کارکردهای زمین در معماری بومی فرو رفتن در دل زمین است. در نایین به بناهایی که در دل زمین و با معماری دستکند ایجاد شده­اند «بین» Bin اطلاق می­گردد. در این بین­ها نوعی گون...

استفاده از عناصر تزئینی در هنرهای اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و جزء لاینفک هنرهای اسلامی محسوب می شود. به کارگیری این عناصر در هنرهای اسلامی، از آن جمله معماری از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ بطوریکه کمتر اثر معماری را می توان یافت که در آن عناصر تزئینی به کار نرفته باشد. کاخ عالی قاپو نیز از این امر مستثنی نبوده و عناصر تزئینی بکار رفته در آن سرمنشأ الهام بسیاری از نقوش تزئینی دوره ه...

: کتیبه های سردر منازل ریشه در اعتقادات و باورهای دینی و مذهبی مردم داشته است و علاوه بر آنکه در زیبا سازی فضای شهری موثر بوده پاسخگوی نیازهای روانی و روحی سازندگان و صاحبان منازل نیز بوده است. این سنت دیرینه روبه زوال و نابودی است و در معماری امروز جایگاه کتیبه فراموش شده و فقط برای آنکه نیاز روانی را بر آورده سازد استفاده می نیست. کتیبه ها در معماری سنتی از شکل سردرها پیروی می نموده اند و اغل...

خط شکسته یکی از خطوط سه گانه ی اصیل ایرانی است؛ که پس از خط تعلیق و نستعلیق به جهت سهولت در نگارش و سرعت بخشیدن در کتابت خط نستعلیق، در مکاتبات دیوانی به وجود آمد.این خط در طول دوران، دستخوش تغییرات مختلفی بوده که در جهت به رشد رساندن و زیباتر نوشتن آن، اساتید بسیاری قلم دوانیده اند. امروزه این خط به دو شیوه نوشته می شود: یکی ادامه شیوه قدما و دیگری شیوه نوین،که از لحاظ ترکیب بندی و نرمش حروف ن...

این پژوهش، تحلیلی است بر کاربرد تناسبات هندسی و نور حکمت اشراقی سهروردی، در نگاره های منسوب به شیخ محمد از مثنوی یوسف و زلیخای جامی که داستانی است تمثیلی و برگرفته از دوازدهمین سوره ی قرآن کریم. بی شک، یکی از نفیس ترین آثار به جا مانده از قرن دهم هجری، نسخه ی خطی هفت اورنگ جامی، به سفارش سلطان ابراهیم میرزا می باشد که شیخ محمد، در ترسیم نگاره های موجود در این نسخه و به خصوص در مثنوی یوسف ...