در پژوهش حاضر، موضوع در روند مستمر و پیچیده تاریخ مانند یک فیلم تصور شده و از قالب های جدا و عکس گونة صامت و ایستا بیرون آمده است .اهمیت و دلیل انتخاب این روش پاسخ به نقصانی است که باعث شده اغلب ، آثار هنری نقاش ها و معماران مهم و پرآوازه یا جداگانه بررسی شده و یا تأثیر متقابل آن بر یکدیگر خارج از بستر تاریخی قرار بگیرد و اتفاقات سرنوشت سازی مانند جنگ و انقلاب که زندگی مردم، ارزش ها و سیستم ها ...

پژوهشگران در حوز? نقد ادبیات داستانی، غالباً به موضوع شخصیت پردازی از منظر عناصر داستان نگریسته اند و کمتر با نگاهی روان شناسانه به تجزیه و تحلیل شخصیتی پرداخته اند. در حالی که خوشبختانه بسیاری از رمان های فارسی، در نمایش نظریه های روانکاوی، روان شناختی و تیپ های شخصیتی ظرفیت بالایی دارند. هدف ما در این جستار، نشان دادن یکی دیگر از الگوهای ارتباط ادبیات و روان شناسی است. ضمن اینکه نظری به «جریا...

در زمینه طرح و بررسی تفاوتهای فردی‘دو جریان عمده را میتوان در روانشناسی معاصر تشخیص داد:یکی جریانی که هر انسانی را یگانه و منحصر به خود میداند ‘ به عوامل موجد تفاوتها کم بها میدهد‘ومعتقد است که برای درک فردیت بشر باید دنیای ذهنی او را که با دنیای عینی خارجی و واقعیات متفاوت است مورد مطالعه قرار داد. دیگری جریانی که با رویکرد سیستمی به انسان مینگرد و او را عنصری از سیستمهای زیستی‘اجتماعی و روان ...

شاهنامه‌ی فردوسی، حماسه‌ی ملی ایرانیان است و ریشه در ناخودآگاه جمعی و ملی این قوم دارد. این اثر ارزشمند را می‌توان از دیدگاه‌های مختلف از جمله روانکاوی یونگ تحلیل و بررسی کرد. کهن‌الگوها از مهم‌ترین موضوعات نظریه‌ی یونگ‌اند و پیر خرد یکی از رایج‌ترین آن‌هاست. این کهن‌الگو در داستان‌ها و رویاها همراه با یک قهرمان نمود می‌یابد و او را در رسیدن به تفرّد و خودپرورانی یاری می‌دهد. پیر خرد در بسیاری ا...

در این جستار برآنیم تا بر پایة یافته‌های دبستان روانکاوی یونگ، ابیاتی از حافظ را بررسیم. کارل گوستاو یونگ نخستین بار پرده از سویة ژرف و کیهانی وجود انسان، یعنی «ضمیر ناخودآگاه جمعی» باز کشید و نشان داد که این نهاد پنهان، چه سان از راه کهن الگوها در چگونگی اندیشه و رفتار انسان نقش گذار است. در این جستار نشان داده ایم که ضمیر ناخودآگاه جمعی و کهن الگوهای آنیما و دایره- که از پر نمودترین کهن الگوه...

نقد و بررسی ساختار شخصیت از نظریه‌های مدرن نقد ادبی و مبتنی بر مبانی روان‌شناسی است که توسط فروید بنیان‌گذاری شد. وی فرایندهای ذهنی هر فرد در مراحل رشد را به سه ساختار شخصیتی نهاد، خود و فراخود تقسیم نمود و آن را شرح و گسترش داد. در پی این دریافت، ناقدان به آثار ادبی نگاه تازه‌ای افکندند و تحلیل‌گران تلاش کردند به بررسی این سطوح در شخصیت‎های آثار ادبی بپردازند. پژوهش حاضر به بررسی و بیان تعارضا...

هدف پژوهش در این مقاله، روان زن و ادبیاتی است که توانسته آنرا به تصویربکشد. باید قبول کنیم که "ادبیات اساسی ترین و اصلی ترین رکن هنر به شمارمی رود که سایر رشته های هنری را تحت تاثیرقرار می دهد" )آذر، 1387 (.نویسنده ی زن همانطوری که هلن سیزو ) 1976 ( معتقد است باید به فرم نوشتارزنانه بنویسد، بدین معنی که یک نوشتار باید به سبک متغیر و با قدرت سیاسیبتواند امیال زنانه را در زبانی بکار ببرد که افکار...

احساس­گناه از تجربه­های رایج زندگی دین‌دارانه است. این پژوهش با هدف پاسخ‌گویی به این پرسش­ها انجام شده است: احساس گناه در متون عهد عتیق و جدید چگونه بازتاب یافته است؟ توصیف خاستگاه روانی احساس گناه در این متون با چه اصطلاحاتی صورت گرفته است؟ از آن‌جا که نخستین تحلیل روشن از این احساس در سنت روان‌کاوی شکل گرفت، این پرسش هم مطرح می­شود که زبان و روایت این متون از احساس گناه تا چه اندازه با تبیین ...

آرای فروید در حوزۀ روانکاوی تأثیری شگرف بر هنر و ادبیات نهاد و موجب ظهور نقد روانشناسانه شد. نظریه‌های «ناخودآگاه فردی» و «ساختار ذهن و روان انسان» از برجسته‏ترین دستاوردهای فکری این متفکر بود. بر اساس این نظریه‏ها، ساختار ذهن انسان دارای سه بخش عمده است: نهاد، من و فرامن. هرکدام از این بخش‏ها نیز مظهر بخشی از دنیای پیچیده ذهن و وجود آدمی هستند. شخصیت‏های اصلی داستان سیاوش قابلیت انطباق با این ...

عشق یکی از کلیدی ترین مفاهیم در ژرفکاوی معنای احوال انسانی در ادبیات است . منظومه لیلی و مجنون نظامی از شاخص ترین نمونه های ادبی است که حضور این مفهوم انسانی را ژرف اندیشانه به نمایش می گذارد. هرکسی از ظن خود، گاه سطحی گاه عمیق دست به تفسیر و تعیین معانی و دلالتهای این مفهوم زده است . اندیشه مدرن از جمله روانکاوی راهکار هایی در مقابل ما می نهد که از کلی گویی بپرهیزیم و مسیری مشخص را برای جست و ...