جایگاه غم و شادی به عنوان مهمترین حالات روحی انسان در زندگی او آشکار است. شاعران عارف ایرانی درآثارشان مفصلاً به غم و شادی و انواع و جلوه­های آن پرداخته­اند که با بررسی آن علاوه بر شناخت تفکرآنان درمورد غم و شادی انسان، می­توان به ارائه ی راهکارهایی برای رساندن انسان به شادی های حقیقی و غیرزودگذر پرداخت. سنایی غزنوی به عنوان اولین شاعر عارف ایران، در کلیاتش به تفصیل به انواع غم و شادی پرداخته و ...

تشبیه و استعاره از اصول صور خیال در شعر است. به گونه ای که شاعران ادوار ادبی هر کدام به اندازه ی توانایی خویش با توجّه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی و طبیعی زمان خود در خلق تصاویر شعری از این آرایه ها استفاده کرده اند. سنایی شاعر قرن ششم از بزرگ ترین سخنورانی است که برای نخستین بار تشبیهات و استعارات بدیع عرفانی را به صورت گسترده و منسجم در شعر پارسی وارد کرد تا جایی که هیچ شاعری قبل ...

زهد، مفهومی است که توانسته در حوزه ها و شرایط فرهنگی و اجتماعی مختلف، با پدید آوردن رویکردهای گوناگون، بخش ویژه ای از اندیشه بشر را به نمایش بگذارد. بررسی بسیاری از ادیان و مکاتب نشان می دهد که شناخت دنیا و آسیب های دنیاگرایی و تبیین ضرورت پرهیز از آن از کهن ترین روزگاران، از نیازهای عصری انسان بوده است. اسلام، در ادام? گرایشهای ادیان ابراهیمی، توانسته است منظومه ای درخشان از دنیاگریزی حقیقی ...

مجموعه ی حاضر نقد روان شناختی غزلیات عارفانه ی سنایی غزنوی، شاعر و حکیم قرن ششم هجری، بر اساس نظریات روان شناسی یونگ که داده های روان شناسی وی افق های تازه ای از متن را پیش چشم محققان گشوده است. می باشد. علت انتخاب غزلیات عارفانه سنایی در این پژوهش ، یکی از اهمیت آن از حیث جوهره ی شعر فارسی است؛ و دیگر اینکه سنایی آغازگر شعر و غزل عرفانی در ادبیات فارسی است و عرفان و مفاهیم عرفانی را به حوزه ی ...

سنایی را برخی، ازمخالفان زنان قلمداد نموده اند،در حالی که این عارف بزرگ بر اساس مبانی عرفانی در مراتب معنوی تفاوتی بین زن و مرد قائل نبوده  است . در عرفان اسلامی همواره زنان منبع محبت بوده به بالاترین مقام های عرفانی رسیده اند.در آثار سنایی نیز دو نوع گفته دربارة زنان مشاهده می شود،یکی با دیدگاهی مثبت که سیر و سلوک و حکمت را به آنان نسبت می دهد و دیگری با دیدگاهی منفی،که جنس زن موردنظر نبوده. چ...

سنایی غزنوی، شاعری است که حکمت و فلسفه، همراه با بینش عرفانی او در پرداخت نخستین مثنوی اخلاقی ادپ پارسی، یعنی حدیقه الحقیقه تبلور یافته است. وی در این سروده دقایق عرفان، تصوف و اخلاق را با بیانی شیوا و فکری بلند به نظم کشیده است. این نوپردازی او، سرمشق شاعر بزرگ قرن هفتم، مولانا جلال الدین بلخی در سرودن مثنوی قرار گرفته است. مولانا هم در اثر خود ارزش های اخلاقی، تجربه های ناب عرفانی و جلوه های ...

قرن ششم در تاریخ شعر و ادب فارسی ، دوره درخشان دگرگونی های فکری و فرهنگی و پیش آمدن مجال روی کردهای تازه شاعرانه ای است که در همه ادوار شعر و تاریخ ادب فارسی شایان یادکردن و بهره برداری های علمی و پژوهشی است. سنایی غزنوی، شاعری  که سهمی عمده در تحولات ادبی شعر قرن ششم دارد، در مرور و مطالعه شعر دوره پیش از خود بهره مندی های هنری و زبانی از آن را منوط به دگرگون ساختن اندیشه و درون مایه شعر می د...

یکی از جذّاب ترین آرایه های ادبی «توجیه المحال» است. این آرایه زیبای بدیعی، با سخنان عارفان بزرگی چون بایزید بسطامی و حسین بن منصور حلّاج پدید آمد و آنگاه در شعر سرایندگانی همچون سنایی غزنوی، عطّار نیشابوری و حافظ، جایگاهی استوار یافت. سپس دامنه آن به شعر سبک هندی اصفهانی نیز کشیده شد. برای این آرایه ادبی شاخه هایی مانند: شطح، خلاف آمد عادت، وفاق الضّدین و... می توان نام برد که در دانش منطق از آن ب...

واقعیت این است که حکایات و داستان های مربوط به محمود سلطان غزنوی و ایاز غلام ترک او، در گذر زمان دچار تغییر و تحول شده اند و به صورتی درآمده اند که کمتر شباهتی با واقعیت‎های تاریخی مربوط به محمود و ایاز دارند، یکی از عواملی که سبب دگردیسی سیمای محمود و ایاز شده‎است، وجود آثاری بوده است که به این ماجرا دامن زده‎اند. نقل شدن‎های مداوم و افتادن حکایت‏های مربوط به این دو شخصیت در زبان داستان نویسان...

سنایی شاعر اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم، نقطه عطف ادبیات منظوم عرفانی استکه توانسته است فرایندی از انعکاس مفاهیم عرفانی منثور پیش از خود را در قالب های شعریغزل، قصیده و مثنوی بیاراید. باتوج هبه منابع موجود در خصوص سنایی، در مورد شخصیتوی با دو دیدگاه روب هروییم. دیدگاهی که شخصیت سنایی را به صورت تقویمی و خطیملاحظه م یکند و تحول وی در پرداختن به اشعار با مضامین عرفانی را...