درحوزه های معرفت شناسی ،مفاهیم ،اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند.لذا علیرغم داشتن ساختار وقلمرو موضوغی همسان، بار مفهومی آن ها در دیدگاههای مختلف یکسان نیست.«تعادل» یکی از این مفاهیم می باشد.مفهوم «تعادل» هم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های زمین به کاررفته است؛و هم در حوزۀ معرفت شناسی سیستمی فرضیه گایا (1)خود را نشان می دهد.بدون تردید آنچه از مفهوم تعادل در فرضیه گایا با دیدگاه سیس...

در ایران، پیش از هر سرزمینی، تصوف و تشیع مجال پیدایش یافته است و بسیاری از بزرگان عرفان، ایرانی بوده‌اند که مستقیم یا غیرمستقیم آثاری در این زمینه آفریده‌اند. یکی از اندیشمندان بزرگ عرفان ایران محمدتقی مظفر کرمانی، ملقب به مظفرعلیشاه بود که در اوایل دورۀ قاجار می‌زیست. تفسیر منظوم بحرالاسرار که تفسیر عرفانی سورﮤ حمد است، از مهم‌‌ترین آثار این شاعر است. در این مثنوی، مظفرعلیشاه در خلال بیان مرات...

یکی از پرسش‌های بنیادین پیرامون وحی محمدی، این است که «این وحی چه گستره‌ای دارد؟»؛ به دیگر سخن، کدام دسته از سخنان پیامبر گرامی اسلام(ص)، آبشخورش وحی الهی بوده و کدام دسته بر پایۀ اجتهاد یا به فراخور زندگی روزمرۀ ایشان گفته شده است؟ آیات سوم و چهارم سورۀ نجم، یکی از داده‌های مهم دربارۀ پرسش پیش‌گفته است که دانشوران علوم اسلامی، اطلاعات گوناگونی در این باره از آن به دست داده‌اند. این جستار، پس ا...

یکی از موضوعات قابل توجه در مطالعات تاریخی، پیشگویی وقایع تاریخی است. ابن‌زکی‌الدین بشارت فتح بیت‌المقدس در ماه رجب را به صلاح‌الدین داده بود و منبع پیشگویی خود را تفسیر ابن‌برّجان ذیل آیات ابتدایی سورۀ روم عنوان کرد. هدف این پژوهش، بررسی پیشگویی ابن‌برّجان دربارۀ زمان فتح بیت‌المقدس و چگونگی محاسبۀ اوست. این مقاله با روش اسنادی و توصیفی-تحلیلی و براساس منابع کتابخانه‌ای به رشتۀ تحریر درآمده است....

زبان مهارتی پیچیده و تخصصی است که بطور همزمان و بصورت کیفی از ابتدای تولد انسان بدون هیچ تلاش آگاهانه یا آموزش رسمی در هر انسانی وجود دارد. و معناشناسی یکی از شاخه های زبان شناسی است که به بررسی معنا در بافت کلام می پردازد. پژوهش مذکور که در سوره اسراء صورت گرفته است، در پی آن است که انواع دلالت ها (صرف، نحو و واژگان) را با تأکید بر برخی از نظریات فرمالیسم ها و ساخت گراها بررسی کند و به تحلیل...

این مقاله زمان و مکان روایی را در قصص قرآنی بررسی می کند. ابتدا به عنصر زمان روایی از دیدگاه ژنت اشاره می شود و بر این اساس رابطۀ میان زمان داستان و زمان متن، مفاهیم «نظم»، «تداوم» و«بسامد» را با ذکر نمونه هایی از قصص قرآنی تبیین می کنیم. سپس به سنخ شناسی، شاخص های متنی و کارکردهای مکان روایی با اشاره به سورۀ یوسف (از میان سایر قصص) می پردازیم. می توان گفت که تحلیل زمان و مکان روایی در قصص قرآن...

آیۀ 33 سورۀ مائده مبنای تبیین موضوع و حکم محاربه با خدا و رسول و افساد فی الارض است. با توجه به تفاسیر و روایات وارده در این خصوص فقهای شیعه محاربه را بر کشیدن سلاح برای ترسانیدن مردم تعریف کرده اند، اما از تعریف امام خمینی شرط سومی نیز برای آن به دست می آید که عبارت است از قصد افساد در زمین. مجازات محاربه کنندگان با خدا و رسول نیز در آیۀ مذکور چهار نوع تعیین شده است که عبارت اند از کشتن، بر دا...

"تحریف" عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و هر کلامی را با آسیب همراه می‌کند. نسبت تحریف به قرآن مجید، خواسته یا ناخواسته در همین راستاست. نوعی از آن، تحریف به زیادت است که از سابقه چندانی برخوردار نیست و دانشمندان پیشین به سان دیگر انواع(نقصان و تغییر) به آن نپرداخته‌اند، اما در یکی دو سده کنونی، مستشرقان به این نوع تحریف دامن زده‌اند. موارد ادعائی حدود ده آیه است. آن‌ها با استناد به قرآن کر...

"تحریف" عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و هر کلامی را با آسیب همراه می‌کند. نسبت تحریف به قرآن مجید، خواسته یا ناخواسته در همین راستاست. نوعی از آن، تحریف به زیادت است که از سابقه چندانی برخوردار نیست و دانشمندان پیشین به سان دیگر انواع(نقصان و تغییر) به آن نپرداخته‌اند، اما در یکی دو سده کنونی، مستشرقان به این نوع تحریف دامن زده‌اند. موارد ادعائی حدود ده آیه است. آن‌ها با استناد به قرآن کر...

یکی از بهترین شیوه ها برای انتقال علوم و معارف استفاده از کتابت است.در گذشته بر روی این شیوه تأکید بیشتری بوده است و علماء و دانشمندان آثار خود را به صورت مکتوب به آیندگان انتقال می دادند. حال برای استفاده از این آثار گرانبها نیاز است که متون قدیمی احیاء و تصحیح شوند تا قابل استفاده برای همگان گردند. از این آثار به جای مانده می توان به کتاب ارزشمند و پر بار صفوه التفاسیر، نوشته ی سید عبد الله ش...