یکی از شیوه­های تشخیص سبک و تمایز مکتب­ها، بررسی صور خیال است. در این میان، تشبیه یکی از عناصر اصلی صور خیال در ادبیات هر ملتی است که بسیاری از صورت­های دیگر از آن مایه می­گیرند. از میان صور خیال که مهم‌ترین وجه تمایز سخن ادبی از غیر آن است، تشبیه جایگاه خاصی دارد. این عنصر ادبی در سیر تطور ادبیات فارسی، کارکرد خود را پیوسته حفظ کرده است. در شعر معاصر، هوشنگ ابتهاج یکی از شاعران برجستۀ معاصر به...

قالب مستزاد در شعر کهن فارسی مهمّ‌­ترین پیشینه برای شعر نیمایی قلمداد شده ­است. با انتشار شعرهای منتشرنشدۀ نیما یوشیج در سال­‌های اخیر، بخش مهمّی از آزمایش­‌های او در این قالب آشکار گشته ­است. نیما مستزادهای خود را غالباً در قالب مثنوی ساخته ­است که سابقۀ چندانی در سنّت مستزادسازی شعر فارسی ندارد. مثنوی­‌های مستزاد نیما با شکل‌­های مبتکرانه‌­ای که گاه در ترتیب ابیات و مصراع­‌های افزوده و نیز الگوی ...

     بررسی گونه ‏های ادب غنایی و چگونگی کاربرد آن ها در شعر معاصر می تواند ما را با جنبه های تازه ای از شعر دراین مقطع آشنا سازد در این مقاله گونه ‏های ادب غنایی در دو مجموعه شعر سیاه مشق (کلاسیک) و تاسیان (شامل اشعار نیمایی و سپید) از هوشنگ ابتهاج بررسی می شود و هر کدام از این شاهدهای شعری از منظر زیبایی‏شناسی و دیدگاه‏ های غنایی تحلیل می‏گردد. یافته های پژوهش نشان می‏دهد بیشتر گونه ‏های ادب غ...

این پژوهش که به روش کتابخانه¬ای و با استفاده از برگه¬نویسی انجام پذیرفته، چهره معشوق را در شعر علی باباچاهی مورد بررسی قرار می¬دهد. پایان¬نامه در یک مقدمه و فصل شکل گرفته است:1- کلیات و مباحث نظری پژوهش، 2- شرح احوال و آثار علی باباچاهی 3- بررسی دوره¬های چهارگانه شاعری باباچاهی، 4 بررسی سیمای معشوق در شعر علی باباچاهی به تفکیک دوره¬های شاعری او. سیمای معشوق در شعر باباچاهی و سیر تحول آن، همبسته...

از شکل‌گیری نشانه شناسی چند دهه‌ای بیش نمی‌گذرد. این دانش دارای ظرفیت‌های فراوانی برای خوانش و نقد آثار ادبی است و اگر به مباحث نقد و تحلیل ادبیات نزدیک شود؛ امکانات علمی دقیق‌تری، از آنچه تاکنون به عنوان نقد ادبی شناخته شده است، در اختیار منتقدان قرار می‌دهد. نشانه‌شناسی، نشانه‌ها و رمزگان را در چارچوب‌هایی مشخص و متمایز طبقه‌بندی می‌کند و این طبقه‌بندی، ماده خام اولیه‌ای برای نقد ساختاری متون...

  شعر «طرح » در فارسی و «توقیعه» در عربی یکی از گونه‌های شعر امروز ایران و عرب است که با معنایی ژرف در قالب کلماتی اندک بیان شده است. قالب شعرهای کلاسیک کوتاه فارسی و عربی جای خود را در شعر مدرن به «طرح» و «توقیعه» داده است و از اوایل دهه هفتاد قرن بیستم شاعران فارسی و عربی به آن رسمیت بخشیدند.   تاریخ شعر کوتاه فارسی به شعر کوتاه قدیم و سپس به خسروانی ها و تاریخ شعر کوتاه عربی به توقیعات دوره ...

منوچهر آتشی یکی از چهره های مطرح و ماندگار شعر معاصر، در سه قالب کلاسیک، نیمایی و به ویژه سپید طبع آزمایی کرده است. تصویر را باید یکی از مهم ترین ارکان شعر و یکی از جنبه های ناگزیر تحقیق و پژوهش در شعر آتشی دانست. وی، علاوه بر استفاده از شیوه های تصویر پردازی شاعرانه گذشتگان، نوآوری هایی خاص خود و متناسب با ذائقه هنری خواننده امروز دارد. دو دوره زندگی آتشی در بوشهر و تهران، در شیوه پردازش و خصو...

در سده‌های اخیر و در پی ارتباط ایرانیان با ممالک غربی و تلاش برای مدرنیزه کردن ایران در عرصه‌های مختلف صنعتی، نظامی، آموزشی و فرهنگی و همچنین آشنایی روشن‌فکران ایرانی با اندیشه‌ورزان غربی، اندیشه‌های مدرن در همة‌ عرصه‌های زندگی ما ایرانیان از جمله هنر و ادبیات تأثیر بسیار شگرفی بر جای می‌گذارد. شعر امروز ایران نیز در دورة‌ مشروطه با نوجویی‌های شاعرانی چند، راه خود را به سوی تغییر و تحول آغاز می...

مسمّط یکی از قالب های شعر فارسی است که از آغاز تا کنون از نظر مضمون و محتوا و وزن های عروضی فراز و نشیب های متعددی را از سر گذرانده است. مسمّط را بر حسب شماره مصرع های هر بند به نام های مثلث، مربع، مخمس، مسدس و مثمن نیز خوانده اند و این نوع آخر از همه بیشتر در دیوان منوچهری است. پس از منوچهری این قالب شعری بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در عصر مشروطه که هنر شاعری در خدمت مبارزه و آزادی خواهی قرا...

حسین منزوی(83-1325هـ.ش) از شاعران معاصر است که هم در زمینه غزل و هم شعر نیمایی و سپید و دیگر قالب های شعری طبع آزمایی کرده امّا بیشترین شهرتش را مدیون غزل های پرمایه و تأثیرگذار خود است. از ویژگی زبانی شعر او می توان به زبان نو و معاصرانه غزل و تلاش در نزدیک کردن آن به زبان محاوره اشاره کرد. بیش از هشتاد درصد درون مایه اشعار او را عشق و مضامین مرتبط با آن تشکیل می دهد. مضامین سیاسی و اجتماعی ش...