مشهور اندیشه­‌وران مسلمان، جاودانگی عذاب جهنم را پذیرفته و برخی آن­ را اجماعی دانسته‌­اند. اما در این میان، برخی اندیشه‌­وران نظیر ابن­‌عربی، ابن‌­تیمیه، ابن‌­قیم جوزیه، رشیدرضا و دکتر صادقی تهرانی، نظریه انقطاع عذاب جهنم را برگزیده­‌اند که در این میان، دکتر صادقی تهرانی، اهتمام ویژه‌ای به بررسی این نظریه داشته، ضمن نقد نظریه جاودانگی عذاب جهنم، زوایای مختلف نظریه انقطاع عذاب را به‌­طور گسترده ...

نظریه ساختار معنایی به دنبال انسجام محتوایی میان آیات یک سوره و رسیدن به غرض واحد در هر سوره است . در بررسی تفسیر ساختار معنایی به محوریت سوره لقمان با موضوعات ؛ ذکر کتاب حکیم و در مقابل آن لهوالحدیث ، اذعان به تدابیر حکیمانه خالق یکتا در جهان هستی و هدایت به سوی حضرتش به واسطه ی نصایح توحیدی لقمان حکیم ، تسلیم فرمان الهی بودن و اشاره به فطرت خداجوی و خدا دوست اشرف مخلوقات ، عروه الوثقی به عنوا...

«قسط» یکی از مفاهیم کلیدی در قرآن کریم و ناظر به انگاره عدالت است. این انگاره در حوزه‌های مختلف علوم انسانی نظیر علوم سیاسی، اقتصاد، حقوق و مطالعات اجتماعی مورد توجه است. گرچه عالمان مسلمان - و از جمله لغت‌شناسان- درباره مفهوم قسط مطالعه کرده و درنهایت مؤلفه‌های معنایی «عدالت» و «سهم و نصیب» را برای آن برشمرده‌اند، اما ازآنجاکه مفهوم عدالت، خود تیرگی معنایی دارد و مؤلفه‌هایش روشن نیستند، همچنان...

مسجد به عنوان نخستین مرکز تعلیم و تربیت در تاریخ اسلام ظاهر شد مسجد، نخستین نهادی بود که در دور? اسلامی، علاوه بر امور عبادی برای تعلیم و تربیت، در نظر گرفته شد. علاوه بر احکام، آموزش ها و علوم دینی، دیگر دانش ها را نیز در مسجد می آموختند. تکامل تمدن اسلامی و توسعه علوم، اکتفا به حلقه های مساجد و بحث های پراکنده ای که در بین حلقه ها مطرح می شد، میسر نبودلذا مرکزی بنام مدرسه نیز ایجاد شد ، مدرسه...

چه بسیار واژه‌های قرآنی که در ساختار کلام الهی از بار معنایی خاصی برخوردارند و جز با ژرف‌اندیشی و تأمل در زبان قرآن، دسترسی به معانی آنها میسر نمی‌باشد. «تأویل» که شاهد هفت مرتبه تکرار آن در قرآن هستیم، از جمله واژه‌هایی است که در ترکیب با دیگر کلمات و یا عبارات قرآنی، معانی مختلفی را افاده می‌نماید. در بسیاری از آنها میان اهل تفسیر اختلاف چندانی دیده نمی‌شود. آنچه در تفاسیر تاکنون ابهام‌آمیز م...

سلام واژه­ای است قرآنی با 43  بار تکرار و پنج  جلوه معنایی که خداوند، انبیای خود را با آن درود گفته و مردمان را در جهت تحیّت به آن فرمان داده است. این واژه در ساخت­های گوناگون صرفی و وجوه متعدد نحوی در قرآن آمده است. بررسی وجوه اعرابی و ساخت­های صرفی این واژه و کشف رابطة معنایی آن، رسالت این مقاله است تا با شیوة تحلیلی پاسخی بر این تفاوت­ها بیابد. افق نگاه این مقاله آرای طوسی و گاه مقایسه با آرا...

واژه­ «آیه»، یکی از تقسیم بندی­های قرآنی مستند به خود قرآن است که در متن کلام الهی نیز به کار رفته است. این واژه، معانی و استعمالات مختلفی دارد که در روایاتی از معصومان(ع) برخی از این کاربردها ملاحظه می­شود. این مقاله درصدد واکاوی معانی این واژه و کاربردهای آن در روایات شیعه است. از جمله، حدیث هشام بن سالم که در ظاهر، دلالت دارد قرآن کریم مشتمل بر هفده هزار آیه است. اختلاف میان آن رقم و تعداد آ...

همنشینی و جانشینی، همان گونه که زبان شناسانی چون رومان یاکوبسون از آغاز اشاره کرده اند، تاروپود زبان را تشکیل می دهد. از این رو، می توان با مشخص کردن مؤلفه های معنایی یک واژة خاص و سپس بررسی ارتباط های واژه های همنشین و جانشین با آن، کارکردهای آن واژه را در زبان در سطح گسترده ای مشخص کرد. با این روش، ابتدا همنشین ها و جانشین های واژة مورد نظر مشخص می شود، سپس بر پایة مؤلفه های معنایی به دست آمد...

مسجدها در معماری گذشته ایران ( پس از اسلام ) مهمترین ساختمان به شمار می آیند و مهمترین نمونه معماری اسلامی را در مسجدها می توان مشاهده نمود. ساختمان هایی که برگرفته از اعتقاد مسلمانان به ستون دین یعنی همان نماز شکل گرفته اند؛ یعنی فعالیت عبادی نماز به عنوان یکی از مهمترین فعالیت های شکل دهنده به فضای معماری مسجد، مورد توجه قرار می گیرد. از همان نخستین روزهای ورود اسلام به سرزمین ایران، مردم برا...

  یکی از علوم کاربردی در پژوهش­های قرآنی، بهره­گیری از علم معنا­شناسی در این پژوهش­هاست. در این پژوهش تلاش بر این است که یکی از مصادیق قوة نطق در انسان یعنی مشتقات واژة «نطق» در قرآن بررسی شود. نکته­ای که در زمینة کاربرد این واژه در زبان قرآن کریم مطرح می‌باشد، این است که مشتقات این واژه در زبان قرآن کریم برای اشاره به سخن‌گفتن غیرانسان نیز به کار رفته است و این در حالی است که زبان­شناسان...