پس از فروپاشی شوروی، پدیده اسلام گرایی در آسیای مرکزی و به ویژه ازبکستان از اهمیت قابل توجهی برخوردار شده است. اسلام گرایی در ازبکستان از نوع بنیادگراست. این مقاله بر اساس رویکرد مقایسه ای و تاریخی به بررسی، شناسایی ریشه های پیدایش و گسترش اسلام گرایی در ازبکستان می پردازد. در ادامه زمینه های پیدایی و گسترش این پدیده از منظر عوامل بیرونی ازجمله نقش کشورهای مختلف مانند ایران، ترکیه، عربستان سعود...

آسیای مرکزی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مورد توجه قدر تهای بزرگ جهانی بخصوص امریکا قرار گرفته است. هر چند از منطقه آسیای مرکزی در گذشته با نام «هارتلند و یک منطقه ژئواستراتژیک» یاد م یشد، اما اینک با افزوده شدن جنب ههای ژئواکونومیک، آسیای مرکزی ب هیک منطقه حیاتی ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکتبدیل شده است.این منطقه با روسیه، چین، افغانستان و ایران مرز مشترک دارد. تبدیل شدن آسیای مرکزی ب همنطقه...

دیپلماسی علمی مفهومی است که در قرن بیست و یکم، به سبب پیشرفت های فنّاورانه در حوزه های مختلف دانش بشری مطرح شده و بیشتر مورد توجّه قرار گرفته است. به طور کلّی این مفهوم به همکاری های علمی دولت ها و ملّت ها، به منظور رسیدگی و حلّ و فصل چالش های مشترک مربوط است. امروزه دیپلماسی علمی به عنوان ابزاری مناسب جهت ایجاد ارتباط میان ملّت ها و دستیابی به منافع مشترک مورد توجّه قرار می گیرد. منطقه ی آسیای مرکزی ...

فرارود یا ماوراءالنهر، هرچند امروزه، آسیای مرکزی نام گرفته است، به لحاظ تاریخی بخشی از مجموعۀ فرهنگی و تمدنی ایران بوده است. «سارت»، که واژه‌ای رایج در زبان ترکی جغتایی است، تا آستانه سدۀ بیستم میلادی لفظی پرکاربرد برای نامیدن بخش چشمگیری از مردم یکجانشین آسیای مرکزی به شمار می‌رفت. این اصطلاح در فضای پرآشوب و متحول پس از انقلاب روسیه، از دایرۀ مطالعات قوم‌شناسی و بررسی‌های آماری آسیای مرکزی حذ...

اکوسیستم آسیای مرکزی وابسته به آب رودها و دریاچه‌‌های منطقه است. به دلیل واقع‌شدن در یک محیط ناپایدار، منازعات بر سر آب به عنوان یک تهدید بالقوه باقی مانده و منطقه آسیای مرکزی را با بحران روبه‌رو ساخته است. این نوشتار با تکیه بر مفاهیم بحران آب و همگرایی و واگرایی به دنبال آن است تا ریشه‌‌های بحران آب در آسیای مرکزی را شناسایی کرده و به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به شرایط موجود و سیاست‌‌ه...

موضوع روابط ایران و روسیه با آسیای مرکزی به‌صورت جداگانه موضوع پژوهش‌هایی قرار گرفته است. اما مقایسه سیاست خارجی دو کشور در این منطقه کمتر مورد توجه بوده است. در چنین شرایطی شناخت نقاط اشتراک و اختلاف سیاست خارجی دو کشور در منطقه و نیز به‌دست آوردن درکی درست از علت‌های این اشتراک‌ها و اختلاف‌ها دشوار است. در این پژوهش به موضوع روابط ایران و روسیه در آسیای مرکزی از زاویه دیگری نگریسته شده است. د...

نخبگان فرهنگی آسیای مرکزی در اواخر قرن نوزدهم میلادی تحت تأثیر جریان‌های نوگرایی روسیه، غرب و جهان اسلام، پی به انحطاط فرهنگی و سیاسی خود برده و جنبش اصلاح‌طلبانه «معارف‌پروری» به رهبری احمد مخدوم دانش به راه انداخته، خواستار اصلاح نظام آموزش سنتی، زبان و ادبیات شدند. درنهایت با شکل‌گیری جنبش «جدیدیه» در تاتارستان روسیه، نوگرایان آسیای مرکزی در این جنبش جذب شدند. حرکت جدیدیه، خواستار اصلاح نظام...

موضوع روابط ایران و روسیه با آسیای مرکزی به صورت جداگانه موضوع پژوهش هایی قرار گرفته است. اما مقایسه سیاست خارجی دو کشور در این منطقه کمتر مورد توجه بوده است. در چنین شرایطی شناخت نقاط اشتراک و اختلاف سیاست خارجی دو کشور در منطقه و نیز به دست آوردن درکی درست از علت های این اشتراک ها و اختلاف ها دشوار است. در این پژوهش به موضوع روابط ایران و روسیه در آسیای مرکزی از زاویه دیگری نگریسته شده است. د...

پس از فروپاشی اتحاد شوروی در دهۀ 1990 و رکود اقتصادی چشمگیر حاصل از آن در منطقۀ آسیای مرکزی، در دهۀ نخست سال 2000، منطقه روند رشد سریع اقتصادی و ادغام داخلی و خارجی را تجربه کرد. ادغام در آسیای مرکزی، اتصال بین قزاقستان، قرقیزستان افغانستان و رشد سریع در روابط اقتصادی با برخی از همسایگان بزرگ، به‌ویژه چین و روسیه بود. این فرایندِ ادغام آسیای مرکزی بخشی از روند بزرگ‌تر ادغام فضای اقتصادی اوراسیا ...