چکیده آهنگ در قصاید معاصر تنها دربردارنده بحرهای عروضی نیست. در قصیده­های امروزی خواننده نیز همانند سراینده در بازآفرینی متن همکاری می­کند به­گونه­ای که کوتاه و بلند شدن ابیات، شیوه نگارش واژگان و بخش­ بخش کردن هر قصیده در باز آفرینی قصیده توسّط خواننده، نقشی به­سزا ایفا می­کند. این شیوه ویژه در نوشتن قصاید، آهنگ خاصّی ایجاد می­کند که نخست با آفریدن تنش در چشم خواننده و سپس در درون وی، بر آن است ...

فراخوانی میراث در شعر معاصر عربی پدیده ای نوظهور است که مورد توجه شاعران بسیاری قرار گرفته، و نظریه پردازانی مثل علی عشری زاید و احسان عباس به تبیین اصول و عوامل بکارگیری آن پرداخته اند. فراخوانی هنری است که شاعر معاصر به واسطه آن اهداف خود را بیان می نماید و تجربه های جدید شعری خویش را بازگو می کند. این پژوهش بر آن است از میان میراث های بکاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک ال...

شعر معاصر عربی با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی مختلف در کشورهای عربی بخوبی انعکاس دهنده نگاه متفاوت آنها به امام حسین و عاشوراست. به ویژه زمانی که عصر جدید، انسان معاصر را در فضایی نزدیک به قرن اول قرارمی­دهد، تجلّی عاشورا با نمودهای متفاوت آن تمایزاتی را درادبیات هر کشورایجاد می­کند. از این رو مقاله حاضر تلاش می­کند با روش توصیفی – تحلیلی و با بررسی شعر حسینی در قالب موقعیت­های جغرافیایی، نگاه...

واضح و مبرهن است که انسان در طی عصور مختلف تاریخی همواره از ابزارهایی مناسب برای برطرف کردن نیازهای روزمره خود بهره می برده است و در عصر معاصر هم همراه با پیشرفت علوم و فناوری و استفاده انسان هااز علم روز انسان ها ابزار های جدیدی را برای رفع نیاز روزمره خود مورد استفاده قرار دادند و عرصه زبان شناسی و به طور خاص شاعران هر عصر هم در پی استفاده از ابزارهای زبانی مناسب برای عصر خویش بودند شعر عربی ...

آیندة هر ادبیاتی، از گذشته و معاصر آن جدا نیست؛ زیرا در بیشتر موارد، ادبیات هر ملّتی به گذشته‌ای نظر دارد که اساس پیشرفت و فلسفة وجودی حال خود را بر آن بنا می‌نهد. سخن از دورنمای شعر معاصر عربی و یا اینکه به گذشتة خویش تکیه خواهد کرد، به معنای ایستایی در اندیشه نیست و یا تعیین مرزهای مشخّص مبنی بر اینکه «این است» و «جز این نیست»؛ چرا که ادبیات هر نسلی به دستاوردهای فکری و ادبی گذشتگان نظر دارد، د...

پیدایش شعر سپید در عصر حاضر نقطة عطفی در تاریخ زبان و ادبیات عربی بشمار می-رود. با تولد این پدیدة نوین شعری مفهوم کلی شعر و به‌ویژه موسیقی شعری دگرگون شد. بدین‌ترتیب در راستای فرآیند مذکور ساختار موسیقایی شعر معاصر عربی از بافت سنتی و کهن خود خارج شد و معماری کاملاً متفاوتی پیدا کرد. معماری مذکور که در شکل‌گیری آن علاوه بر شاخص‌های کمّی، شاخص‌های کیفی نیز به کار گرفته شده بود، بیشتر در فضای درو...

تجدّد و تمدّن مفهوم عام و گسترده‌ای است که ایران عصر قاجاریه را به خود پیچیده‌است و حیات ایرانیان در سایة آن، دستخوش تغییر و تحوّلات همه جانبه‌ای گشته، به شکلی که اثرات آن حتی تا روزگار ما محسوس است؛ بدیهی است که این گونه تحولات، واژگان جدیدی را در سطوح مختلف زندگی ایرانیان مطالبه ‌نماید. از آن‌جا که شعر این دوره، آمیختگی کاملی با وجوه و ابعاد مختلف و واقعیِ تاریخ این عصر دارد، بررسی واژگان موجود د...

نیما یوشیج و خلیل مطران، از پیشگامان شعر نو، در ادبیات فارسی وعربی به شمار می­روند. روحیه متفاوت آن دو، سبب شده تا پدیده­های طبیعی، در شعر هر یک از این دو، رنگی ویژه به خود بگیرد. هر کدام، در عالم خیال شاعرانه، از «شیر»، نمادی متناسب با احساسات درونی خود خلق نموده­اند که یکی ناتوان و گریان، و دیگری، شجاع و غرّان است. شیر در قصیده­ی نیما، نمادی از آزادی­خواهان در بند است و رنگی به شدت واقعگرایانه...

این مقاله، پژوهشی درباره فرآیند نوستالژی در شعر شاعر معاصر فلسطینی، سمیح القاسم، است. نوستالژی در آغاز اصطلاحی روان شناختی بود و سپس وارد ادبیات شد. این واژه، دراصل، به معنای رنج بردن و غم ناشی از غیرممکن بودن بازگشت به گذشته است. این خصلت روانی، به منزله یک رفتار ناخودآگاه، زمینه خلق بسیاری از آثار ادبی جهان را فراهم کرده است. شعر عربی نیز، از نخستین نمونه ها تاکنون، سهم بسزایی از این احساس دا...

مقاله حاضر مشتمل بر سه بخش است: در بخش نخست، تحولات شعر معاصر عربی از عصر نهضت به بعد بررسی و پس از ذکر عوامل تحول ادبی، دگرگونی های پدیدآمده در شعر عربی و تأثیرپذیری آن از ادب غربی بیان شده است. بخش دوم مقاله، به بررسی عوامل جامعه شناختی تحوّل ادبی در کشور ما که به بیداری اجتماعی فکری مردم ایران منجر شد و درنهایت، زمینه ایجاد انقلاب مشروطه را فراهم ساخت، اختصاص دارد. در این مورد، دیدگاه های جام...