یکی از مهم ترین موضوعات اندیشه سیاسی ایران معاصر که فهم اندیشه سیاسی در گرو آن است، کاربرد عقل در سیاست می باشد و از آن جایی که مفاهیم عقل و سیاست معانی واحدی نداشته اند. فهم معنای آن ها در گرو شناخت تحولات فکری معاصر می باشد به طوریکه می توان گفت امروزه عقلی کردن سیاست نتیجه تحولاتی است که در اندیشه سیاسی دوره ی میانه رخ داده و به تغییر مفهومی عقل و سیاست منجر شده است. در این نوشته با استفاده ...

درمشروطه جدال اصلی میان دو گروه از طرفداران نظام سنت قدمایی درگرفت. گروهی که حاضر به پذیرش هیچ گونه تغییری نبودند وگروه دیگری، که سعی می کرد با حفظ اصول اساسی، آن ها را با مفاهیم جدید بازسازی نماید. از آن جا که جنبش سیاسی مشروطه خواهی، کوششی برای تدوین نظریه ی حکومت قانون و ایجاد نهادهای آن بود، فقه، به عنوان نظام حقوق شرع، تنها بخش نظام سنت قدمایی بود که می توانست در تفسیر نوعی به نظام حقوقی ج...

در فایل اصل مقاله موجود است.

این نوشتار به بررسی نسبت بین دو حوزه مهم اندیشه سیاسی اسلام، یعنی کلام سیاسی و فلسفه سیاسی می پردازد. بر خلاف تصور برخی که فلسفه سیاسی اسلام را به کلام سیاسی تقلیل می دهند، این دو حوزه از هم مستقل و متمایز بوده و به رغم برخی تشابهات، به لحاظ روش، موضوع و مسائل متفاوت هستند. فلسفه سیاسی در دوره اسلامی رشته علمی متمایزی را در خانواده علوم فلسفی تشکیل می داده است، اما مباحث کلام سیاسی در درون مباح...

اگر اخلاق را واشکافیم، عدالت، یکی از عناصر بنیادین آن است. عدالت، امری اخلاقی است؛ بنیادین و جهان‏شمول که همۀ امور اخلاقی بر گرد آن می گردند. ورود اخلاق به عرصۀ سیاسی ـ اجتماعی، پیامدهای گوناگونی به همراه دارد. عدالت رفتارها را اخلاقمند، متعادل و اعتدال جو می کند؛ آن‏سان که اگر فرمانروایی به استبداد روی آورد یا ستم و ناداوری را در رفتار خویش حاکم سازد، از دایرۀ عدالت بیرون رفته است. این نوشتار ...

سیر تعالی علم و ادب در خراسان و ماوراءالنّهر از انقراض ساسانیان تا قدرت گرفتن حکومت های ایرانی متوقّف ماند. در عهد طاهریان و صفّاریان زبان و ادبیّات فارسی جانی دوباره یافت و گام های استوار و مطمئنّی به سوی باروری فرهنگی و علمی برداشته شد. صفّاریان، نخستین خانواده بومی خراسان بودند که زبان فارسی را جایگزین زبان عربی ساختند. با ایجاد حاکمیّت در خراسان، تحرّک فکری و فلسفی اندیشمندان و علمای این خطّه از سر ...

مقاله حاضر به معرفی افکار مهاتما گاندی به ویژه در باب عدم خشونت پرداخته  و ریشه های این تفکر را در اندیشه های شرقی و غربی جستجو کرده است. این مقاله سعی دارد تا تأثیر اندیشه‏های گاندی در باب عدم خشونت را بر جنبشهای اجتماعی جهان معاصر به نمایش بگذارد و ابعاد و اشکال این تأثیرگذاری را مورد بررسی قرار دهد.

علامه طباطبایی به عنوان یکی از اندیشمندان معاصر جهان اسلام در ترسیم هندسه معرفتی اسلام جایگاه ویژه­ای برای «آزادی اندیشه» قائل است. این پژوهش بر آن است تا هندسه معرفتی پیش­گفته را مورد بازنگری قرار داده و زیرساخت­های آزادی اندیشه را از نظر وی بیابد. بر باور علامه، آزادی اندیشه در اسلام بر دو زیرساخت «نهاد جمعی اسلام» و «فطری بودن اسلام» بنا شده است. علامه اساس اسلام را تحفظ بر اصول برشمرده، آزا...

اندیشه ی سیاسی به عنوان محصول کنش ذهنی انسان در باب عینیت اجتماعی سیاست، از جمله ی تأثیرگذارترین عوامل در تغییرات ماهیتیِ ساختار زندگی بشر بوده است. بنابراین توجه به این مقوله و پژوهش در مورد وجوه مختلف آن شایان اهمیت بسزایی است. «چشم انداز اندیشه ی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشی است در باب مسیر پیش روی اندیشه ی سیاسی در ایران پس از انقلاب با توجه به وضعیت فعلی آن. برای بررسی این وضعیت لا...

بیـژن کلکی (1377-1317) یکی از شاعران نه چندان نام آشنای روزگار ماست و می توان از علل ناشناخته ماندن او به این اشاره کرد که وی در دوران زندگی اش هیـچ گاه در صدد برنیامد تا سروده هایش را به شکل کتاب چاپ کند اما پس از مرگش اشعــار او که در قالب های نیمایی و سپیـد سروده شده بود، در دو مجموعه با نام های «نیامدی اسم آب یادم رفت» و «ترانه هایی برای آلکـاپون» تنظیم و چاپ شد. این شاعر معاصر با توجه به...