سلطه هفتاد ساله اتحاد جماهیر شوروی بر بخش گسترده ای از اوراسیا تجربه ای بی سابقه در تاریخ بشر به وجود آورد. برای اولین بار در تاریخ، کلیه فعالیت های فرهنگی، هنری و علمی یک امپراتوری در انحصار و اختیار دولت قرار گرفت. برای این کار سامانه ای گسترده متشکل از نهادهای گوناگون تأسیس شد و هدایت، برنامه ریزی، تأمین بودجه و تعیین محتوای فرهنگ و هنر را بر عهده گرفت. این اقدام مسکو بر مردم منطقه آسیای مرک...

دیوارنگاره های پنجکنت تاجیکستان پدیده ای مهم تاریخی است که از فرهنگ، هنر و به طور کلی تمدن پارسی زبانان حکایت می کند. این پژوهش با این فرض صورت گرفته است که دیوارنگاره های پنجکنت در قرون اولیه هجری انجام شده اند و هدف از به وجود آوردن آن ها بازنمایی داستان های شاهنامه، مسائل روزمره زندگی و تبلیغات مذهبی بوده است. اجرای آن ها نیز به طریق فرسک خشک بوده است و دارای ارزش های زیبایی شناسی می باشند. ...

موضوع این مقاله نقد و بررسی آراء وداد القاضی مولف کتاب کیسانیه درباره آن مذهب است که به روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع انجام گرفته است. با توجه به تسلط وداد القاضیبر ادبیات عرب وی به خوبی از عهده استفاده از منابع متقدم عربی و اسناد خطی مربوط به موضوع برآمده است. مولف از اشعار شاعران کیسانی و هم از دیدگاه‌های و ردیه­های مخالفان آنان برای تحلیل نقاط تاریک تاریخ کیسانیه بیشترین بهره را ب...

همان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با تاریخپیوند دارند . قابوس نامه امیر عنصرالمعالی از این دست آثار است . نویسند ۀ اثر ،خود یک حکومتگر است و به یکی از سلسله های حک...

پس از استقلال تاجیکستان و درپی تصویب سلسلۀ قانون‌ها دربارۀ واسطه‌های اخبار عموم، واسطه‌های اخبار تاجیکستان به جهان مطبوعات آزاد گام نهاد. نظریه‌پردازان صرفاً با اشاره به جهت‌های منفی مطبوعات آزاد، از جنبه‌های مثبت آن صرف‌نظر کرده‌اند؛ حال‌آنکه بارزترین ویژگی این جریان تأمین آزادی بیان است. در این مقاله که دربارۀ رسانه‌های خصوصی تاجیکستان به نگارش درآمده، نویسنده پس از تبیین وضعیت مطبوعات تاجیک د...

دوشنبه مرکز نوی علم و فرهنگ تاجیک است که تاریخ غنی و وضع اقتصادی و اجتماعی ساکنان آن، نه‌تنها توجه تاریخ‌نگاران و واقعه‌نویسان تاجیک، بلکه عالمان و محققان روس را نیز به خود جلب کرده است. در این مقاله که با هدف معرفی دوشنبه، به‌عنوان مرکز نوی دولت تاجیکان، به‌نگارش درآمده، ابتدا وضعیت معماری بناهای این شهر توصیف شده، سپس به بنیاد نشریۀ بیداری تاجیک در این شهر اشاره شده و مباحث مطرح در ا...

موسی‌ رجب‌اف از خادمان بزرگ حزب کمونیست و ملت تاجیک و ازجملة شخصیت‌هایی است که در ساختار حیات اجتماعی تاجیکستان و به خصوص در عرصة علم و فرهنگ آن سهمی بسزا داشته است. در این مقاله نگارنده پس از بیان شرح‌حال استاد، به معرفی و تبیین آثار او پرداخته است. رجب‌اف در طول عمر خود در تشکیلات گوناگون حزب کمونیست و دولت آن‌روز تاجیکان، تاجیکستان شوروی، به‌ویژه در مؤسسه‌های علمی و آموزگاری جمهوری، به‌عنوان...