پژوهش حاضر به بررسی رابطه منابع مالی دولت و کیفیت حکمرانی پرداخته است. موضوع تأثیر درآمدهای دولت بر کیفیت حکمرانی یکی از محوری ترین موضوعات پارادایم جامعه شناسی مالی[1] است. در بررسی آثار منابع مالی دولت ها، به ویژه تأثیر آن بر کیفیت حکمرانی در دهه های اخیر، دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است. برخی معتقدند وفور منابع مالی تبعات منفی بر ساختار اجتماعی- سیاسی کشورها دارد، در نقطه مقابل، مخالفان ایده...

تجربه افزایش شدید قیمت حامل­های انرژی با هدف اصلاح ساختار اقتصادی در زمره مهم ترین سیاست های اقتصادی دولت طی بالغ بر 3 سال اخیر محسوب می­شود. این سیاست آثار گسترده­ای بر روی اقتصاد خانوارها، بنگاه­های اقتصادی و بودجه دولت گذاشته و پیامدهای غیر اقتصادی آن نیز بسیار جدی و وسیع بوده است. این مقاله با رویکرد تاریخی- تحلیلی بر اساس الگوی نظری دولت رانتی به ارزیابی این تجربه مهم پرداخته است. یافته ها...

شناخت تحولات سیاست های اجتماعی- رفاهی در دولت های پس از انقلاب اسلامی از مهمترین مباحث جامعه شناسی به شمار می آید. در این راستا نوشتار تحلیلی- مقایسه ای حاضر، با هدف شناسایی چرایی و چگونگی دگرگونی و حتی تعارض در سیاست های اجتماعی- رفاهی در دولت های احمدی نژاد و روحانی به رشته تحریر درآمده است. در پاسخ به چرایی و چگونگی تعارض در سیاست های اجتماعی– رفاهی دو دولت، فرضیه ارائه شده بر این تاکید دارد...

زمین و مسکن یکی از نیازهای اصلی ساکنان شهرهاست که افزایش قیمت آن باعث افزایش مشکلات و مسائل شهر و شهروندان می شود. بازار زمین و مسکن از عوامل مختلفی تاثیر می پذیرد که هریک از این عوامل نقشی تعیین کننده در تغییر و تحولات آن دارند. از جمله این عوامل می توان به مواردی چون افزایش تورم و به تبع آن افزایش بهای مواد اولیه (مصالح ساختمانی) افزایش هزینه‌های نیروی انسانی، رانت، نزدیکی به قطبهای عمده جمعی...

عملکرد ضعیف اقتصادی در کشورهای دارای منابع غنی طبیعی که بعد از جنگ جهانی دوم در این کشورها مشاهده و به آن توجه شد، «نفرین منابع» نام گرفت. این پارادوکس و بررسی و توجیه آن، موضوع بسیاری از تحقیقات انجام گرفته در دو دهه‎ی اخیر بوده است. این تحقیقات به بررسی اثر مستقیم و غیرمستقیم وفور منابع طبیعی بر روی متغیرهای اقتصادی پرداخته‎اند، تا با شناسایی مسیرهای مختلف تأثیرگذاری، راه‎حلی برای دستیابی به ...

این مقاله علل روندهای متفاوت توسعه سیاسی و اجتماعی را در کشورهای نفت خیز درحال توسعه بررسی می کند . مطابق سنت معمول، بسیاری ازکارشناسان، دولت های متکی بهرانت های نفتی را در چارچوب الگوی نظری ویژه ای مورد مطالعه قرار می دهند که از آن باعنوان نظریه » دولت رانتیر « یاد می شود . این نظریه با تأکید بر اهمیت وابستگی دولت هاینفتی به رانت های خارجی و اشتراک این دولت ها در این زمینه، پویش ها و سیر تحول ...

مقاله حاضر به بررسی تعیین‌کنندگان قوی هزینه‌های نظامی در کشورهای منطقه MENA (شامل ایران) با تاکید بر منابع طبیعی طی سال‌های 2014-1995 پرداخته است. به این منظور از 22 متغیر در سه دسته: 1- متغیرهای اقتصادی و اجتماعی، 2- متغیرهای سیاسی، استراتژیک و نظامی و 3- منابع طبیعی، استفاده شده است. روش مورد استفاده نیز رویکرد میانگین‌گیری مدل بیزی (BMA) به‌دلیل ویژگی‌های مناسب برای در نظر گرفتن فرض عدم ‌اط...

رشد نیافتگی کشورهای صاحب منابع طبیعی، از جمله معماهایی است که ذهن پژوهشگران اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را به خود مشغول کرده و پاسخ های متنوعی در این ارتباط ارائه شده است. یکی از جدیدترین پاسخ ها مشکل را در ضعف نهادهای قانونی و حضور گروه های ذینفع قدرتمند ناهمیارانه می بیند که زمینه را برای رانت جویی فراهم ساخته و موجب رشدنیافتگی اقتصادی می شوند. در این مقاله، از زاویه اقتصاد سیاسی به رونق نفتی نگ...

دولت‌ها به‌مثابة مالک منابع معدنی یا حافظ منافع سرزمینی، ابزارهای مالی (‌مالیاتی و غیرمالیاتی) مختلفی برای برخورداری از رانت اقتصادی حاصل از استخراج ذخایر نفت خام و گاز طبیعی در اختیار دارند. تا جایی‌ که به ابزارهای مالیاتی مربوط می‌شود، بخش معدن و نفت و گاز پایه‌های مالیاتی خاصی را با نرخ‌های متفاوت ایجاد کرده است که زمینه‌ساز شکل‌گیری نظام مالیاتی خاص این بخش در برخی کشورها شده است. پیشرفت شی...

گذار جمعیتی به عنوان یکی از عوامل مهم و موثر بر رشد اقتصادی شناخته می‌شود. اما این اثر از رانت منابع طبیعی و نحوه توزیع آن در کشورهای غنی از منابع طبیعی تاثیر می‌پذیرد. به عبارت دیگر، گذار جمعیتی بسته به میزان وابستگی اقتصاد به منابع طبیعی، می‌تواند اثر کاملا متفاوتی بر درآمد سرانه داشته باشد. پژوهش حاضر نقش درآمدهای نفتی را در اثرِ گذار جمعیتی بر درآمد سرانه ایران طی دوره 1357-1396مورد بررسی قر...