شاهنام? فردوسی و ایلیاد و اودیس? هومر، سه اثر از ارزشمندترین آثار حماسی- اسطوره ایِ طول تاریخ ادبیات جهان به حساب می آیند؛ این سه اثر، سرشارند از جلوه های حماسی و اسطوره ای که به دلیل موقعیت زمانی و مکانی متفاوت آثار، به صورت متفاوتی در هرسه اثر به کار رفته اند. یکی از این جلوه ها، پیش آگاهی است که با سبک و سیاقی متفاوت، و درجاهایی هم مشابه، ازجانب راویان( فردوسی و هومر) در داستان های شاهنامه و ...

  پژوهشگران دربارة مأخذ یا مآخذ فردوسی در نظم شاهنامه، نظرات گوناگونی را مطرح کرده‌اند. عدّه‌ای از آنها برآنند که فردوسی از منابع کتبی و شفاهی بهره برده است؛ افرادی تنها شاهنامة ابومنصوری را منبع فردوسی می‌دانند و عدّه‌ای فردوسی را وارث سنّت نقّالی و شفاهی گذشته قلمداد می‌کنند و اشاره به دهقان و موبدان زرتشتی در شاهنامه را نشانة ارتباط فردوسی با این گروه می‌دانند. با دقّت در شاهنامه، می‌توان به این...

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان میزان استفاده از فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات با ویژگی­های جمعیّت شناختی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، برای ایجاد توانایی در کاربرد مؤثّر فنّاوری اطّلاعات و ارتباطات، شناخت فواید و مشکلات استفاده از آن و همچنین بررسی کاستی­ها و چالش با ارائه راه­کار انجام شده­است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی، توصیفی و بر اساس روش همبستگی-پیمایشی است.ابزار گردآوری داده­ها شامل پرسش­ن...

منظومه‌هایی که پس از شاهنامه و غالباً به پیروی از آن، در زمینه های پهلوانی، دینی و تاریخی به نظم درآمده‌‌‌اند، از مآخذِی هستند که کمتر مورد توجّه فردوسی شناسان است. حال آنکه سَرایندگانِ بیشترِ این آثار افزون بر تأثّرات فراوان زبانی، ادبی و اندیشگی از شاهنامه، به صورتهای گوناگون از فردوسی و شاهنامه نام برده‌اند که گردآوری و بررسی مجموع این اشارات نکته های تازه و درخور بحثی درباره سرگذشت حکیم توس و نظم ...

مقالة حاضر با اشاره ای به شعر، به مثابۀ ابزاری برای کشف واقعیات روانی زندگی آدمیان، آغاز می شود و با پیشینة پژوهش به زندگی نامه و اظهارات نویسندگان و شعرای ایران دربارة پروین و گام های مقدماتی مربوط به طرح مسئلة کار در سروده های پروین اعتصامی می پردازد. آن گاه مقاله با عناوینی نظیر وفور واژگانی کار و ترکیبات آن در اشعار پروین، جدایی گفتار از کردار و کار، هستی در کار، تشویق به تلاش و صبوری در کا...

پژوهش پیش رو به بیان روش معناشناسی مفاهیم و واژه های قرآنی بر اساس مکتب معناشناسی فرهنگی و قومی (بُن) می پردازد. این روش در چهار گام به چگونگی تبیین و تفسیر واژگان و مفاهیم قرآنی به شیوة معناشناسانه می پردازد که شامل 1- ­معناشناسی واژگانی، 2- میدان های معناشناسی (واژه های هم معنا و مترادف، واژه های متضاد، واژه های مرتبط از لحاظ فعالیت و انفعال، و ملازم ها)، 3- مطالعات متنی و 4- مطالعات فرامتنی م...

مقالة حاضر گزارشی است از طرح ایجاد پایگاه مستند موضوعی فارسی در کتابخانة مرکزی و مرکز اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد که دربرگیرندة موضوع‌های کلیة کتاب‌‌های فهرست‌شدة کتابخانه‌های این دانشگاه می‌باشد. فهرست سرعنوان‌های موضوعی فارسی موجود در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی با خدمت سی‌ساله به بازنگری، ا...

وام‌واژه‌های مختلف زبان ترکی در کهن‌ترین متون و نمونه‌های نظم و نثر فارسی راه یافته است. دربارۀ لغات و ترکیب‌های عربی در مفصل‌ترین و مهم‌ترین منظومۀ بازمانده از سدۀ چهارم، شاهنامة فردوسی، پژوهش‌های بسیاری انجام شده است؛ اما هیچ پژوهش مستقلی دربارۀ واژه‌های ترکی این متن وجود ندارد. در این مقاله برای نخستین‌بار لغات و نام‌های ترکی حماسۀ ملی ایران بر اساس جدیدترین و منقّح‌ترین تصحیح آن، ویرایش دوم ...

عنوان این پژوهش، تحلیل نمادهای بخش اساطیری شاهنامه می باشد. لازمه ی شناخت نمادهای شاهنامه، شناخت بستر و نحوه ی آفرینش و پیدایش نماد، اسطوره و حماسه است. نماد با ضمیرخودآگاه و ناخودآگاه آدمی در ارتباط است و سازنده ی زبان اساطیر، افسانه ها و حماسه هاست و زبان آثار اسطوره ای و حماسی نمادین است. اساطیر ایران، در قالب آفرینش دوازده هزار ساله ی زردشتی یا نه هزار ساله ی زروانی تبیین می شوند. ویژگی این...

غم و شادی یکی از مباحث روان شناسی شاهنامه می باشد که تاکنون هیچ اثری به طور مستقل به آن نپرداخته است. در این تحقیق غم و شادی در شاهنامه فردوسی از دیدگاه روان شناسانه مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث ارائه شده در 5 فصل تنظیم گردیده که سرفصل آن ها به قرار زیر است: فصل اوّل: آشنایی مختصری با فردوسی، شاهنامه، شعر حماسی و تعریف ها و عوامل غم و شادی از نظر روان شناسان و بررسی زیبایی هنری شاهنامه ...