عطّار، شاعر و عارف بزرگ قرن ششم، صاحب چند مثنوی ارزشمند عرفانی است. او منظومه هایش رابرای خواص نسروده و به هنر نیاراسته، بلکه داستانهایش را به رمز و هدفی آراسته است که وی را در ردیف شاعران سمبولیست قرار می دهد. شاعر عارف رمزی را در پایه و اصل داستانهایش نهاده واز بازیگران صحنه ها به عنوان رمز و نماد بهره برده است که حالات و حرکاتش بیانگر اصل و رمز اوست. این نوشته به اختصار در پی بررسی جنبه های ر...

داستان ِمنظوم ِغنایی زن پارسا که دراولین مقالۀ الهی نامۀ عطار آمده دارای ساختار نوول است، این داستان حول محورزنی زیباست که عاشقان بسیاری دارد و همه درپی تصاحب وی هستند، اما وی به عشق آن ها وقعی نمی نهد. زن پارسا شباهت های فراوانی با شخصیت ِ شیرین در منظومۀ خسرو و شیرین نظامی دارد. مقالۀ حاضر به مقایسۀ این دو اثرو بیان شباهت های آن ها پرداخته است. در واقع مضمون اصلی هر دو اثر، پیروزی بردباری، عفت و...

رساله به انگیزه بیان مشابهتهای موجود میان نظرات عرفانی ابن سینا و آراء نوافلاطونی نگاشته شده و در مقدمه ، نحوه دسترسی مسلمانان به ذخائر فرهنگی و فلسفی یونان و روش ابن سینا در شرح و تفسیر نظرات فیلسوفان یونانی و اسکندرانی عنوان شده است . رساله به اثبات عرفانی بودن فلسفه نوافلاطونی در مقایسه با سایر مکاتب فلسفی آن زمان پرداخته عقاید افلوطین درباره علم واحد ، وحدت عالم و معلوم ، صادر اول ، نفس و...

این رساله حاوی دو بخش ترجمه و تحقیق است. بخش ترجمه، برگردان کامل کتاب "شب تیره ی نفس" اثر خوان دلاکروث است و در بخش دوم نیز در سه فصل جداگانه به بررسی دیدگاه های خوان دلاکروث و امام خمینی(ره) در مقوله ی جایگاه عشق در سلوک عرفانی و مقایسه ی نظریات دو عارف پرداخته شده است. هر دو عارف، به وجود مراتب و مراحلی در سیر و سلوک عرفانی معتقد بوده و مراحل سلوک نفس را در سه مرحله ی تطهیر، تنویر و اتحاد شرح...

سیمرغ، پرنده اساطیری، از دیر باز حضوری پر رنگ در فرهنگ ایرانی داشته است؛ پیش از اسلام در اوستا و آثار پهلوی و بعد از اسلام ابتدا در حماسه های پهلوانی، سپس در حماسه های عرفانی. این عنصر قابل توجه، نظر بسیاری از عرفای صاحب ذوق را به خود جلب کرده و در ادب عرفانی شخصیّتی والا و ارجمند یافته است. در این میان ذهن تیزبین عارف ترین شاعران ایران، مولانا جلال الدین، از سیمرغ برداشت های عرفانی بسیار نموده ...

عشق از او صاف الهی و سرآغاز خلقت است، این عشق در واقع بر «هستی مطلق» دلالت دارد، و زندگی بدون آن چون پوست های بی روح است. مولوی، عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده ،آن گونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. بنابراین نگاه ابن فارض و مولوی، نگاه یک عاشق به معشوق حقیقی است و این نشانه معرفت و آگاهی این دو شاعر عارف است. در این مقاله ضمن بررسی واژه «عشق» با تکی...

مضمون عشق و شعر همواره با یکدیگر مرتبط بوده‌اند، شاعرانی که عشق را درون مایۀ آثار خود ساخته‌اند، حضور فراگیرتری از آدمی را دریافته‌اند و رابطه پیوسته‌تری با انسان در شعرشان دیده می‌شود. در ادبیات پارسی از همان آغاز بهترین شعرها با مضمون عشق سروده شده است اما در گذر دوره‌های ادبی مفهوم آن تنوع‌هایی یافته است مانند عشق به طبیعت، عشق زمینی و عشق عرفانی که در ادبیات گذشته رواج داشته است تا اینکه در...

درست است که تعریف و چیستی حقیقی عشق امکان پذیر نیست و شرح و بیان آن در غایت دشواری است، و در واقع، عشق چشیدنی است نه گفتنی، و جام عشق نوشیدنی است و نه نوشتنی، در عین حال، پهلوانان نبرد عقل و عشق و عارفان دلباخته و در دیگ دریای عشق سوخته، از توصیف و تبیین عشق لب ندوخته و تشنگان وادی دیوانگی را بی نصیب نگذاشته اند، و در جای جای شعرهایشان از آثار و علایم و نتایج و لوازم عشق سخن گفته اند و گوشه ای ...