اطناب یکی از ارکان متون نثر فنّی و مصنوع است، از این رو در کتاب درّه نادره نقشی بسزا دارد. میرزا مهدی‌خان استرآبادی(فو 1175هـ..ق) در این اثر نادر سعی دارد تا با  بهره­گیری از انواع شیوه‌های سخن پردازی از جمله اطناب علاوه بر نوشتن تحولات عصر نادرشاه (فو 1160هـ.ق)، از سوی مهارت خود را بر فن انشا و شیوه‌های منشیانه و از دیگر سو تسلّط خود را مفردات و مترادفات در زبان عربی و اسالیب نگارش نشان دهد. این ...

باور عمومی چنان است که توجه به مساله زن و بازتاب آن در ادبیات، در دوره مشروطه شکل گرفته است. اما به گواهی متون تاریخی، بازتاب مسائل زنان در ادبیات سیری تکاملی را طی کرده است. از دوره فتحعلی شاه زمینه های توجه به مسائل زنان در مقایسه میان زن ایرانی و زن فرنگی آغاز شد و روندی طولانی و تاریخی را تا دوره ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه طی کرد تا در دوره مشروطه به بار نشست. نثر خصوصاً در دوره ناصری با ...

یکی از موضوعاتی که در عصر قاجار در حوزة فرهنگ ایرانی امتداد پیدا کرده، موضوعات فلسفی و عرفانی بود. در عصر قاجار با توجّه به استقرار بیشتر عالمان در تهران، حلقه‌ای در عرصة اندیشه‌های فلسفی و عرفانی پدید آمد که آن را «مکتب تهران» نامیده‌اند؛ سرآمدان این مکتب فکری، آثار مختلفی را در موضوعات فلسفی و عرفانی پدید آورده‌اند که بیشتر آن‌ها به زبان فارسی است و با این کار نشان دادند که زبان فارسی همچنان ت...

تساهل و مدارا در عرصه­های گوناگون و به دلایل مختلفی پدید می­آید. گاه، منفعت‏طلبی موجب مدارا با گروه­های متنازع می­گردد و گاه، پشتوانة فکری دیگری دارد. در میان برخی عارفان، روحیۀ تساهل و مدارا به‏سبب آمیختن قواعد عالم وحدت و کثرت پدید می­آید؛ بدین معنی که آنان در عالم وحدت باقی مانده، و خواسته­اند که با نگاه وحدت‏گرایانه به عالم کثرت بنگرند؛ پس، به خلط مراتب و آمیختن قواعد روی آورده­اند. درحقیقت...

پایان نامه حاضر از بررسی سیاست و حکومت در متون نثر ، قرن چهارم و پنجم با تکیه بر متون (تاریخ بیهقی ، قابوس نامه و سیاست نامه) تهیه گردیده است. این مجموعه در چهار فصل تنظیم گردیده و مباحثی را تحت عناوین سیاست ، سیاست در ادبیات فارسی ، اهمیت مشورت ، استبداد و خودکامگی ، توجیه شرعی ، سیاست داخلی و خارجی ، حکومت و انواع آن ، ارکان حکومت (پادشاه ، وزیر ، انواع دیوان های حکومتی) مورد بحث و پژوهش قرا...

تحقیق دربارۀ معنای اصلی واژه‌ها یکی از ضروریات پژوهش‌های ادبی و زبانی است. «شادُروان» یکی از واژه‌های بحث‌برانگیزی است که هرچند در متون گذشته بارها به کار رفته است و در فرهنگ‌های لغت، معانی مختلفی برای آن در نظر گرفته شده، هنوز معنای اصلی آن مبهم است و توضیحات راضی‌کننده‌ای دربارۀ آن وجود ندارد. از میان محققان و صاحب‌نظران در پیشینۀ زبان فارسی، امیل بنونیست، محقق فرانسوی، معتقد است که معنای ...

حاتم بن عبدالله طایی از شخصیتهای مطرح در ادبیات مشرق زمین و بویژه ادبیات فارسی و عربی است . نامحاتم صدها بار در متون کهن فارسی اعم از نظم و نثر آمده و حکایت های فراوانی از بخشش های وی موجوداست . داستان هایی چند نیز از حاتم طایی در ادبیات عامیانه برجای مانده که در مطالعات فولکلوریک بسارزشمند است . آنچه در این نوشتار آمده اطلاعاتی از زندگانی حاتم طایی، جایگاه وی در ادبیات منظوم ومنثورفارسی، ضرب ا...

چکیده سرفصل درسی به منزلة یکی از ارکان اصلی آموزش، در کنار راه‌بردهای تدریس و کتاب‌‌های مناسب، می‌‌تواند نقش به‌‌سزایی در تحقق و پیش‌برد اهداف هر درس داشته باشد. یکی از دروس پایة رشتة زبان و ادبیات عربی در مقطع کارشناسی، که نقش کارامدی در تقویت مهارت‌‌های ترجمه، خواندن، ذوق ادبی، و سبک‌شناسی دارد، درس «متون نظم و نثر عربی» است. برای این درس هر چند سال یک‌بار از سوی شورای برنامه‌‌ریزی درسی وزار...

مقولۀ انسجام، یکی از مباحث موردتوجه زبان‌شناسان، ازجمله زبان‌شناسان نقش‌گرا در تحلیل متن است. از نظر آنان، تحلیل متن عبارت است از مطالعه و بررسی ارتباط، همبستگی و پیوندهای موجود میان جمله‌ها در متون نوشتاری وکلامی. به‌عبارت‌دیگر، نکتۀ مهم در چنین تحلیلی، مفهوم انسجام و چگونگی پیوند معانی جمله‌ها یا گزاره‌ها در یک متن است. در مقالۀ حاضر، با استفاده از نظریۀ تکامل‌یافتۀ انسجام هلیدی و حسن (19...