اطلاع از آینده و حوادث زندگی انسان، به ویژه امور مربوط به پزشکی همچون تعیین زمان مناسب برای مصرف ادویه و بازیابی سلامت، یکی از دغدغه های مهم بشر در ادوار گذشته بوده است، که ظاهرا امکان این پیش گویی با شکل گیری دانش احکام نجوم یا تنجیم میسر گردید. اهمیت این دانش به حدی بود که این گونه احکام در بسیاری از متون از جمله کتب نجومی و طبی برای مخاطبین خاص و تقویم های سنتی برای مخاطبین عام، در قرون متما...

قطب الدین شیرازی (634-710ق) چهار کتاب مهم در نجوم نوشته است: نهایة الإدراک فی درایة الأفلاک، به عربی، که نخستین تحریر آن در اواسط شعبان 680ق به پایان رسیده است؛ اختیارات مظفری، به فارسی، که به مظفرالدین ارسلان حاکم قسطمونی در ترکیۀ کنونی تقدیم شده و تاریخ تألیف آن بین سال های 680 تا 684ق است؛ التحفة الشاهیة، به عربی، که به وزیر امیرشاه بن تاج الدین معتزّ بن طاهر در سیواس تقدیم شده و تاریخ تحریر ...

کهن ترین پایگاه تفکر علمی پیش از پیدایی حوزه علمی آتن، انجمن های فلسفی و علمی مغان ایران بود. به نظر می رسد که مغان ایرانی با روحانیون دروه ماد با آموزش علوم ریاضی و نجوم از بابل و دیگر سرزمین های همسایه ایران به گسترش دانش های زمانه پرداختند و آنگاه که پایه های جهان بینی و فلسفه ایرانی را استحکام بخشیدند، به انتقال آن به دیگر ملل همت گماشتند.ایران در عهد هخامنشی از نیروی سیاسی،نظامی ،اقتصادی ...

ابن ‌صفار (حدود 370- 426ﻫ) منجم و ریاضی­دان مسلمان اندلسی (اسپانیایی)  آثار چندی در علم نجوم تألیف کرده ­است. مشهورترین اثر او کتاب العمل بالاسطرلاب و ذکر آلاته واجزائه است که در این پژوهش معرفی، بررسی و برخی نوآوری‌های آن عرضه خواهد شد. هم‌چنین ساعتی آفتابی به نام «بلاطة» از این منجم برجای مانده که قدیم‌ترین ساعت آفتابی در اندلس است. توجه این نجوم­دان اندلسی به زیج خوارزمی(د 235ﻫ) که خود متأثر...

پیشگویی و خبر دادن از امور پوشیده، در اساطیر و داستان های حماسی جهان امری رایج است و هیچ یک از حماسه های ملی اقوام را از آن خالی نمی یابیم. شاهنامه به عنوان اثری حماسی و گنجینه ای نامتناهی درپ‍‍ژوهش اعتقادات، امیال و اندیشه های انسان، سرشار از این گونه راز پژوهی ها و شگردها در جهت گشایش داستان هایش است که حقیقتاً درخور تأمل است. از میان انواع پیشگویی های مثبت و منفی در شاهنامه، اختر شناسی علاو...

اثیرالدین مفَضّل بن عُمر ابهری منجم ، فیلسوف و ریاضی‌دان قرن هفتم هجری، دارای آثار فراوان در حوزه‌های مختلف علوم و به‌ویژه هیئت است. از جملۀ این آثار مجموعه‌ای است مشتمل بر سه رساله در هیئت و نجوم که در نسخه‌شناسی‌ها با نام ثلاث رسائل شناسانده شده است. در این نوشتار رسالة فی الهیئة، اولین رساله از مجموعۀ ثلاث رسائل بر پایۀ تک نسخۀ موجود از این مجموعه تصحیح شده است. این رساله از جمله آثار مختصر هیئ...

با وجود اندازه گیری های دقیق روی طیف پرتوهای کیهانی، به دلیل انحراف آنها در میدان های مغناطیسی درون و برون کهکشانی هنوز منابع پرتو کیهانی ناشناخته مانده اند. حتی نوترون ها هم با وجود اینکه خنثی هستند ولی چون طول عمر کوتاهی دارند نمی توانند مفید واقع شوند. در نتیجه بررسی وضعیت پیام رسان هایی مانند نوترون ها و پرتوهای کیهانی باعث می شود به دنبال پیام رسانانی باشیم که خنثی و پایدار باشند. فوتون و ...

فرآیند برخورد میان ذرات، موضوعی است که در بسیاری از زمینه‌ها مانند فیزیک، نجوم، فیزیک پلیمر، فیزیک اتمسفری مورد مطالعه قرار گرفته است. این فرآیند توسط یک سیستم ‌از معادلات دیفرانسیلی با بعد نامتناهی (در حالت گسسته) و یا یک معادله دیفرانسیلی-انتگرالی با مشتقات نسبی غیرخطی (در حالت پیوسته) مد‌ل‌سازی می‌شود. همچنین مدل گسسته را نیز می‌توان با یک معادله دیفرانسیل با مشتقات نسبی تقریب نمود. در این م...

مما لا شک فیه ان للادباء مکانه مرموقه عند الجماهیر و النقاد. علی اثرها یرتقی بعضهم الی نجوم السماء فتبدر من الاخرین و لاسیما اصحاب النقد امارات الحسد فیعظمون الادبا تاره و یحقرونهم اخری و ذلک طبقا لهواهم فتذهب القیم العلمیه و المعاییر الاخلاقیه سدی. علما بان ما توصل الیه شاغر نا فی الادب و حاز علی رتبه متنبی الغرب فی الشعر کثر حساده و زادت نار الغضب لدی اعدائه فاعترض الادیب للتهم و اصیب بالفتن...