نقد کهن الگویی، رویکردی تلفیقی و میان رشته ای است که به نقد و تحلیل کهن الگوها در بستر اساطیری آفرینش های ادبی می پردازد. شالوده ی این نقد بر مکتب روان شناختی تحلیلی یونگ و مطالعات انسان شناختی بنا شده است. دراین پژوهش، هشت کتاب سهراب سپهری بر مبنای نقد کهن الگویی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نخست در فصل کلیات به معرفی و بررسی شیوه نقد کهن الگویی پرداخته شده است، سپس در فصل دوم با کاربرد ...

چکیده اهمیت جایگاه نقد در علوم مختلف به ویژه ادبیات بر کسی پوشیده نیست، چرا که برای رسیدن به یک هدف، تعیین راه و مسیر حرکت، امری ضروری است. پس، از آنجایی که این وظیفه¬ی خطیر برعهده¬ی نقد می باشد، چنانچه دچار انحراف و گمراهی شود، قطعا رسیدن به مقصود ناممکن خواهد بود. بنابراین پرداختن به موضوع نقد ادبی به دلیل نقش حساس آن در تحلیل و تفسیر آثار ادبی، بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این ضرورت، س...

در این مقاله به­طور مشخص این نکته مورد توجه قرار می گیرد که چگونه آگاهی هرمنوتیک به نحوی که در هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر بیان شده – از برخی جهات در واکنش به آگاهی روش شناسانه دکارت شکل گرفته است. آگاهی روش شناسانه دکارت به مفهومی از عقلانیت نظر دارد که مبتنی بر سوبژکتیویته است. بر اساس مفهوم عقل معطوف به سوژه خاستگاه عقلانیت ، یک ذهن مجرد است که جهان عینی به­عنوان موضوع شناخت در برابر آن...

در نوشتة حاضر، رمان تهران مخوف نوشتة مرتضی مشفق کاظمی نقد جامعه شناختی شده است. نگارنده ابتدا دیدگاه‌های منتقدان برجسته‌ای از قبیل هگل، لوکاچ و لوسین گلدمن را تبیین می‌کند؛ سپس بر مبنای نظریه‌های مذکور به نقد رمان تهران مخوف می‌پردازد. نتیجة به دست آمده از پژوهش حاضر، حاکی از آن است که نویسندة رمان، ساختارهای اثرش را از جریان روشنفکری غالب پس از انقلاب مشروطه و پیش از اقتدار رضاخان گرفته است. د...

روش ابن خلدون در مطالعات تاریخی در اصل بر پایه نقد و ارزیابی روش های تاریخ نگاری اسلامی شکل گرفته است. او بعد از نقد همه جانبه و به خدمت گرفتن برخی سنّت های فکری نهفته در تاریخ نگاری اسلامی، روش ابداعی خود را در نقد و ارزیابی اخبار تاریخی، یعنی انطباق اخبار تاریخی با واقعیات تاریخی مطرح می کند. وی در این روش برای رسیدن به شناخت تاریخی منظم و منطقیِ منطبق با واقعیات تاریخی، با پیوند دادن استدلال ...

آموزش ارزش‏های اخلاقی همواره در نظام‏های آموزشی جهان، مسأله‏ای مهم بوده است. هر گونه شکست در عرصه چنین آموزشی، به‏منزله شکست در نظام آموزشی محسوب می‏شود. طرح پایدیا به عنوان واکنشی در قبال افول فرهنگی و اخلاقی در نظام آموزشی غرب است که بررسی و نقد آن می‏تواند موجب استحکام دیدگاه نظری شود. مقاله حاضر، با روش توصیفی ـ تحلیلی، خاستگاه تفکر فلسفی ارزش‏های اخلاقی، ارتباط چنین آموزشی با اهداف، محتوا ...

چکیده جامعه شناسی ادبیات یکی از شاخه های علوم اجتماعی محسوب می شود. در میان انواع نگرش به متن ادبی، دیدگاه جامعه شناختی از اهمیتی ویژه برخوردار است. اساساً در نقد ادبی دو رویکرد وجود دارد. رویکرد اول صورت محور است و انواع نقد لغوی، زیبایی شناختی و فنی را شامل می شود و در مقابل رویکرد دوم محتوا محور و نقدهای اخلاقی، تاریخی و روانشناسی و..... را در برمی گیرد. نقد اجتماعی که از نتایج علم جامعه...

نقد روان شناختی یکی از رویکردهای نقدادبی در شناخت و بررسی آثار ادبی است. استفاده از این رویکرد باعث کشف لایه های ناخودآگاه ذهن راوی می شود و دریافت های او از انسان معاصر و شرایط اجتماعی و روانی جامعه را انعکاس می دهد.دریافت هایی که به صورت ناخودآگاه در لایه های پنهان متن نفوذ کرده و با استفاده از نقدروان شناختی می توان به برخی از آن ها دست پیدا کرد. در این پژوهش پس از بررسی سه رمان برجسته ی ادب...

رمان سالمرگی، نوشتة اصغر الهی، داستان نویس و روان پزشک ایرانی، روایت پریشان حالی و تعارض شخصیّت های آن است. الهی در پرداخت شخصیّت های این رمان، حالات روحی آنان همچون ترس، روان پریشی و حقارت را با شگردهای تازه ای چون خودواگویی روانی به تصویر می کشد. ما در این پژوهش برآنیم تا این رمان را با توجّه به  نظریّة روانشناختی کارن هورنای بکاویم. در این پژوهش که به روش تحلیل محتوا صورت گرفته، شخصیّت ها و کارکر...