هم زمانی ظهور تمدن غرب با افول جامعه ایرانی آوردگاهی ایجاد کرد که روشنفکران ایرانی در بسط نظام معنایی آن نقش مؤثری داشتند. اینکه موج اول روشنفکری در مواجه با موج اول گفتمان مدرنیته چگونه به تعریف مرزهای هویتی خود پرداختند، مسئله مورد بررسی این مقاله است. روشنفکران موج اول ایران تحت تأثیر نگرش پوزیتیوستی و استعلایی گفتمان مدرنیته عناصر جدیدی را بازتولید کردند که هماهنگ با منطق تقابل های دوتایی گ...

در سده 19 میلادی با تلاقی جامعه سنتی ایران با مدرنیته غرب پرسش چه باید کرد؟ طرح شد. پاسخ عبدالرحیم طالبوف تبریزی به این سوال، پذیرش مشروط مدرنیته بود. وی عناصر مهم مدرنیته و هویت مدرن مانند خردگرایی، قانونگرایی، حاکمیت ملی، انتقاد پذیری و تا حدی سکولاریسم را می پذیرد ولی برخلاف آخوندزاده و آقاخان کرمانی دین ستیز نیست. با وجود این، به مثابه یک دموکرات و نه لیبرال، بر بومی کردن مدرنیته در ایران ب...

This article has no abstract.

از مدرنیته در تلقی عام و کلاسیک، به عنوان مهم ترین عامل عرفی شدن یاد شده است و انتظار می رفت با بسط آن، دین از صفحة ذهن و زندگی انسان مدرن بیرون رود. وجود شواهدی از حضور پر نشاط دین در دنیای مدرن، این نظریه و پیش بینی های آن را به زیر سؤال برده و امیدواری هایی برای به هم آوریِ دین و مدرنیته در برخی از نواندیشان دینی پدید آورده است. این مقال با تأکید بر تمایز میان «نوشدن»، «مدرن شدن» و «مدرنیته» ...

این مقاله بر آزمون این فرضیه استوار شده است که لیوتار همراه با برشمردن سویه‌های چیرگی آفرینِ مدرنیته سیاسی، فرارویِ زیباشناختی از تنگناها و کاستی‌هایِ آن را ممکن می‌شمرد. برای این کار نخست باید مولفه‌هایی را در اندیشه وی یافت که با مدرنیته سیاسی هم‌ارز باشد و پس از آن درپیِ نسبت‌سنجیِ این مؤلفه‌ها با رویکردِ زیباشناختیِ وی برآمد. لیوتار به‌روشنی سخنی از مدرنیته سیاسی نمی‌گوید و بنابراین روند استدلالیِ ...

از آن هنگام که مدرنیته به ایران پا گذاشته و مظاهر آن در مقیاس وسیع به زندگی روزمره ایرانیان وارد شده، افراد گوناگونی از منظر حوزه های تخصصی دینی، اجتماعی و اقتصادی به تحلیل این فرآیند و آثار و پیامدهای آن در ایران پرداخته اند. در سطحی دیگر افراد دیندار عادی قرار دارند که در طول زندگی روزمره خود با مظاهر مدرنیته در عرصه های گوناگون مواجهه و برخورد داشته و دربرابر آن از خود واکنش نشان می دهند. ای...

اندیشه پست مدرن یکی از آخرین رهیافتهای فیلسوفان و مورخان در سالهای اخیر است. هرچند دوران آن به نظر برخی متفکران به پایان رسیده و عصر نگره های جدیدی آغاز شده است.پست مدرنیته از نقد مدرنیته می آید. هرچند در آغاز شکلی ادبی داشت اما توسط متفکران برجسته فرانسوی از جمله میشل فوکو، لیوتار، بودریار و ریچاردرورتی امریکایی ودر سالهای اخیر واتیمو از متفکران ایتالیایی به جهان شناسانده شد.اما این دسته از مت...

هدف از مطالعه حاضر، نقد «رئالیسم مفهومی خلاقانه» به عنوان مدلی روش شناختی از علم اسلامی است. این مدل، ساختار علم متداول، در قَوارۀ مدرنیته و پسا مدرنیته، را نمی‌پذیرد و ساختار جدیدی از علم، متناسب با جهان بینی اسلامی را، در قالب یک پارادایم ارائه می کند که در صدر آن، اصالت جهان بینی و سنّت های لایتغیّر الهی قرار دارد. از محاسن این پارادایم، تخصیص مخزن علم، نزد پروردگار عالَم، برخورداری از یک سلسله ...