إنّ الخطوه الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقه هی معرفه معانی الألفاظ الموجوده فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعدده المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل معنیان متضادان خاصه فی الآیات القرآنیه، علینا أن نطلع علی رؤیه الم...

       «مقدّم و مؤخّر» در آیات قرآن از مباحث قرآنی است که توسط صاحبنظران مورد توجه قرار گرفته است. جلال­الدین سیوطی در کتاب الاتقان فی علوم القرآن آیاتی را که از نظر وی دارای تقدیم و تأخیر هستند، برشمرده و معانی مختلف آن را بیان کرده است. وی مقدم و مؤخر قرآن را بر دو بخش: الف) بخشی که معنایش به حسب ظاهر دشوار است و مثال های متعدد از آیات قرآنی برای آن ذکر کرده است. ب) بخشی که به حسب ظاهر معنایش م...

علوم قرآنی به مثابه ی دانش های مقدماتی قرآن محسوب شده که در خدمت فهم بهتر قرآن است. از دیرباز در خصوص مصادیق علوم قرآنی مباحث و نظریاتی توسط قرآن پژوهان مطرح شده است. ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، مطلق و مقید، حقیقت و مجاز، اسباب النزول، مکی و مدنی و ... از زمره این مصادیق اند که در خلال تفاسیر قرآن و یا به صورت تک نگاری، موضوع پژوهش مفسران و عالمان عرصه قرآن شناسی قرار گرفته است. از این میان، د...

یُسلط هذا البحث الضوء علی أداتین جازمتین مبیناً دلالاتهما فی القرآن الکریم وهما (لم ولمّا) الجازمتان، وذلک من خلال قراءه متأنیه فی القرآن الکریم، ویرکز علی الجوانب المتعلقه بمعانیهما وأقسامهما، وقد تم فیه عرض آراء العلماء فی مسأله وجوب عملهما، وما هی مواقع إعراب الجمل المنفیه بلم، ثم إحصاء مواقع لم ولما فی القرآن الکریم.     وما أتوخاه من هذا البحث أن یتعرف القارئ علی دلاله هاتین الأداتین الجازمتی...

لاشک ان القرآن فی اعلی درجات البیان لفظا و معنی، بانفراده بمغازیه و معانیه السامیه. انه معجز من حیث الصور البیانیه الحی تکون فی الفاظه و عبارته. فانطلاقا من ذلک علی مترجم القرآن ان یهتم یتشکل القرآن و نسیجه اللغوی کما یهتم بمعانیه اثنا الترجمه. فمن الاصول المهمه التی تبیین التزام المترجم بلفظ القرآن و شکله هی مراعاه قضیه توحید الترجمه التی لم ینتبه الیها المشتغلون بالعلوم القرانیه کثیرا فمن الض...

کتاب روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن مهم ترین اثر به جا مانده از شیخ جمال الدین ابو الفتوح رازی است که به زبان فارسی نگاشته شده است. ایشان در این تفسیر علاوه بر ترجمه، بیان شأن نزول آیات و بررسی مفردات آن ها، به مناسبت موضوع به ذکر آرای فقهی خود پرداخته است. این ویژگی تفسیر مذکور را در زمره ی جامع ترین تفاسیر موجود قرار داده است که افزون بر پرداختن به مباحث تفسیری دارای صبغه ی فقهی نیز ...

یکی از شاخه های علم تفسیر علم لغت و مترادفات آن می باشد، بنابراین هر مفسر فقیه، ادیب و یا متکلمی برای رسیدن به معنای صحیح نیازمند به شناخت مفردات میباشد، و از مفسرینی که به این مسأله اهتمام ورزیده اند، طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان میباشد. ایشان در تفسیرش برای بعضی از واژگان مربوط به آیات، مترادف و متناقضشان را برای رسیدن به فهم بهتر آن آیات آورده اند. و ما در این پایان نامه برای بررسی این مفردا...

قاعده «تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیة» از قواعد مهم زبانی است که از دیر باز در علوم گوناگون مانند بلاغت، فقه، اصول و تفسیر بدان توجه شده و دانشمندان اسلامی و بویژه اصولیان و فقها در تحلیل‌های خویش از آن بهره جسته‌اند. نویسنده کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» نیز با اشرافی که بر علوم مختلف داشته، در تفسیر برخی آیات قرآن کریم از این قاعده استفاده کرده است. مقاله حاضر قاعده مذکور را مورد بازخوان...

نام های خاص غیرعربی به اعتقاد بسیاری از دانشمندان در قرآن وجود دارند که به دودسته تقسیم می شوند: دسته¬ی اوّل، به دلیل نام خاص و غیرعربی بودن غیر منصرف اند و دسته¬ی دوّم به جهت تأنیث یا آمدن ال تعریف بر سر آن ها منصرف می باشند. با توجّه به جستجوی انجام شده توسّط مترجم، هیچ گونه کتابی به زبان فارسی در موضوع نام های خاص غیرعربی در قرآن، یافت نگردید، لذا ضرورت ترجمه¬ی کتابی در این زمینه با عنوان «الأع...