«هرم بزرگ هستی»، بنیادی‌ترین طرح وجودشناختی اندیشۀ سنتی است که بر اساس آن، هستی، مرکب از زنجیرۀ عظیمی از پیوندهای متوالی انگاشته می‌شود که در نظمی سلسله مراتبی، از ناقص‌ترین موجود تا کامل‌ترین آن­ها تداوم یافته است. قرائت‌های گونا‌گون از این طرح وجودشناختی که بر اساس تلقی‌های متفاوت از وجود و مراتب آن قوام یافته، به تلویح و یا به تصریح پیش‌فرض همۀ نظام‌های اسطوره‌ای، فلسفی، دینی، سیاسی و اجتماع...

این مقاله ساختار «فعل تصریف ـ‏ ‏‏فعل‌تصریف» (VinflVinfl) را در زبان فارسی بر اساس رویکرد شناختی دستور ساختاری (Lakoff, 1987; Goldberg, 1995; 2003; 2006) بررسی می­کند و هدف اصلی آن بررسی قدرت رویکرد دستور ساختاری در تبیین ساختارهایی است که از دو فعل متوالی تشکیل شده­اند. این دستور به شناسایی ساختارهای متعدد از منظر شعاعی پرداخته و با استفاده از شواهد صوری و معنایی آن­ها را از یکدیگر تمایز می­دهد...

در زبان فارسی و در حیطة ترکیب به عنوان یکی از دو حوزة واژه‌سازی، فرایند بسیار زایایی وجود دارد که طی آن عنصری غیرفعلی (اسم، ضمیر مشترک، صفت، قید) قبل از ستاک حال فعل (مثلاً ‌آموز و بین) قرار می‌گیرد و ماحصل آن اسم یا صفت جدیدی (دانش‌آموز، خودبین) است. در مورد این فرایند سه دیدگاه وجود دارد: برخی که عموماً دستور‌نویسان سنتی هستند، آن را صفتِ فاعلیِ مرکبِ مرخم می‌دانند. پاره‌ای استنباط دستور‌نویسان سن...

این پژوهش ضمن معرفی رویکردهای مطرح در خصوص انضمام، به بررسی انضمام در زبان فارسی پرداخته است. در این پژوهش با استناد به برخی از صورت های انضمام در زبان فارسی، استدلال شده است که هیچ کدام از رویکردهای نحوی و واژگانی نمی تواند به درستی پدیدة انضمام را در زبان فارسی توجیه کند. داده های زبان فارسی نشان می دهند که رویکردی می تواند پدیدة انضمام را تبیین کند که عوامل کاربردشناختی را در این پدیده لحاظ ...

مقاله پیش­رو به بررسی تفاوت­های موجود میان بندهای موصولی تحدیدی و توضیحی در زبان­های فارسی و آلمانی از دیدگاه رده­شناسی می­پردازد. هدف از این پژوهش، نشان­دادن ابزارهای متفاوتی است که در زبان­های فارسی و آلمانی برای تمایز میان این دو گونه از بند موصولی به کار گرفته می­شود. همچنین این پرسش مطرح است که در هر یک از این زبان­ها، چه گروه­های اسمی می­توانند در جایگاه اسم هسته بند موصولی قرار گیرند؟ آی...

هدف از انجام این تحقیق مطالعه مفهوم ذهنیت در دو فعل وجهی «باید» و «توانستن» در زبان فارسی و همچنین بررسی مفهوم گوینده محوری در مقابل محتوا محوری در این حوزه می باشد. در مقاله حاضر ضمن ارائه شواهدی از گویشوران بومی زبان فارسی مفهوم ذهنی بودن دو فعل وجهی «باید» و «توانستن»، پدیده تعدد معنا با توجه به جنبه های معناشناختی و کاربردشناختی این افعال و همچنین دلیل همگرایی صوری معانی الزامی، پویایی و مع...

موضوع مورد بحث این پژوهش وجود عناصری جدا از محمول و موضوع های آن است. افزوده ها عناصری هستند که به لحاظ نحوی در تقابل با موضوع قرار می گیرند و اجباری برای حضور در سطح جمله ندارند. اما بررسی های گوناگون نشان داده است که حتی افزوده ها دارای محدودیت هایی برای حضورند. به عبارت دیگر اگرچه افزوده از لحاظ نحوی مقید نیست اما با توجه به مناسبات معنایی و کلامی جمله به دو دسته ی افزوده ی مقید(اجباری) و اف...

هدف پژوهش توصیفی- تطبیقی حاضر مطالعه ایمیل های ارسالی به اعضای هیات علمی از سوی دانشجویان ایرانی رشته زبان انگلیسی در مقایسه با دانشجویان امریکایی انگلیسی زبان به منظور بررسی ایمیل های با محتوای عذرخواهی و یافتن هرگونه تفاوت معنادار در الگوهای تحقق یافته می باشد. از این رو، 400 ایمیل عذرخواهی ارسالی دانشجویان ایرانی رشته زبان انگیسی و 200 ایمیل عذرخواهی دانشجویان امریکایی انگلیسی زبان مورد بررس...

در کتاب های دستور ایتالیایی تنها از دو جهتِ فعل، صحبت شده است، اما اگر ازدیدگاه کاربردشناختی به مجهول نگاه کنیم، آن را هم چون یکی از ابزارهای زبانی برای نشان دادن نگرش و منظری متفاوت به یک رویداد می بینیم. در این مقاله، تغییر منظر گوینده را، با توجه به نظریة ظرفیت، بررسی می کنیم. بنابر این نظریه، هر فعل، بر اساس ظرفیتش، از پیش مشخص می کند که در چه محیط نحوی ظاهر می شود و چه سازه هایی باید و یا م...

این جستار در پی آن است که ساخت بند موصولی در زبان فارسی را بر اساس چارچوب نظریه نقش و ارجاع مورد بررسی قرار دهد. نظریه نقش و ارجاع نظریه­ای ساختاری- نقشی است که توجه خود را به تعامل میان نحو، معنی شناسی و کاربردشناسی در نظام­های دستوری زبان­های بشری معطوف می­کند. هدف از نگارش این مقاله، از یک سو، تبیین ویژگی­های نحوی، معنایی و کاربردشناختی بندهای موصولیِ زبان فارسی در چارچوب نظریه نقش و ارجاع، و...