گفتمان مجموعه‌ای از احکام و گزاره‌هاست که شرایط را برای عاملان اجتماعی معنادار می‌کند. در رویکردهای گفتمانی، برخی از مفاهیم و موضوع‌ها کنارگذاشته می‌شوند؛ زیرا نظام‌ گفتمانی بنا به ماهیتی ‌که دارد برخی از موضوع‌ها و مفاهیم را برجسته می‌کند و برخی دیگر را به کنار می‌نهد. در نظام ‌گفتمانی برخی از دانش‌ها بر اساس مطلوب‌های نظام قدرت برجسته می‌شوند؛ زیرا آن دانش‌ها بنا به ماهیتی که دارند به آن نظام...

چکیده تاریخ صفویان همچنان دارای ابهام و نکات تاریک فراوان است و منابع صفوی با رویکردی رسمی و به تبعیت از سیاست صفویان در موارد زیادی از ارائه اطلاعات لازم خودداری می‌ورزند. در این میان شش سال اختفا و یا حضور اسماعیل صفوی در گیلان از نکات بسیار تاریک اوایل عصر صفوی است. منابع صفوی این مقطع را به ابهام و با کلی‌گویی بازگو کرده‌اندکه مواردی از آن را با مسائل ماورایی مرتبط ساخته‌اند. یکی از موضوعا...

سیاست دولت صفوی دارای رویکردی چندگانه بود. همین ویژگی تلقی از آن را به عنوان یک دولت شیعی با کارکردهای عقیدتی دشوار می‌سازد. این رویکرد چندگانه­ هم در پیش‌برد سیاست داخلی خود را نمایان می‌ساخت و هم در عرصه­ سیاست خارجی نمود می‌یافت؛ چنان‎که اتخاذ سیاست‎های عقیدتی، ارجحیت مصلحت بر حقیقت و اولویت واقع‎گرایی بر آرمان‎گرایی حاصل آن بود. پژوهش حاضر با ابتنا بر این نگرش، به روابط اهل سنت کردستان با ح...

این مقاله به بازخوانی و بررسی سندی منحصر به فرد دربارۀ چادگان در دورۀ صفوی می‌پردازد که می‌توان به واقع آن را نخستین سند بازشناختۀ تاریخی دربارۀ پیشینۀ چادگان در عصر صفوی و قبل از آن دانست، حال آنکه قبل از بازخوانی این سند، قدیمی‌ترین منبعی که دربارۀ پیدایش و پیشینۀ چادگان گزارش کرده، کتاب خاطرات ظل‌السلطان یا تاریخ مسعودی است. بدین روی، این مقاله افزون بر معرفی و بازخوانی این سند و تحلیل پاره‌...

رساله حاضر به بررسی روابط مذهبی-سیاسی خاندان صفوی با حاکمان وقت ایران و آناطولی می پردازد. در این رساله سعی شده است با شرح وقایع زندگانی هر یک از مرشدان هشت گانه صفوی قبل از تشکیل حکومت، چگونگی ارتباط شان با امرا و سلاطین ایران و آسیای صغیر مشخص گردد. در این بررسی دو بعد مذهبی و سیاسی مناسبات شیوخ صفوی با صاحبان قدرت و بالعکس به تصویر کشیده شده است. خاندان صفوی با دارا بودن دو امتیاز برجسته، ی...

یکی از مباحث مهم وکلیدی در تاریخ عصر صفوی ،بررسی وضعیت ومناسبات تصوف وتشیع است.چون تاریخنگاری این عصر بیشترین تاکید وتوجه را به این مساله اختصاص داده که صفویان را حکومتی شیعی ودارای منشا وخواستگاه صوفیانه معرفی نماید،بنابراین ضروری است تا این ادعا در بوته ی آزمایش مورد دقت قرار گیرد. محققین معاصر بیشترین تلاش خود را بر این امر مصروف کرده اند که با طرح مباحث صرفا نظری وچشم پوشی از واقعیات تاریخ...

حکومت شاه تهماسب و شاه عباس صفوی در ایران و دوران حکومت سلطان سلیم و سلیمان عثمانی در ترکیه، دوران شکفتگی صنعت قالی و گسترش بازرگانی آن است. گسترش امکانات، حمایت دولت، ارتباطات سیاسی و استقبال ممالک دیگر و پیشرفت در صنعت رنگرزی همه باعث شدند قالی نیز مانند سایر هنرها پیشرفت درخوری داشته باشد. با توجه به گسترش و تنوع قالیهای صفوی و عثمانی در جهان، هنوز شناخت اصولی از نظر زیبایی شناسی و میزان، چگ...

پیدایش هنرهای تزئینی و معماری عصر تیموری، معلول عواملی چند می­باشد که از مهمترین آنها می­توان به این موارد اشاره کرد. تأثیرپذیری تیموریان از فرهنگ ایرانی، انتقال هنرمندان و فرهیختگان ایرانی و سایر بلاد توسط تیمور به سمرقند و نقش­آفرینی آنها، مرکزیت­یافتن هرات در عصر جانشینان تیمور و حمایت­های بی­شائبه آنها از ارباب فضیلت، ارتباط مکتب هنری هرات با سایر مکاتب هنری این دوره و تأثیرپذیری آن از ویژگ...

بسیاری از نقوش متن قالی حاوی اطلاعاتی نمادین هستند. در بین این نقوش، آنهایی که با الهام از طبیعت در فرش طراحی شده اند، معنای اسطوره ای وسیعی می یابند. شیر یکی از نقش هایی است که با اسطوره ها ارتباط دارد و با گذشت زمان، نماد بسیاری از ویژگی های بارز انسانی شده است (آیین مهر، میترائیسم، نماد سلطنت، شجاعت، قدرت و...). نقش شیر از مهم ترین عناصر صحنه های شکار، گرفت وگیر و طرح های حیوانی بوده؛ در آثا...

ایل قاجار در تحولات سیاسی –نظامی دوره ی صفویه حضور پررنگی داشته به طوری که نام تعداد زیادی از آنها در منابع عصر صفوی آمده است که از زمان تشکیل حکومت صفویه تا زمان انقراض این سلسله در کنار شاهان صفوی بوده اند و هر چند شورشی یا قیامی از جانب ایل قاجار علیه صفویان دیده نشده است اما بعضی از سرکردگان این ایل قربانی جاه طلبی شاهان صفوی شده اند. تعدادی از افراد ایل قاجار داری مقامات مهمی در دستگاه صفو...