داود بن علی بن خلف، پایه گذار مکتب ظاهرگرایی و نفی قیاس در سده سوم تاریخ زندگی مسلمانان است. این فقیه نام آور و نو آور که خیلی زود در جهان اسلام، آوازه یافت و پیروانی برای خود دست و پا کرد، از منطقه عمومی اصفهان و به طور خاص، از شهر کاشان برخاست. درنگ در فراز و نشیب های زندگی این دانشمند جنجالی عصر خود ـ بی گمان ـ می تواند برای آنان که تاریخ دانش فقه و نمودارهای دگرگونی ها و پوست اندازی های آن ...

تمایز روح و نفس در قرآن و روایات به ندرت مورد توجه اذهان قرار گرفته است؛ و عمدتاً به عنوان دو کلمه مترادف در مصداق حقیقت انسان نگریسته می شود. لذا نوشتار حاضر، مقوله نفس و روح را در سه حیطه لغت، قرآن و روایات مورد تحقیق و بررسی قرار داده است و در هر بخش با استقصای نمونه های آن دو، کاربرد و مصادیقشان را معین ساخته. در این مقال با استناد به وجوه و دلایل قرآنی و روایی و نیز بیانات لغویان و علمای تف...

قرآن کریم در برنامه رشد و تربیتی خود، شرط اصلی رسیدن به کمال را تفکّر و اندیشیدن می داند. تفکّر، تلاش روشمند برای شناخت مجهول و رسیدن به معلوم با به کارگیری قوه ی اندیشه می باشد. خداوندی که انسان را به تفکّر دعوت کرده، ابزار آن را نیز در اختیار انسان قرار داده است که این ابزارها را می توان به دو نوع بیرونی و درونی تقسیم نمود. حواس(شنوایی، بینایی و لامسه)، عقل و قلب به عنوان ابزارهای درونی، و قصص پ...

چکیده یکی از ابزارهای اصلی ذخیره و بازیابی اطلاعات است که نقش برجسته ای در دسترسی به حجم فزاینده محتوای منابع اطلاعاتی دارد. برای اینکه چکیده رسالت خود را به درستی ایفا کند، باید مطابق استانداردهای خاص آن نگاشته شود. گسترش تعداد نشریات و مقالات منتشرشده در حوزه علوم قرآن و حدیث باعث شده است که امکان مطالعه و آگاهی از محتوای همه آنها برای پژوهشگران این حوزه میسر نباشد. در این بین چکیده نویسی ابز...

این پژوهش ابتدا به معناشناسی واژگان تفأل و تطیر و کلمات مترادف و متضاد آن سعد و برکت و شوم و نحس پرداخته و سپس از پیشینه ی تفأل و تطیر در کشورها و تمدن های مختلف از جمله ایران، یونان و روم باستان و عرب قبل و بعد از اسلام سخن به میان آورده است. تطیر که به معنای فال بد زدن می باشد از خرافاتی است که در بین مردم و خصوصاً میان اعراب شایع بوده و با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی باز هم مورد قبول برخی مر...

تعبیر «جنود السموات و الارض» یکی از عبارات ظریف قرآنی است که از قدرت لایزال حضرت حق، حکایت می­کند ـ عبارتی که در عین اجمال، سرشار از مفاهیم گسترده­ای است که کمتر کسی به بررسی و طبقه بندی آن پرداخته است. می­توان گفت که تعبیر «جنود السموات و الارض» یا همان «جنود الله» برای تمام آیات و مخلوقات خداوند صدق می­کند و هیچ مخلوقی خارج از این حیطه نمی­تواند باشد و هر آنچه در کائنات یافت می­شود آن را می...

در این مقاله نخست، مقوله ی مهم سیر و سلوک عرفانی و اسفار اربعه که اساس مکتب عرفان بر آن استوار است، از منظر کلام الهی بررسی و تحلیل شده است. در این بخش، با استناد به آیات بسیاری از قرآن کریم که در آنها به طور صریح یا ضمنی به سیر آفاقی و انفسی انسان برای کمال اشاره شده، ریشه و مبنای قرآنیِ سلوک عرفانی قابل اثبات است. سپس بحث معرفت شناسانه ی ولایت و انواع آن اعم از عام و خاص، مقیّده و مطلقه و تکوین...

در نقد و بررسی حدیث ، نقد محتوایی آناز اهمیت وحساسیت ویژه¬ای برخوردار است.اولین و مهم¬ترین معیار در نقددرونی حدیث ،عرضه حدیث بر قرآن است . راجع¬به این ملاک، در منابع روایی شیعه واهل سنت، روایات زیادی وجود دارد ، که مضمون کلی آن بر این نکته دلالت دارد:هر حدیثی باید بر قرآن عرضه گردد.اکثریت شیعه و بخشی از اهل سنت، این روایات را پذیرفته¬اند ، اما برخی دیگر بر این باورکه نیازی نیست حدیث بر قرآن عرض...

فسیر من وحی القرآن اثر فقیه نو اندیش شیعی، سید محمد حسین فضل الله، یکی از تفاسیر عقل گرایی معاصر است. عقلانی بودن و تحلیلی بودن از مهم ترین وجوه این تفسیر است. فضل الله نقد های عالمانه ای بر بسیاری از روایات تفسیری وارد آورده است، به گونه ای که نقدها و ملاحظات وی در این موارد، گاه به شش مورد می رسد. او بر نقد متن حدیث و سنجش حدیث با قرآن و حاکم گردانیدن قرآن بر حدیث تأکید دارد. وی مانند علامه ط...