رساله حاضر پژوهشی در مورد نثر عماد اصفهانی، نویسنده و شاعر نامدار قرن ششم هجری است. وی آثار فراوانی در نثر فنی دارد که می توان آن ها را در قالب دو نوع ادبی و تاریخی تقسیم و بررسی کرد. شیوه ای که وی در نثر به کار گرفته، همان شیوه اهل زمان خود یعنی سبک تصنّع و تکلّف است. نثر ادبی وی در مقایسه با نثر تاریخی از تکلّف کمتری برخوردار بوده، به همین دلیل سهل تر و مطبوع تر است. عماد در جهت تزیین موسیقایی ...

 میرزا محمّد علی خان  متخلص به سروش  (1228-1285ق)، از شاعران بنام دوره بازگشت ادبی به شمار می­رود که قصایدش تقلیدی از قصیده سرایان نامی دوره غزنوی است، تا آنجا که وی ملقب به فرخی قرن سیزده شده است. نمود واژگانی چون پاداشن، فریشته، آهو (عیب) و ایچ ؛ اصطلاحات دیوانی مثل اقطاع، پرّه، دبّوس و طغرا؛ اصطلاحات و افعال کهن همچون یله کردن، گسیل کردن، ژاژ، سهی، خستن، الفنجیدن و خوشیدن؛ حرف اضافه مضاعف، یای ...

hajji mirza baba afshar was the first student sent to europe to study medicine, on abbas mirza1* and qa’em maqam farahani’s recommendation. he was educated a! oxford university in london, besides socializing with the british scientists and politicians. after returning to iran he was appointed the head-physieian, by abbas mirza, to cooperate with the crown prince’s british physician. dne to his ...

در این نوشته با مقایسه ی کمی و کیفی گوشه های ردیف فروتن با ردیف میرزا عبدالله و میرزا حسینقلی و دیگر عوامل احتمالی مؤثر در شکل گیری ردیف فروتن، به جستجوی منابع این ردیف و شناسایی برخی از ویژگی های آن می پردازیم. به این منظور، گوشه های ردیف فروتن از نظر کیفی در چهار بخش ریتمیک، ملودیک، متریک و مدال، دسته بندی و با ردیف های میرزاعبدالله و میرزاحسینقلی مقایسه شده اند. نتیجه ی این مقایسه نشان می ده...

میرجمله، میرزا محمدامین شهرستانی اصفهانی، متخلص به روح الامین که سالیان متمادی مقام میرجملگی (سومین مقام رسمی) دربار سلاطین شیعی مذهب و ایرانی نژاد هندوستان را بر عهده داشته، خمسه سرایی موفق بوده و با سرایش منظومه « خسرو و شیرین» که طی سال 1018ق در 7800 بیت به رشته نظم کشیده شده، نخستین گنج از پنج گنج خود را مبتنی بر همان دستمایه امیر خسرو دهلوی فراهم آورده و منظومه خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجو...

هنر شیعی در نگارگری ایرانی، حیطه ی وسیعی از مضامین عام اسلامی و مضامین خاص شیعی را در بر می گیرد. از آنجا که تصویرگری ائمه معصومین(ع) با تشکیل حکومت شیعه ی صفوی به نقطه ی اوج هنری خود می رسد، با تأکید بر نگارگری این عصر و با انتخاب دو نسخه ی حبیب السیر و نسخه ی أحسن الکبار، به مضامین خاص شیعی پیرامون زندگی و سیره ی امامان شیعه(ع) پرداختیم و ممیزات خاص تصویری آنها را برشمرده ایم. مضامین خاص شیعی...

شهر باستانی و تاریخی کرمانشاه سخنوران و نویسندگانی چیره دست و هنرآفرین را د دامن پر مهر خویش پرورده است؛ نامدارانی چون: محمدباقر میرزا خسروی، حسینقلی خان سلطانی، میرزا احمد الهامی، میرزا محمد جواد جلیلی نام بردار بشاب، میرزا قهرمان تبرایی، سید عبدالکریم غیرت، اسدالله جاودانی نامی به محرم. از آن میان، میرزا قهرمان تبرایی به ویژه در سروده های دینی نامی برآورده است. میرزا قهرمان، از دوستاران و ستا...

تصحیح آثار فاخر ادبی و شناختن و شناساندن متون و صاحبان آثار به جامعه و به‌ویژه پژوهشگران، منتقدان و علاقه‌مندان به میراث ماندگار زبان و ادبیات فارسی، کاری ارزشمند و بسیار برجسته است. هدف از این پژوهش، آشنایی با میرزا نظام‌الدین دستغیب شیرازی، از شاعران سدۀ یازدهم هجری و معرفی نسخه‌های خطی دیوان او، همچنین بررسی و تحلیل عناصر و مؤلفه‌های سبک ادبی وی، یعنی زبان، قالب، ساختار، مضمون و موضوعات مانن...

میرزا محمدهاشم صاعدای اصفهانی از شاعران گمنام دورۀ صفویه است که شرح حالش در تذکره‌ها نیامده است. وی اثری با عنوان لیلی و مجنون دارد که از آن، تنها یک نسخه بر جای مانده و در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود و تاکنون نیز تصحیح و چاپ نشده است. شاعر به ادعای خود، این اثر را به شیوه و بر پایۀ داستان لیلی و مجنون نظامی سروده است. این پژوهش بر پایۀ روش توصیفی‌تحلیلی انجام گر...

شاه صفوی، دیوانسالاران و علما خود را در اجرای دستور الهی «امر به معروف و نهی از منکر،» مسوؤل می دانسته اند. در ساختار دیوانی دینی صفوی این از جمله وظایف شیخ الاسلام بوده است. اما در این نوشتار سندی ارائه شده که طی آن میرزا حبیب الله صدرممالک شخصی را به عنوان محتسب قزوین منصوب نموده تا علاوه بر اصلاح اخلاقی و اوضاع اجتماعی آن شهر، امور بازار را نیز ساماندهی نماید. در این نوشتار اطلاعات آن دوره د...