برخی از داستان های کهن ایرانی هم در آثار ادیبان و شاعران جلوه هنری یافته اند و هم با قلم نقاشان و هنرمندان نشان داده شده اند. به شکار رفتن بهرام گور با همراهی کنیزکش ازجمله حکایات مربوط به زندگی این شاه ساسانی است که در منابع گوناگون تاریخی و ادبی به اشکال گوناگون توصیف و روایت شده است و در دوره های مختلف بر آثار هنری با سبک های گوناگون نقش شده. مقایسه جزئیات نقش های مربوط به این داستان با توصی...

در بررسی آثار ادبی مربوط به موضوع ابلیس، متوجّه وجوه گوناگون و جریان های مختلف در متون صوفیانه به طور عام، و در اشعار عطار و سنایی به طور خاص می شویم؛ حکایت نزاع عیسی(ع) و ابلیس ازجمله موضوعات مشترک در آثار این دو شاعر  به شمار می رود که اگرچه، در اجزاء وکارکردحکایت مذکور تفاوت هایی دیده می شود؛ لیکن هر دو شاعردر کل داستان، به دخالت روزمرۀ ابلیس در زندگی آدمی معترف اند؛ باتوجّه به دیدگاه متناقضی ...

امام علی (ع) در خطبه­ی­ یکصد و یازدهم نهج البلاغه، بسیاری از صنایع ادبی و تمهیدات زبانی را هنرمندانه به خدمت گرفته است. یکی از شیوه های سبک ساز ایشان، استفاده­ی گسترده از ساخت های همپایه است. امام­(ع) روش­های مختلفی، از جمله تقویت موسیقی و آهنگ کلام و تأکید بر سخنان، با هدف انتقال پیام های خود، از این ساخت ها استفاده نموده است. ساخت ها­ی همپایه در این خطبه، دو سازه­ای، سه سازه ای و زنجیره ای اس...

شعر عربی به عنوان دیوان عرب طبعی ترین و طبیعی ترین کلام انسان آگاه به زبان والفاظ این قوم است و به همین جهت استعما لهای گوناگون و فراوانی دارد.در علوم مختلف ادبی و دینی شعر عربی شاهد اثبات آراء عالمان بوده و تفسیرمجمع البیان نیز از این امکان استفاده فراوانی برده است . مقاله حاضر تلاشی است تاصاحبان شواهد شعری تفسیر مجمع البیان را معرفی نمایند . با این تحقیق زمینه ای فراهممی گردد تا بتوان به ملاک...

علم معانی، یکی از شاخه‌های بلاغت اسلامی، در بسیاری از مباحث و زمینه‌ها با دانش زبان‌شناسی و به‌تبع آن نظریه‌های نقد ادبی معاصر به‌ویژه نقد زبان‌شناختی و سبک‌شناسیِ زبان‌شناختی مشابهت‌های فراوانی دارد. به‌طور کلی وجود مباحثی نظیر حال و مقام، خبر، انشا، اسناد خبری، اغراض و کاربردهای ثانوی کلام، تقدیم و تأخیر اجزای کلام در علم معانی، شباهت و همپوشانی بسیار زیاد این علم را با سه شاخه اصلی علم زبان‌ش...

دورة تیموری از اعصار مهم ادب فارسی است. در این دوره سلطان حسین بایقرا و وزیر هنردوست و ادب‌پرورش، امیر علیشیر نوایی، شهر هرات را به مأمنی برای خیل عظیم شعرا، ادبا و هنرمندان بدل می­کنند. در نتیجه شعر و ادب، نگارگری و خوش‌نویسی در این مقطع تاریخی رو به ترقّی می‌گذارد. از برخورداران این خوان گستردة فضل و احسان، می­توان از قاضی نظام‌الدین هروی نام برد که از اعلام برجستة عصر تیموری و در شمار ستایندگ...

چکیده اساسا کتاب نهج البلاغه دستاورد تلاش های علمی سید رضی در گرد آوری سخنانی از امیر مومنان است که از نظر جنبه های بلاغی و ساختارهای نحوی و ادبیاتی هنرمندانه تر و ظریف تر از سایر سخنان آن حضرت است. از این رو فهم درست و شایسته سخنان این کتاب ارزشمند متوقف بر فهم نکات بلاغی و قوانین ادبیاتی ای است که آن حضرت در این گفتارها به استعمال آن مبادرت ورزیده اند. این نوشتار تحت عنوان "اعراب و بلاغت ن...

شیر از جمله حیواناتی است که در ادبیات ملل مختلف در حوزه های گوناگون حضور دارد. در ادبیات تمثیلی ، تعلیمی و عرفانی زبان فارسی ، نقش های متعدد آن دیده می شود. آنچه در خور توجه است اینکه در تمام گونه های ادبی، شیر نشانهء عظمت و قدرتمندی و دلیری است و از این جهت با قدرت شاهی ارتباط دارد. همین امر موجب شده در داستانهای متعدد درباره قدرت با کنش هایی مختلفی درباره این حیوان و حضور آن مواجه باشیم.یکی ا...

تحلیل صحیح الفاظ و وجوه اعرابی آنها، تأثیر مستقیم بر درک و فهم معنای آیات دارد تا آنجا که در مواردی اعرابگذاری نادرست کلمات در آیات، به استنباط ناصواب از سخنان خدا منجر میشود. با توجه به اینکه الفاظ، ظروف معانی هستند شناخت دقیق و صحیح معانی و فهم درست آنها فقط با درک دقیق رابطه میان الفاظ و اجزای تشکیلدهندة کلام میسّر است که کشف این رابطه، سبب درک پیام آن میشود. در برخی آیات قران، تعدد معانی ...

داستان رستم و اسفندیار، یکی از زیباترین و جذابترین داستانهای شاهنامه فردوسی است. مکبث نیز نمایشنامه‌ای است معروف از شکسپیر. این دو اثر ادبی، از جهاتی دارای وجوه اشتراک هستند. مقاله‌ی حاضر، تلاشی است برای بررسی وجوه اشتراک داستانهای رستم و اسفندیار و مکبث، با تکیه بر سیر روایت، رخدادها و شخصیتهای این دو اثر.