امروزه نقدهای نو برای تحلیل و خوانش متون مختلف مورد استفاده قرار می­گیرند و نتایج قابل قبولی از خود نشان می­دهند. بینامتنیت و نقد بینا­متنی ـ و بینا­نشانه­ای ـ از آن جمله­اند. نقد بینامتنی از دهة 1960 توسط یولیا کریستوا و سایر اعضای حلقة تل کل رواج یافته است و امروزه مکاتب مختلفی در این زمینه فعالیت دارند. یکی از شاخه­های نوین و پر­کاربرد بینامتنیت، «نقد بینانشانه­ای» است. متاسفانه این روش نقد ...

یکی از رموز مانایی و ماندگاری اشعار تعلیمی حافظ، پیوند ناگسستنی آن با آیات و احادیث است. این شاعر زبردست در بهره بردن از این مضامین وحیانی و روایی، چنان استادانه و ماهرانه عمل می­کند که عواطف هر خواننده­ای را برمی­انگیزد و او را به تأمّل در این آموزه­­های قرآنی- روایی وا‌می‌دارد. از آن جا که بینامتنیّت یکی از مهم­ترین مباحثی است که توجّه پژوهشگران ساختارگرا و پساساختارگرا را به خود معطوف کرده است ...

مطالعات بینامتنی از رویکردهای نوین نقد ادبی به شمار می‌آید. به موجب این رویکرد هیچ متنی بدون پیش متن نبوده و متون همواره بر پایه متن‌های گذشته بنا می‌شود. بینامتنیّت برای نخستین بار در آرای کریستوا مطرح گردید و با پشت سر گذاشتن سه نسل از نظریه‌پردازان در اندیشه ژرار ژنت نظامی منسجم‌تر و مبسوط‌تر یافت. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیّت نامید و آن را به پنج قسم تقسیم کرد: بینامتنیّت، پیرامتنیّت، فر...

بازشناسی من و جهان، از طریق دیگری، یکی از مفاهیم بنیادین گفتمان تقابلی غرب را شکل می­دهد، چرا که خودی فرضیه­ی خویشتن­شناسی آدمی است و عینیت بخشیدن به آن­چه در درون خودی وجود دارد، با حضور دیگری تبلور می­یابد. از این روست که سپهر اندیشگی ”دیگری“در حوزه­های ­جامعه­شناسی­، ادبیات، و فلسفه بسط یافته است. در این پژوهش، ابتدا سیر فکری و تاریخی مفهوم دگربودگی از نظر اندیشه­ورانی چون هوسرل، هایدگر، لوی...

این مقاله به بررسی تطبیقی مفهوم "آلوده" در شعر «تولدی دیگر» فروغ فرخزاد با تفکر "طرد" در «قدرت‌های وحشت» جولیا کریستیوا می‌پردازد. این مقاله در پی آن است که تصاویر "آلوده" را بر اساس خوانشی تطبیقی با «قدرت‌های وحشت» کریستوا در «تولدی دیگر» فروغ مورد مطالعه قرار دهد. دلیل انتخاب فروغ فرخزاد این است که نظریه کریستیوا...

سرو عنصری پرکاربرد و مشترک در ادبیات و هنر نگارگری است. مسئلۀ اصلی تحقیق آن است که چگونه می‌توان میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری رابطه‌ای یافت که آن را توضیح دهد. بنابراین هدف اصلی تحقیق دستیابی به رابطۀ معنایی و نشانه‌ای بین عنصر سرو در ادبیات و نگارگری بوده است و مبتنی بر این سؤالات است که چه رابطه‌ای میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری وجود دارد و حاوی چه مفاهیمی است؟ بر این اساس در تحقیق حا...

بینامتنی نظریه‌ای است که با آن می‌توان میان متن قدیم و جدید ارتباط برقرار کرد و بر غنای اثر ادبی افزود .به این دلیل، این پژوهش در نظر دارد با روش توصیفی و تحلیلی، اثر بینامتنی دینی را با رویکرد مفهومی مقاومت و با تأکید بر نظریۀ «کریستوا»، در اشعار مقاومت محمود درویش، شاعر فلسطینی، و قیصر‌امین‌پور، شاعر ایرانی، را مورد بازبینی قرار دهد. بینامتنی حوزه‌های بسیاری دارد امّا از آنجا که شاعران مذکور د...

در سال‌های اخیر مطالعۀ «دیگری» و «نمایش دیگری» به صورت مستقل در سنت مطالعات فرهنگی به‌خصوص نزد محققانِ «مرکز مطالعات فرهنگی بیرمنگام» همچون استوارت هال اهمیت یافته و از آن به عنوان دریچه‌ای برای شناخت خود، جامعه و فرهنگ خودی استفاده می‌شود. شرق‌شناسی ادوارد سعید و غرب و بقیه استوارت هال دو نمونۀ درخشان چنین مطالعه‌ای را نشان می‌دهند. صنایع فرهنگی و ارتباطات انسانی از مهم‌ترین مسائل ﻣﺆثر در شکل‌گ...

در این مقاله نویسنده به جریان شناسی فلسفه های دین فمینیستی پرداخته تا در میان تنوع رویکردهای فلسفی و الهیاتی زنانه نگر به یک جریان مشترک  دست یابد. به همین منظور دیدگاه های برخی فیلسوفان دین فمینیست مانند اندرسن، دیلی و ایریگاری، و...مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. همچنین دیدگاه های فیلسوفانی که به طور غیرمستقیم می توانند در نگرش دینی فمینیستی تأثیر گذار باشند مانند هاردینگ، رادیک، کریستوا، ...

بینامتنیت، در معنایی عام، بر شبکۀ ارتباطیِ تودرتوی متون با یکدیگر دلالت دارد. در این معنا، نظریۀ بینامتنیت به‌عنوان یک هستیِ انتزاعی جلوه‌گر می‌شود که بر مفهومی موسع و بی‌آغاز و پایان از این واژه صحه می‌گذارد. در این نوشتار، با عنایت به توجه فی‌مابین نظریه و روش، جایگاه بینامتنیت مورد واکاوی قرارگرفته و این پرسش مهم مطرح‌شده است که آیا اساساً نگاه روش‌گونه به بینامتنیت توجیه‌پذیر است؟ به نظر...