فلسفة وجود آدمی، ذکر و پرستشِ حق است. هنرمندان چیره‌دست مسلمان نیز اصولِ معرفتِ اسلام را به چشم‌نوازترین شیوة ممکن به زبان زیبایی‌شناسانه ترجمه کرده‌اند و در قالب صورت‌ها و مضامین گوناگون در خلقِ فضای معنوی در جامعة اسلامی به‌کار گرفته‌اند. ازاره دیوار مرقد امام‌زاده علی ‌بن ‌جعفر در قم، متعلق به اوایل قرن هشتم هجری، مزین به ستارگان هشت‌پری است که کتیبه‌هایی به خط نَسخ ریز در حاشیة سفید خود دارد. تع...

این مقاله به بررسی طرح معماری گنبد آرامگاه شیخ زاهد گیلانی، یکی از آثار به جا مانده از اواخر دوران تیموری و اوایل دوران صفوی در لاهیجان، می پردازد. فرضیه پژوهش حاضر این است که طرح گنبد مورد اشاره، بر مبنای روابط و ترسیمات هندسی دقیقی شکل گرفته است و هدف از پژوهش حاضر آن است که از این هندسه پنهان پرده بردارد. در این مقاله پس از اشاره به اهمیت مطالعه طراحی گنبد هرمی خاص این بنا و نیز اشاره به جای...

صنعت شیشه‌گری از فنون و دانش‌های قدیمی در ایران پیش از اسلام بوده که در دوران اسلامی همچنان تداوم یافته ‌است. این پژوهش به مطالعۀ ظروف شیشه‌ای دوران اسلامی موزه­های هگمتانه و آرامگاه بوعلی سینا همدان می‌پردازد. اشیاء شیشه‌ای نگهداری شده در این دو مجموعه از حفاری‌های غیرمجاز بدست آمده و تاکنون هیچ­گونه پژوهشی بر روی این ظروف انجام نشده ‌است. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و بر اساس مقایسه ب...

چکیده             هنر، معماری و ادبیات ایران و جهان مملوّ از آفرینش­هایی است که با کمک نمادها و نشانه­ها در جهت تقدّس و احترام گذاشتن به طبیعت و عناصرِ آن عمل می­نماید. اسطوره­هایِ آب­حیات، چشمه­های مقدّس و معابدِ تقدیس آب از دنیای کُهن و سنگاب­ها و سقّاخانه­ها از دوره­­های اخیر، همگی توجّه به عنصر آب را متذکّر می­شوند. «طشت­آبها» با حجّاری و تزیینات زیبا، از دیگر اَشکال نمادین هستند که گرچه روی قبور حَک شد...

در میان آثار تاریخی چوبی مجموعه حرم رضوی، درهایی وجود داشته که با اجرای طرح گسترش و توسعه حرم، در دوره معاصر به انبار سازمان میراث فرهنگی خراسان در آرامگاه فردوسی منتقل شده است. این درها، در اثر آتش‌سوزی انبار، در سال 1391 و سوختن قسمتی از آنها، به مجموعه مصلی و در طی سال اخیر به مخزن موزه بزرگ خراسان راه یافته است. بررسی‌ها نشان از آن دارد که از چهار دَرِ مورد مطالعه، یک دَر، دارای کتیبهٔ شعر بوده...

صرفنظر از ویرانی و تخریب بخشی از شهرهای ایران در ابتدای هجوم مغول، سیمای شهرسازی سایر بخش‌های ایران، خصوصاً آذربایجان، نه تنها شاهد ویرانی و تجزیة بافت شهری نیست، بلکه از همان ابتدا ایلخانان را متوجه به شهر و آبادگری معرفی می‌کند. بی‌شک دین ثابت کرده است که یکی از مؤثرترین و تواناترین نیروهای وحدت‌بخش در حیات حکومت‌هاست. اشراف کامل مغول بر این موضوع، ضمن ایجاد شهرک‌هایی با مرکزیت اَرسن مذهبی در خ...

چکیده گنبد سلطانیه یادآور شکوه و رونقی است که در حدود هفتصد سال پیش در این شهر جریان داشته است. سلطان محمد اولجایتو در سال 702 هجری قمری تصمیم گرفت بنایی بر اساس طرح آرامگاه غازان خان در سلطانیه ساخته شود ، گنبد سلطانیه اگر چه تا حد زیادی متاثر از معماری آرامگاه سلطان سنجر در مرو بود ولی خلاقیت و ابتکار در بنای اخیر به حدی است که آن را بصورت یکی از شاهکارهای هنر و معماری ایران در آورده است....

پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی دوازده صندوق چوبی مقبره ی موجود در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی اختصاص دارد. صندوق های نام برده متعلق به عصر ایلخانی تا صفوی هستند. هدف از این پژوهش، در گام نخست معرفی صندوق های فوق، شناخت طرح و نقش آنها، فنون و روش های ساخت، بررسی کتیبه های صندوق ها و تطبیق آنها با یکدیگر از نظر طرح، نقش و کتیبه است. از آنجا که تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی تاثیر بسزایی...

نواحی شهری به‌علت داشتن جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی بسیار، اغلب مقصد گردشگریمهمی به‌شمار می‌آید، البته در صنعت نوین گردشگری دنیا یک مقصد تنها به‌دلیل وجود اماکن تاریخی، جلب‌کنندة گردشگران نیست. مجموعة آرامگاه فردوسی واقع در شهر تاریخی توس، یکی از جاذبه‌های تاریخی مشهور است که علی‌رغم استقبال گردشگران و توجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری (به‌عنوان مهم‌ترین متولی امور گردشگری ایران) هنو...