یعتبر استخدام الأدب الاستعاری وخلق الصور الجمیلة للتعبیر عن المعانی العمیقة والمتسامیة من أهم خصائص لغة القرآن الکریم والروایات خاصة فی نهج‌البلاغة. والموت وعلاقته بالإنسان یعتبر من المواضیع التی یبرز فن الرسم التوضیحی نفسه فیه. الهدف من کتابة هذه المقالة هو اکتشاف صورة العلاقة بین الإنسان والموت فی نهج‌البلاغة. تعتمد هذه المقالة على دراسة مکتبیة ونهج وصفی تحلیلی ولها النتائج التالیة:تم تصویر ا...

رویکرد حس‌گرایانه سلفیه در تفسیر مفاهیم ماورائی همچون علم غیب را می‌توان به‌مثابه اساس هستی‌شناسی این جریان فکری تلقی نمود. در نوشتار حاضر بررسی تطبیقی اندیشه کلامی سلفی‌ها و آلوسی به‌عنوان یکی از منتسبان به این مکتب، با محوریت مبحث علم غیب با روش توصیفی ـ تحلیلی مورد کاوش قرار گرفته است. مطالعات نشان می‌دهد آلوسی فی الجمله تفکرات سلفی را در حوزه تفسیر علم غیب می‌پذیرد، ولی تأثیرپذیری انکارناپذ...

مساله جامعیت قرآن، یکی از مبانی مهم فهم و تفسیر قرآن است که مورد توجه و اهتمام مفسران قدیم وجدید بوده است. از جمله مفسرانی که به صورت جدی این موضوع را در تفاسیر خود طرح کرده اند، می توان به علامه طباطبایی و آلوسی بغدادی اشاره کرد. آنچه بررسی ها نشان می دهد این است که هرچند آلوسی فصل خاصی به این موضوع اختصاص می دهد، اما ذهن او از سوالات رهایی نمی بابد، به همین خاطر ما می بینیم او در قسمتی از تفس...

یکی از موضوعات بحث انگیز پیرامون غزل سلمان چگونگی ساختار غزل اوست. هرچند در ساختار غزل های سلمان، ابیات غزل شاید در نگاه نخستین گسسته و پاشان دیده شود ولی از ساختاری منسجم و هسته ی مرکزی برخوردار است که سایر ابیات یک غزل، با آن پیوند معنایی دارند. غزل های سلمان از حیث صورت، بسیار دلکش است اما در معنی نتوانسته است خود را به حریم غزل سرایان نامی، نزدیک نماید. غزلیات سلمان، بهتر از هر شعر فارسی، ش...

الملخص عند ما نراجع کتاب «نهج البلاغه» وهو ذو مضامین متعدده ـ نجد الصور البیانیه فیه بوجه خاص قد تجلت بکثیر و قد استخدمت لأغراض بلاغیه عدیده تحمل فی طیاتها أهداف تربویه وإرشادیه وبالوقت ذاته لها مدلولات ومصادیق اجتماعیه وسیاسیه. من هذه الصور البیانیه المتمثله فی مجال التشبیه والمجاز والاستعاره والکنایه نجد قد استخدمت لوصف الحیوانات والطیور والحشرات والغرض من ذلک المعانی الثانویه لهذه الأغراض ا...

الملخص فی هذه الدراسه حاولت أن أفصح عن مکانه المرأه المرموقه و مستواها الإجتماعی و الثقافی ببزوغ شمس الإسلام عکس ماکانت فیه المرأه فی العصر الجاهلی،فالمرأه أثبتت نفسها بصفه مواطن فیودی دورها الموثرفی المجتمع. المرأه قد ساهمت الرجل فی الحیاه الأدبیه فی صدر الإسلام . فکانت شاعره یشار إلیها بالبنان . یشغل الشعر النسائی الاذهان کما وصل إلینا فی کتب التاریخ و التراجم . اجادت طائفه من النساء مو...

تشبیه یکی از مهم ترین و محوری ترین عناصر در حوزۀ علم بلاغت و بیان محسوب می شود. که در زیبایی و مخیّل کردن شعر تأثیر به سزایی دارد و به ندرت می توان شعری را یافت که تصاویر تشبیهی در آن به کار نرفته باشد. کلیم کاشانی و زیب النساء مخفی هندوستانی، دو تن از شاعرانی هستند که تشبیه در دیوان آنان جایگاه ویژه ای دارد. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، تشبیهات این دو شاعر به دو دستۀ ...

إنّ الخطوه الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقه هی معرفه معانی الألفاظ الموجوده فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعدده المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل معنیان متضادان خاصه فی الآیات القرآنیه، علینا أن نطلع علی رؤیه الم...

المفارقه تناقضٌ ظاهریٌ أدبیّ قدیمٌ قِدَم التذَوُّق الشعریّ والنثریّ للإنسان وإبداعه الفنیّ کما هی ظاهره فنیه یستخدمها الشاعر المعاصر للتعبیر عن المعانی والألفاظ المتناقضه. وهی إثبات لقولٍ یتناقض معَ الرأی الشائع فی موضوعٍ ما بالاستناد إلی اعتبار خفیّ علی الرأی العامّ. المفارقه فی الاستخدام تعالج أهداف الأدیب أو الشاعر وتفتح له الطریق لیفصح عمّا یدور فی ذهنه ویعبّر عمّا یرید إلقاءه للمتلقّی باستعمالها. وهی تُستعمل من...