اثبات تجرد قوه خیال و اصول قائمه بر آن و بررسی و ارائه کارکردهای آن از مباحث مربوط به نفس و مقامات آن است. تحقیق و تبیین مسأله مذکور ارتباط مستقیم با اکثر مبانی فلسفی دارد. بدون تردید فلاسفه قبل از صدر المتألهین به بسیاری از این نکات پی نبرده اند و اگر هم پاره ای از این مباحث در کتب آنها دیده می شود چون همه قواعد مربوط به آن را ضبط نکرده اند، از رسیدن به حقیقت محروم مانده اند. صدر المتألهین در ...

مسئلۀ‌‌ وحی و نقش نبی در آن، از مسائل بسیار مهم در میان اندیشمندان اسلامی است و در این میان، فارابی نخستین کسی است که به‌گونه‌ای روشمند، به تحلیل بحث وحی و نبوت پرداخته است. او تبیینی معرفت‌شناسانه از وحی دارد و معتقد است که عقل مستفاد نبی پس از تعالی و اتصال با عقل فعّال، معرفت وحیانی را دریافت کرده و به مدد قوۀ‌‌ تخیل به حقایق و امور معقول، صورت می‌بخشد. ابن سینا نیز ضمن وارد کردن قوه‌‌ حدس در...

القاء حقائق الاهی از جانب خداوند به پیامبران، همواره به یک نحو نبوده، بلکه به شیوه‌های گوناگون صورت می‌‌گرفته است.‌ این شیوه‌ها، در‌ آیه51 سوره شوری به سه مورد محدود شده است؛ در‌ این‌ آیه، وحی، مِن وراء حجاب و ارسال رسول، سه گونه تکلیم الاهی با پیامبران معرفی شده است. نوع اول، وحی نام گرفته است؛‌ این در حالی است که هر سه قسم، گونه‌هایی از وحی هستند. شاید بهترین راه برای فهم چیستی نوع اول، جستجوی...

در جامعه دینی توجه به امر تعلیم و آموزش مفاهیم دینی جایگاه محوری دارد چرا که تعلیم و تعلم آیات الهی ابزاری برای رسیدن انسان به سعادت است. ازآن‌جاکه به اعتقاد شیعه، ائمه اطهار(ع) منزلت ویژه‌ای در تفسیر معارف الهی دارند، این پژوهش در پاسخ به پرسش مهم‌ترین شیوه‌های تعلیم و تبیین مفاهیم دینی در سیره رضوی، به معرفی دو دسته مؤلفه پرداخته است. مؤلفه‌ها...

در این مقاله با روشی کتابخانه‎ای-‎تحلیلی، معلوم شده که حس ابزاری غیر‏مستقل و مقدمه‏ساز حکم عقل است. گاهی به دلایلی مانند ندیدن یا نشنیدن، نبود یا تقطیع روایات، نقل به مضمون آن‏ها و نرسیدن قراین ، مقدمات لازم حکم درست عقل، فراهم نمی‏شود. عقل در اموری چون مبنا‏سازی فلسفی و اصول فقهی، پایه‏های اصلی دین، کشف از حکم شرعی(نه انشای حکم مولوی)، لحاظ همه ابعاد وجهات مسائل، در تولید، تغییر و تکامل معرفت ...

هدف اصلی در این تحقیق یافتن پاسخ برای این پرسش است که چه نسبتی میان وحی الهی و تجربه دینی که اقبال آن را به مثابه منبع و منشا دین می داند، وجود دارد و آیا می توان وحی الهی را تجربه دینی پیامبر تلقی کرد؟ برای یافتن پاسخ سوال فوق ، نیازمند آن بودیم که وحی الهی و حقیقت و ویژگی های آن را در فرهنگ قرآنی بشناسیم، تجربه دینی را با توجه به خاستگاه آن مورد بازکاوی قرار دهیم و نیز دیدگاه اقبال را در باره...

مسئله وحی را می توان با دو رویکرد هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی بررسی کرد. در این نوشتار به بررسی رویکرد هستی‌شناختی به وحی و کیفیت نزول آن از دید ملاصدرا پرداخته شده است. یافته تحقیق حاکی از آن است که از دید ملاصدرا وحی ابتدا به صورت حقیقتی عقلی است که در تنزلات بعدی به صورت مثالی و حسی ظاهر می شود. در این مراتب سه گانه، وحی با مراتب نفس نبی همراه است و در حیطه وجودی وی تحقق می یابد. بنابراین در ...

مقدمه ای بر فلسفۀ قرون وسطی گزارشی است دربارۀ بعضی از مفاهیم بنیادین فلسفه، مثل ایمان و وحی، خدا، استعلائیات، نفس و ... نزد برخی از اندیشمندان برجستۀ سده های میانی، همچون آنسلم و توماس آکویناس. نویسندۀ اثر در اغلب مباحث، ضمن اشاره به ریشه های بحث در دورۀ باستان، نشان داده است که چگونه عالمان مسیحی با بهره گرفتن از دیدگاه های فیلسوفان بزرگ یونانی در راستای ایجاد مبانی مستحکم و عقلانی برای آموزه ...

این پایان نامه در پی معرفی فیلون اسکندرانی، یکی از بزرگترین‏ فیلسوفان، متکلمان و عارفان یهودی قرن اول میلادی است که علی رغم تأثیر شگرفی که آرائش بر فیلسوفان بعدی به ویژه فیلسوفان مسلمان داشته است، آن چنان که شایسته است شناخته شده نیست. او اولین کسی بود که در نظام فکری ـ فلسفی اش در پی تلفیق و وفق دادن فلسفه با دین برآمد. در این رساله نظریات فیلون درباره خدا، انسان و نسبت میان آن دو، در کنار آرا...

گفت‌وگو، به ‌سبب ویژگی‌های هستی‌شناسانه‌اش، در طول تاریخ فلسفه همواره مورد توجه واقع شده ‌است و شماری از فیلسوفان آن را شیوه‌ای درخور و شاید مناسب‌ترین روش برای پرورش تفکر منطقی افراد دانسته‌اند. در برنامۀ فلسفه برای کودکان نیز گفت‌وگو یکی از عناصر بنیادین و از جمله ویژگی‌های بارز این برنامه است. این مقاله با چنین توجهی نخست مترصد آن است تا ویژگی‌های بنیادین گفت‌وگو را، با تأکید بر رویکردهای گا...