نوشتار حاضر به بررسی تفسیر آیات مرتبط با عصمت انبیاء در دو تفسیر مهم اهل سنت یعنی تفاسیر جامع البیان طبری متعلق به قرن چهارم هجری و روح المعانی آلوسی مربوط به قرن سیزدهم می پردازد. در این پژوهش سعی شده نظرات این دو مفسر متقدم و متأخر اهل سنت، در آیاتی که با عصمت انبیاء در ارتباط است، به شیوه ی توصیفی تحلیلی مقایسه و بررسی شود. این دیدگاه ها ذیل دو فصل اشتراکات و اختلافات تفسیری مربوط به بحث عصم...

ابوعبدالله احمد بن محمّد بن اسحاق به ابراهیم هَمَدانی ـ ابن‌فَقیه هَمَدانی، جغرافیدان ایرانی (نزدیک به: 255-330ﻫ. ق.) در کتاب ارزشمند خود «اخبار البُلدان» که احتمالاً در 290ﻫ. ق./ 903م. نوشته شده است، ترجمۀ متن دو سنگ‌نوشته در دامنۀ کوه الوند همدان (= سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه) را آورده است. با وجود این، ترجمۀ او کوچک‌ترین همانندی‌ای با متن سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ و خشایارشا در دامنۀ کوه الوند ندارد و آ...

ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون به قلم قسطا بن لوقا، در غیاب اصل یونانی آن، از مهم‌ترین متونِ مکانیک بر جای مانده در تمدن اسلامی است. پیش از این، تصور می‌شد که نسخه‌های موجود از این ترجمه، منحصر به نسخه‌های کتابخانه‌های لیدن، بریتانیا و منچستر است. نویسندگان این مقاله در تفحص گسترده خود ضمن یافتن شماری نسخۀ جرثقیل به فارسی در کتابخانه‌های مختلف ایران، به چند نسخه از ترجمۀ عربی رسالۀ جرثقیل هرون نیز...

تلقی و تصوری که قدما از ترجمۀ ادبی داشتند با آنچه ما امروز از آن می فهیم، اختلاف ماهوی دارد. در نگاه خوانندۀ امروز، مترجم حتی در آثار کاملاً ادبی و هنری، واسطه ای است که برای خود جز انتقال معانی متن اصلی با حفظ سبک و ظرایف اثر در قالب ساختار و نحو زبان مقصد، وظیفه و حقی نمی شناسد؛ و حال آنکه در مهمترین ترجمه های ادبی فارسی، ترجمه با آرایش متن یکی پنداشته شده است. مترجمان این آثار، غالباً تصریح کر...

دنیای ترجمه با چالش­های بی­شمارش، به میدان نبردی می­ماند که در آن مبارزه با لغات سخت و... است. مترجم، در این مواجه پرمخاطره، گریزی جز مجهز شدن به بیشترین سلاح ممکن ندارد! او می­بایست پیش از هر چیز، حریفان خود را (که به شکل حروف هستند) بشناسد تا در هزارتوی واژگان گم نشود؛ این تسلط بر میدان نبرد، زمانی که او با متون تخصصی مواجه می­شود، بیش از پیش چهره­ای حیاتی به خود می­گیرد، چرا که پیچیدگی­ها پر...

در این مقاله، فرهنگ مردم: کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه و اسلنگ مردم آمریکا نوشتۀ ریچِرد الن اسپیرز، ترجمۀ بابک محقق و مسعود قاسمیان به زبان فارسی، معرفی و نقد شده است. از ویژگی‌‌های مثبت این فرهنگ ثبت و حفظ بخش بزرگی از واژه‌‌های گفتاری، کوچه‌‌بازاری، و ممنوع زبان فارسی و دیگری کارآمدی بسیار آن برای مترجمان انگلیسی به فارسی است. ترجمۀ اصطلاحات و پاره‌‌گفتارهای انگلیسی آن نیز در بیش...

جامع البیان عن تأویل آی القرآن محمد بن جریر طبری، یکی از مشهورترین تفاسیر مأثور اهل‌‌سنت است که در قرن سوم قمری به رشته تحریر درآمده است. روش تفسیری طبری در این کتاب، غالباً روایی و مبتنی بر روایات پیامبر(ص) و اقوال صحابه و تابعان است. یکی از مهم‌‌ترین مسائلی که طبری در تفسیر خود به آن پرداخته، مسئله قرائات می‌‌باشد، بدین صورت که او ذیل آیات، از قرائات مختلف سخن می‌‌گوید و پس از نقد و ب...

این پژوهش در صدد است نشان دهد پیوند میان تاریخ نگاری اسلامی و حدیث نگاری (‌روایت حدیث) تا چه اندازه عمیق و ناگسستنی بوده است. پژوهش حاضر از دو بخش تشکیل شده است: نخست پیوند میان حدیث و تاریخ مورد بررسی قرار می‌‌گیرد، سپس به گوشه‌هایی از روش تاریخ نگاری طبری به عنوان برجسته‌ترین نماینده تاریخ نگاری روایی (محدثانه) پرداخته می‌‌شود. به طور کلی محدثان کار خود را در دو سطح پی می‌گرفتند: نخست همه احا...

غالب نشریه­ های بین سال‌های نخستین دهه بیست تا سال‌های پایانی دهه چهل، به نوعی به حزب توده ایران و جریان چپ وابسته است. بنابراین نظرات نویسندگان این مقالات، از راه زیباشناسی مارکسیستی با زیباشناسی هگل در ارتباط است که مفهوم و فکر فلسفی را برتر از فرم هنری و غایت هنر را حرکت به سمت فلسفه و تولید فکر می­داند. در ایران نیز منتقدانی چون فاطمه سیاح، طبری، و غیره، رمان را تنها در قالب رئالیسم متعهد پ...