خداوند کتب آسمانی را محور هدایت انسان و قرآن را محور تمامی کتب آسمانی قرار داد. تولد آثار غنی و مؤثر در فرهنگ و تمدن اسلامی نیز بر پایة این رهیافت رخ داد. آیت‌الله مرعشی نجفی از دوران جوانی با توجه به علاقه و احساس ضرورت در بازشناسی نسخه‌های خطی، شروع به جمع‌آوری این ذخایر کرد. او دست به تأسیس کتابخانه‌ای زد که یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های جهان اسلام محسوب می‌شود و امروزه گنجینه‌ای بزرگ از نسخه‌...

در سنت تعلیمی خوشنویسی عثمانی رسمی وجود داشته که به «اجازه نامه»، «اذن نامه» یا «اهلیت نامه» شناخته می‌شود. این رسم ظاهراَ فقط در خوشنویسی عثمانی رواج داشت. بر اساس این رسم شاگرد قطعه‌ای را به خط نسخ، ثلث یا نستعلیق می‌نوشت و آن را به رؤیت استاد یا استادانی می‌رساند و استادان نیز غالبا با خطی موسوم به «خط اجازه» و با الفاظی به عربی آن را تأیید می‌کردند. افزون بر بررسی مفهوم اجازه و خاستگاه آن در...

نوشته ای که در اینجا ویرایش و به زبان امروزی شرح شده، رساله ای با عنوان «‎حساب اهل تنجیم» از یک مجموعۀ دست نویس قدیمی است که در کتابخانۀ ملّی کشور بوسنی و هرزگوین نگهداری می شود. در آخر این رساله عباراتی نوشته شده که با استناد به آنها می توان دریافت که اصل کتابی که این رساله بخشی از آن بوده است از آثار ملا علی قوشچی است و زبان اصل اثر‎ نیز فارسی است. این رساله در واقع خلاصه ای از مقالۀ دوم آن کت...

امروزه مشکلات مربوط به خوردگی کاغذ ناشی از مرکب آهن-مازو شناخته و روش­هایی برای درمان نسخ قدیمی آسیب­دیده به وسیله مرکب آهن-مازو یافت شده است، اما واضح است که این روش­های درمانی برای نسخ قدیمی آسیب­­دیده و راهکاری برای مرکب های امروزی که احتمالاً در آینده آسیب هایی را بر روی کاغذ ایجاد خواهند کرد، پیشنهاد نشده است. از آنجا که کارهای پژوهشی صورت گرفته در این زمینه هنوز به درستی راهگشایی در این زم...

هدف از این پژوهش، بررسی ارزش گذاری تکنیکی و فنی آثار خوشنویسی نیست، اگرچه به عنوان یک روش برای ارزشگذاری تکنیکی بهتر می توان از آن بهره برد، بلکه این آثار در حکم متن بررسی می شوند و چگونگی عملکرد دلالتگر در آنها مورد بررسی قرار می گیرد. از جمله ویژگی های خاص این هنرمی توان به چند نظامی بودن آن در نظام نشانه شناختی اشاره کرد . بنابراین هر اثری از خوشنویسی به مثابه یک متن در نظر گرفته می شود که د...

چکیده: در تاریخ هنر ایران به ویژه پس از اسلام، خوشنویسی از جمله هنرهایی است که در ارتباط و تعامل با دیگر هنرها رشد یافته است. در هنر خوشنویسی دور? صفویه، نستعلیق جایگاه والایی یافته و در هم? هنرها نمود پیدا می کند. این تحقیق سعی برآن دارد، ویژگی های زیبایی شناسی خط نستعلیق را مورد بررسی قرار داده، سپس به ارتباط و تعامل خط نستعلیق و محدود? کادر خطوط، در اشیای هنری دور? صفویه پرداخته و پس از اس...

در آثار منظوم و منثور کلاسیک فارسی به ویژه متون عارفانه و صوفیانه نمونه­های بیشماری می­توان یافت که کاملاً منطبق با ویژگی­های سبکی داستان­های مینی مال است. در این میان، برخی از حکایت­های ابوالقاسم قشیری در رساله­ی قشیریه برخی از ویژگی­های داستان مینی مال را دارند. پژوهش حاضر برآن است تا به شیوه­ی تحلیلی - توصیفی به بررسی ساختار حکایت­های رساله­ی قشیریه و تطبیق آن با اصول داستان­های مینی مال بپرد...

در طی این تحلیل، حکایت ها در دو گروه کلی (حکایت های واقعی و حکایت های فراواقعی) تقسیم شده اند و از جهت عناصر داستانی مورد بررسی قرار گرفته اند. این عناصر عبارتند از: پیرنگ، شخصیت، گفت وگو، صحنه و زاویه دید. بررسی این عناصر نشان می دهد، ترجمه ی رساله ی قشیریه، علاوه بر ارزش های محتوایی، از جهت ویژگی های داستان پردازی، دارای اهمیت فراوانی است. قشیری به ساختار حکایت و عناصر ضروری آن توجه نشان می د...

ملا محمّد تقی مجلسی اوّل از معاریف بزرگان شیعه در دوره صفویّه بوده که علاوه بر آثار فقهی دارای تألیفات عرفانی نیز می باشد که از جمله مصنّفات عرفانی وی رساله تشویق‌السالکین می‌باشد. در این نوشتار، ضمن تصحیح انتقادی رساله مذکور به شرح احوال عرفانی مؤلّف و موضوع صحت انتساب رساله تشویق‌السالکین به مجلسی اول پرداخته شده است. از اهمّ موضوعات این رساله، شرح مبانی معرفتی سلوک الی الله واثبا...