در این نوشتار به روانکاوی شخصیت بشا­ر بن ­برد، شاعر نابینا و پرآوازة عصر عباسی اول می‌پردازیم. تلاش ما این است که با به کارگیری نظریات روانشناسانی چون آدلر، رانک و فروید با تکیه بر زندگی و پاره­ای از آثار وی، انگیزه­ها و روحیات شاعر که در آفرینش شعری او مؤثر بوده، کشف و درک کنیم. در این جستار، محیط اجتماعی شاعر به عنوان عامل شکل دهندة شخصیت او یاد شده، سپس تیپ شخصیتی روان­نژند (نروتیک) بشا­ر بن...

آرکی تایپ (کهن الگو) مهم ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاویونگ، روان پزشک سوئیسی، (1875-1961 میلادی)، است و شامل تصاویر کهن و افکار غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان ها وجود دارد. این صور ازلی به شیوه¬ای نمادین در رویا و اسطوره خود را آشکار می کنند. با توجه به اینکه آثار حماسی و عرفانی با ناخودآگاه در ارتباط هستند، پس این آثار جایگاه مناسبی برای تجلی کهن الگوها است.از آنجا که مثنوی...

چکیده پسامدرنیسم منظری انقلابی، در حوزه ی مطالعات علوم انسانی و اجتماعی پیشنهاد می کند. این رویکرد، با به پرسش کشیدن اعتبار علم مدرن و انگاره ی دانش عینی و مقاومت در برابر هرگونه ادعایی درباره ی حقیقت، افق جدیدی در عرصه ی علوم انسانی و اجتماعی می گشاید. در تأملی دیرینه شناختی، ریشه های پسامدرنیسم را در انسان گرایی جستجو کرده، به برجسته کردن نقش واژگان در بازساختاربندی علوم اجتماعی و انسانی می ...

قرنها پیش از آنکه ووگلر کتاب خود رابه رشته تحریردرآوردحکیم نظامی شاعر داستانسرای گنجه داستانهای منظوم خود را تحت عنوان خمسه پدید آورده بود ، قصه هائی زیبا با ساختاری عالی ونگاهی عمقی به انسان و رفتارهای روانی او . " هفت پیکر " یکی از این قصه هاست که بهرام گور ، قهرمان آن محسوب می شود . با بررسی " هفت پیکر " از لحاظ ساختاری و مقایسه آن با یافته های ووگلر در " سفر نویسنده " متوجه اشتراکات بسیاری ...

مقدمه اسکیزوفرنی یا روان گسیختگی از بیماریهای عمده روانی است که در آن افکار، احساس و ادراک بیمار دستخوش تغییر گشته و عملکرد طبیعی فرد مختل می گردد. . یوگین بلولر اصطلاح اسکیزوفرنی را در ارتباط با گسستگی فرضی بین تفکر، هیجان و رفتار ابداع کرد و چهارعلامت اساسی یا اولیه اختلالات تفکر، اختلال عواطف، اوتیسم، دوگانگی احساس و دوعلامت ثانوی توهمات و هذیان ها را در مورد اسکیزوفرن توصیف نمود . آدلف ما...

تدوین یک روش منسجم و قابل اعتماد همواره یکی از دغدغه­های مهم دانشمندان و پژوهشگران در حوزه علوم اجتماعی بوده است. این مقاله بر اساس مطالعات کتابخانه­ای به معرفی روش خوانش سمپتماتیک می­پردازد. این روش که تفاوت­های مهمی با روش­های کمی و کیفی مرسوم دارد و محصول سنت روانکاوی است کمتر در حوزه علوم اجتماعی شناخته شده است. این مقاله با توضیح روش مذکور نشان می­دهد که رویکرد میشل فوکو به روش، شباهت­های ...

آرکی‌تایپ یا کهن‌الگو، مهم‌ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاو یونگ، شامل صور کهن و افکار و امیال غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان‌ها وجود دارند. محتویّات ناخودآگاه جمعی در اسطوره‌ها، مذاهب، رؤیاها، تخیّلات و آثار ادبی رخ می‌نمایانند. در این میان، اهمیّت آثار حماسی به عنوان تجلّی‌گاه اسطوره و کهن‌الگوها غیر قابل انکار است. در پژوهش پیشِ رو، کهن‌الگوی قهرمان در منظومۀ حماسیآرش کمانگیراثر ...

چکیده  کتاب سندبادنامه از جمله داستان­های مطرح در نثر فارسی است که دربارة سابقه، منشأ و نسخه‌های منظوم و منثور آن اتفاق نظر چندانی وجود ندارد. بعلاوه در هزار و یک شب نیز داستان‌هایی تحت عنوان حکایات سندباد بحری وجود دارد که شرح مسافرت‌های هفت گانة شخصی به همین نام است. مقالة حاضر به ریشه‌یابی حضور سندباد در ادب پارسی می‌پردازد و به شکل گذرا سندبادنامه‌های مطرح در تواریخ ادبیات را از ابتدا مطر...

پرسش از منشأ دین از پرسش‌های انسان مدرن محسوب می‌شود و مانند بسیاری از بحث‌های نوپدید دیگر، حاصل گذار انسان از سنت به مدرنیته است. این بحث با زمینه‌های دانشی دیگری و از جمله روانشناسی دین، جامعه‌شناسی دین، مردم‌شناسی و نیز تاریخ ادیان مرتبط است. تبیین یونگ از منشأ دین در فضای غرب و تبیین استاد مطهری از این مسئله در فضای اسلامی، از تبیین‌های مشهور در این زمینه هستند. تبیین یونگ با استفاده از مفه...

مقاله حاضر ، تلاشی است برای معرفی « باربی درویلی » ، نویسنده اخلاق گرای فرانسوی سده نوزده میلادی و بررسی اثر برجسته او ، شیطان صفتان . وی با بهره گیری از علم روانکاوی ، آثار جاودانی از خود به یادگار گذاشته است که این آثار ، متأسفانه به دلیل پیچیدگی های زبانی ، کمتر توجه مترجمان ایرانی را برانگیخته . شیطان صفتان اثر برجسته اوست که مشتمل بر شش نوول است . این اثر به گونه ای روایتگر وضعیت تراژیک و ...