در این مقاله ‘ تجلیات قدسی اعداد به عنوان سمبل هایی در عرفان و اسطوره در سه شاهکار بزرگ ادبیات فارسی : شاهنامه فردوسی(در قرن پنجم ) ‘ خمسه نظامی ( در قرن ششم ) ومنطق الطیر عطار( در قرن ششم ) مورد نظر قرار گرفته است و نیز در همین حال گونه های مختلف اعداد عرفانی و اساطیری با اساطیر ایران ‘چین‘هند‘مصر ویونان ونیز برخی ادیان پیش از اسلام مطابقت داده شده است . موارد مورد توجه در این مقاله عبارتند از...

یکی از ضروری ترین پژوهش ها و مطالعات بنیادی در عرصه ی فردوسی شناسی و شاهنامه پژوهی شناسایی، معرّفی و بررسی آثاری است که در پیوند با فردوسی و شاهنامه نوشته شده است. شناخت توصیفی و انتقادی مقالات این حوزه به منظور مراجعه و استفاده و نیز پرهیز از دوباره کاری و انجام کارهای موازی ضروری است و جاهای خالی پژوهش نیز در این شیوه مشخّص می گردد. در این رساله به معرّفی و بررسی انتقادی 1070 مقاله ی مرتبط با فر...

عنصر مکان و ابهام آن در حماسه همواره مورد اشاره ی پژوهشگران این نوع شعری بود ه است؛ امّا پژوهندگان حماسه در مورد علل بازتاب این ابهام در آثار حماسی مطالب روشن و تحقیقی بیان نداشته اند. این پژوهش با عنوان «نقد و تحلیل عنصر مکان و جلوه های آن در شاهنامه ی فردوسی» کوشیده است ضمن پرده برداشتن از رازناکی این عنصر در حماسه ی سترگ شاهنامه ی فردوسی با بهره گیری از منابع تاریخی و جغرافیایی کهن و آثار م...

کیومرث در تمامی متون پهلوی و روایت های بازمانده از سیرالملوک ها، نخستین انسان معرفی شده است. بر اساس این متون، نسل بشر پس از کشته شدن کیومرث در مواجهه با اهریمن و با همخوابگی مشی و مشیانه ادامه می یابد اما شاهنامه فردوسی تنها متنی است که بر اساس آن، کیومرث نخستین پادشاه است. در شاهنامه فردوسی نبرد کیومرث با اهریمن نیز به گونه ای دیگر روایت شده است. مقایسه داستان کیومرث در شاهنامه و متون متأثر ا...

چکیده جادو که در پهلوی به صورت«یاتوک» آمده و معادل آن در عربی «سحر» است. عبارت است از تغییر یا گردانیدن. یکی از طرق جادوگری آیین شمنی است که عبارت است از تصرف در قوای پنهانی جهان و شمن یا جادوگر که خود را دارای اینچنین نیرویی می داند، در بدن و روح انسان دیگر تأثیر می گذارد، بیماران را شفا می بخشدو دشمنان را از میان برمی دارد. جادو و جادوگران در منظومه های حماسی عالم مقام و مرتبتی دارند. وقت...

چکیده شاهنامه ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، از مشهورترین میراث گران بهای ادب فارسی است. این اثر ارزشمند که روح جوان مردی و غیرت ملّی و دینی ایرانیان را مورد ستایش قرار می دهد، همواره مورد توجّه حکام ایرانی و بالتبع هنرمندان نگارگر درباری بوده است و داستان های آن، بیش از هر اثر ادبی دیگر در ایران به تصویر درآمده است. در میان داستان ها و روایات بسیارِ شاهنامه، داستان سیاوش، به دلیل دارا بودن ارزش های ...

شاهنامه فردوسی طی هزار سال که از خلق و شکل گیری آن می گذرد مورد توجه محققین و اندیشمندان متعددی واقع شده ، اما هر یک از آنان از بعدی خاص به این شاهکار عظیم نگریسته اند که این خود می تواند دلیلی بر عمق و گستردگی این اثر فناناپذیر باشد. آنچه دراین رساله مبنای تحقیق واقع شده کاربرد ابعاد و عناصر تجسمی توسط این حماسه سرای بزرگ ایرانی است عناصری که بدون تردید نقش تعیین کننده ای در شکل گیری این اثر د...

چکیده شاهنامه¬ی فردوسی به عنوان یک شاهکار ادبی، سرشار از رموز و نکته¬های ادبیست که هر یک را باید با دید مخصوص به خود بررسی نمود. تصویر در شاهنامه فردوسی یکی از این نکته¬هاست و این زمانی آشکار می¬شود که این کتاب گرانقدر از این دیدگاه مورد تحلیل قرار گیرد . درپژوهش حاضر با موضوع " تجلّی تصویر در آیینه¬ی شاهنامه¬ " به بررسی تصاویر شعری این اثر ، عوامل تصویرسازی ،انواع تصویر ، وصف وگونه¬های آن ...

شاهنامه، آیینه فرهنگ و تمدّن و اندیشه مردمانی است که از زمان های بسیار دور در این کشور می زیسته اند و شیوه زندگی، شکست ها و پیروزی ها، دلاوری ها و قهرمانی ها و آرزوهای آن ها را بیان می کند. رستم در شاهنامه ابر مردی معرفی شده که هم از لحاظ نیروی جسمی و هم از لحاظ نیروی روحی بسیار نیرومند و دارای صفات انسانی و با طبعی لطیف و توام با زیرکی و رندی. رستم آنگونه در شاهنامه توصیف شده، مظهر و جلوه یک په...

فردوسی در روایتِ شاهنامه با یک مسئلة مهم مواجه شده است؛ آن هم طرز تلقیِ عصرِ وی از اساطیر است. گویی عصری که فردوسی در آن می‌زیست یکی از شکوفاترین دورانِ خردورزی در ایران زمین محسوب می‌شود. با این تصور، شیوۀ مواجهه فردوسی با اساطیری که یکسره از بندِ قواعدِ خرد آزاد و رها هستند چگونه می‌توانست صورت گرفته باشد. بدیهی است که فردوسی در گرانیگاه دو دنیای متفاوت از هم واقع شده بود: دنیایِ بیرونی خردورزِ قرنِ چ...