ابطال‌گرایی پوپر نظریه‌ای درباره روش‌شناسی علمی ‌و معیاری برای جداسازی گزاره‌های علمی ‌از غیر‌علمی است که برخلاف روش استقرایی با تکیه بر بداهت روان‌شناختی گزاره‌های مشاهدتی و به اصطلاح پایه در پی اثبات صدق قطعی یا حتی غیرقطعی و احتمالاتی نظریه‌های علمی نیست. از این‌رو نظریه‌ها همواره در حد حدس و گمان باقی می‌مانند. اما اگرچه آنها حدس‌هایی قطعاً صادق یا احتمالاً صادق نیستند، می‌توانند گمان‌هایی تق...

مسئلة نجات و رستگاری پیروان ادیان از جمله مسائل بحث‌برانگیز در حوزة فلسفة دین است. در میان اندیشمندان اسلامی، ملاصدرا از جمله متفکرانی است که نجات و رستگاری را در پرتو عواملی فراتر از حقانیت و صدق ادیان تبیین می‌کند. نکتة مهم و درخور توجه این است که دیدگاه وی در خصوص مسئلة نجات کاملاً مبتنی بر مبانی معرفت‌شناسی خاص وی در خصوص «صدق‌پذیری گزاره‌های وحیانی» و نیز «امکان دست‌یابی به صدق» این گزاره‌ه...

بررسی صدق جملات فضای مجازی، دارای اهمیت ویژه‌ای است. برای بسیاری، فضای مجازی یکی از مهم‌ترین ابزارهای حصول اطلاعات است. این امر به علت گستردگی دامنة اطلاعات و در دسترس بودن آن است. با همة مزایا، اگر شیوه و روشی برای سنجش صحت اطلاعات در فضای مجازی نباشد، این اطلاعات کارایی لازم را نخواهند داشت و قابل اطمینان نخواهند بود. با توجه به ویژگی در دسترس بودن و سهل ‌الوصول...

بر اساس تلقی رایج، در نظریه‌ی اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، دو وصف اصالت و اعتباریت، به ترتیب به صدق بالذات و صدق بالعرض بر واقعیت خارجی تحویل برده می‌شوند و در نتیجه نه تنها تحقق ماهیت در خارج بلکه واقع نمایی مفاهیم ماهوی نیز انکار می‌گردد. این تفسیر از اصالت وجود هیچ شاهدی از کلمات صاحب نظریه نداشته بلکه آشکارا با کلمات وی در تعارض بوده و بنابراین قابل استناد به صدرالمألهین نمی‌باشد. منشاء این...

علم به حضوری و حصولی تقسیم می شود. در علم حضوری، علم و معلوم عین هم هستند؛ اما در علم حصولی، علم غیر از معلوم است. علم حصولی را به حضور صورت شیء در عقل تعریف کرده اند. علم حصولی به تصور و تصدیق تقسیم می شود. در باب ماهیت تصدیق، دیدگاه های مختلفی مطرح است که می توان آنها را به سه دسته کلی، تقسیم کرد. یک گروه تصدیق را امری مرکب و اعم از حکم و تصورات محکوم علیه و محکوم به می دانند. دسته دوم تصدیق ...

یک مدل رسته در واقع یک رسته معمولی است همراه با سه دسته خاص از ریختها به نامهای تارش ها، هم تارش ها، هم ارزیهای ضعیف، که در چند اصل موضوع ساده صدق می کنند، که تعمدا یادآور خاصیت هایی از فضاهای توپولوژیک هستند. جالب آن که این اصول موضوعه یک مفهوم مستدل و منطقی را که به گونه ای ارائه می دهند که می توان دستگاهی مقدماتی را برای مفهوم نظریه هموتوپی ارائه داد. این دستگاه می تواند به سرعت در تعداد زیا...

اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا می کند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر می تواند به این معنی باشد که انسان های فعلی نمی توانند تناقضی را توجیه کنند. اگر این تحلیل، درست باشد، اصل عدم تناقض، برای قطعیت خود دلیل موجهی ندارد، و این احتمال وجود دارد که به شکلی معنادار و موجه...

مسئله صدق در گزاره­ها یکی از مسائل مهم معرفت­شناسی است. از این رو، فیلسوفان و معرفت­شناسان از دیرباز تا کنون دیدگاه­های گوناگونی درباره «ماهیت و چیستی صدق» و نیز «معیار صدق» ابراز داشته­اند. در این نوشتار، ما به بررسی نظریه مطابقت می­پردازیم اما رویکرد ما بیشتر معطوف به ماهیت و چیستی صدق است نه معیار صدق. نظریه مطابقت یک پیش­فرض مهم دارد و آن واقع­گرایی است؛ بدین معنا که اولاً، ملتزم باشیم که و...

نظریه ی مدل یک نظریه ی منطقی سمانتیکی با هدف ارائه ی شیوه ی تفکر قیاسی سازگار از طریق رهیافت فرازبانی است. این نظریه مبتنی بر مفهوم تعبیرپذیری زبان است و به تبع آن ریشه در سنت و دیدگاه مدل انگارانه دارد که به روایت هینتیکا در اواخر قرن نوزدهم با هیلبرت آغاز شده است. این دیدگاه، به رغم مخالفت های سرسختانه ی یونیورسالیست های پیرو فرگه، در نیمه ی نخست قرن بیستم در مکتب لوف-ورشو بالیده و در میانه ی...