در چند دهه اخیر در سایه انتشار شمار قابل توجهی از ترجمه‌های فارسی قرآن کریم، مقوله «نقد ترجمه‌های ‏قرآن» نیز به عنوان حوزه‌ای نوپا در پژوهش‌های علوم قرآنی شناخته ‌شده که انتشار شمار فزاینده این دسته از ‏آثار در قالب مقالات، کتب و پایان نامه‌های دانشگاهی خود گواهی گویا بر این مدعاست. بررسی این آثار مبیّن ‏این واقعیت است که بخش قابل توجهی از آنها متأثر از یافته‌های نوین دانش زبان شناسی به موضوعاتی...

نقد ادبی، مطالعه هوشمندانه اثر ادبی و توصیف و تحلیل آن است. کسی که بنا بر این فرایند و درباره اثری داوری می‌کند، او را منتقد یا ناقد ادبی می‌نامند. منتقد ادبی بنا بر شیوه‌ایی شناخته شده، به نقد اثر می‌پردازد و گاهی نیز بنا بر طبقه‌بندی تازه‌ای که خود ارائه می‌دهد، به گونه‌‌ای اثر را در منظر سنجش قرار می‌دهد که حکمش مقبول مخاطب عام و بیشتر منتقدان دیگر قرار گیرد. یکی از مسیرهایی که در میان انواع...

ایهام در بلاغت فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد و دارای ارزش زیبایی شناسی قابل توجّهی است. بیشتر کتاب های بلاغی فارسی و عربی ایهام را آوردن کلمه ای در کلام می دانند که دارای دو معنا باشد.یکی معنای نزدیک به ذهن و دیگری معنای دور از ذهن که خواننده در نگاه اوّل می پندارد معنای نزدیک مورد نظر است اما با کمی تأمّل به سوی معنای دور که مقصود شاعر و یا نویسنده بوده است، رهنمون می شود. در بیشتر کتاب های بلاغ...

شرح ابن­میثم بر نهج­البلاغه، علاوه بر جایگاه فلسفی و کلامی، از اهمیت لغوی نیز برخوردار است و بررسی­ها و اشارات لغوی و بلاغی فراوانی در آن وجود دارد. از آن جا که مادۀ اصلی ادبیات، واژه است و فهم نیکوی هر اثر ادبی، نیازمند فهم واژگان آن است؛ ابن­میثم نیز پیش از شرح کامل عبارات، با سبکی خاص، ابتدا به شرح معانی واژگان پرداخته­است. مقالۀ حاضر، نظر به اهمیت ادبی و لغوی این شرح، با شیوۀ توصیفی تحلیلی ...

به رغم اهمیت فیلمنامه داستانی و توجه پژوهشگران ادبی بر اولویت آن و خواندن آن همچون گونه ای از داستان روایی، این عرصه کمتر مورد نقد و تحلیل علمی قرار گرفته است. این مقاله بر آن است تا با توجه به جنبه های کاربردی نظریات گردآوری شده کر الام در نشانه شناسی متن با تمرکز بر عنصر گفتگو و عوامل بافتی بیش از عرصه های دیگر در آن و بررسی اصولی چون؛ نظام نشانه ای فرا زبان (رمزگان مشترک، لهجه فردی، محدودیت ...

این پایان نامه شامل بررسی جنبه های معنوی صناعات ادبی در دیوان ناصرخسرو است. هدف از این پژوهش، پرداختن به گوشه ای از وجوه زیباشناختی اشعار ناصرخسرو است که در پرتو شخصیّت سیاسی و مذهبی اش، بدان توجه نشده است. در این پایان نامه، ابتدا مقدّمه ای کوتاه درباره ناصرخسرو آمده؛ که شامل بررسی شخصیت او و تلقی اش از هنر شاعری و جایگاه وی در ادبیات فارسی است. سپس به بررسی آرایه های به کاررفته در دیوان او پرد...

نقد متن حدیث یکی از علومی است که در سالهای اخیر به صورت تخصصی در رشته های مرتبط با علوم حدیث قابل پیگیری است . چرا که حدیث شامل دو قسمت سند حدیث و متن حدیث می باشد . در سند حدیث صحبتهای فراوانی شده اما آنچه در موردش کمتر بحث شده ، نقد متن حدیث به ویژه نقد متون احادیث عرفانی است که در لابلای آثار بزرگان علما می توان مطالبی هر چند پراکنده یافت که با متن حدیث و بررسی و نقادی آن در ارتباط است . در ...

عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر ایرانی در قرن پنجم با دو کتاب مهم خود، ‏‏«اسرارالبلاغه» و به خصوص «دلائل الاعجاز»، انقلاب بلاغت عرب را رقم زد. در ‏قرن حاضر پس از تلاش های محمد عبده در مصر برای احیای تفکر علمی ‏اسلامی، تصحیح و چاپ آثار جرجانی رونق یافت. بلافاصله بعد از آن، تازگی و به ‏روز بودن بسیاری از آرائش مورد توجه قرار گرفت و جست وجوی مشترکات نظری ‏و عملی او با زبان شناسی و فلسفه زبانی مدرن به...

بررسی پیوند آیات یک سوره و دید ساختاری به سوره‏ها، نگرشی جدید است که هر چند به طور جزئی در تفاسیر متقدّم وجود داشته، ولی در تفاسیر متأخّر بیشتر مورد توجّه است. در این پژوهش، ساختار سورة انسان، چگونگی پیوند آیات آن و دسته بندی آیات درون سوره، نشان داده شده است. ابتدا با نگاه به ساختار سوره در تفاسیر مختلف، دیدگاه های ارائه شده با تکیه بر نگرش های متفاوت در تقسیم بندی آیات بررسی و نقد شده‏اند. سپس، ...