شعر حافظ که آینه دنیای خیال‌انگیز و رازآلود وی است، به دلیل پیچیدگی‌های معنایی و هنرورزی‌های زبانی، همواره از متون باز و تفسیرپذیر به شمار آمده و درباره آن از منظرهای گوناگون سخن رفته است. نقد کهن‌الگویی آثار ادبی از فروع نقدهای روان‌شناختی است که در دهه‌های اخیر همچون مطالعات میان‌رشته‌ای دیگر رونق و روایی یافته است. این نقد که به بررسی مضامین و تصاویر کهن‌الگویی در نهاد انسان‌ها می‌پردازد، را...

مقاله حاضر معرفی و نقد کتاب «آموزش زبان ژاپنی با متون روزنامه» تألیف اوسامو میزوتانی و نوبوکو میزوتانی است که برای تدریس در کلاس‌های متون مطبوعاتی تهیه شده و در ژاپن و سایر کشورها از جمله ایران، در دوره‌های آموزش زبان ژاپنی استفاده می‌شود. این نوشتار می‌کوشد نقاط ضعف و قوت اثر را با توجه به نیازهای زبان‌آموزان ایرانی آشکار سازد. نقد این کتاب از دو منظر متفاوت انجام شده است: نخست به کارکردهای آم...

موضوع زیارت از آغاز اسلام، مورد توجه مسلمانان بوده است. پیامبرخدا9  با توصیة زبانی و عملی به مسلمانان دربارة زیارت، مشروعیت و بایسته بودن آن را از دیدگاه اسلام آشکار ساخت. وجود دلایل فراوان عقلی و نقلی در منابع معتبر شیعه و سنی، به خصوص آثار امام محمد غزالی دربارة حیات برزخی، امکان ارتباط دو سویة زنده‌ها و مردگان با یکدیگر، به‌ویژه هنگام زیارت و تأثیر پذیری مزور از دعاها و احسان‌های...

فرمالیست های روسی ادبیات را نوعی کاربرد ویژة زبان تلقی می کردند که با انحراف از زبان عملی (practical language) و در هم ریختن آن محقق می شود. به همین سبب، با تأکید بر جایگاه خاص زبان در نقد آثار ادبی، بحث های تازه ای را در حوزۀ نقد مطرح کرده اند که الهام بخش بسیاری از منتقدان متأخر در نقد و تحلیل این گونه آثار شده است. «آشنایی زدایی» (defamilarization) مهم ترین مفهومی است که فرمالیست ها بر آن تأ...

ادبیات کودک و نوجوان که از حوزه های جدید در ادبیات معاصر و مدرن است، به یکی از مهم ترین مراحل زندگی بشر می پردازد. از آن جا که کودکان کتابی را دوست دارند که آن ها و علائقشان را در مرکز توجه قرار دهد، نقد خواننده محور از مناسب ترین انواع نقد جهت بررسی ادبیات کودک و نوجوان است. آیدن چمبرز، نظریه ی نقدی خواننده ی نهفته را در ادبیات کودک ارائه داد؛ تمام تلاش او آن بود که شیوه ای را عرضه دارد که بر ...

     گفتار حاضر به معرفی انتقادی احوال و آثار علی بن طیفور بسطامی ـ دانشور، مترجم و مؤلف ایرانی مقیم هند ـ در سدة یازدهم هجری قمری می‌پردازد. این چهرة شاخص فرهنگی خراسان در هند، با وجود تالیف و ترجمة آثار متعدد در حوزه‌های علوم دینی، ادبی و زبانی در منابع فارسی چندان مورد توجه قرار نگرفته، آنچه در این منابع دربارة معرفی احوال و نوشته‌های وی آمده، اندک و غالبا پراکنده و مشتّت و گاه متناقض است. در...

چکیده: یکی از بارزترین ویژگی های قرآن کریم که آن را از سایر متون منحصر به فرد ساخته، شیوه های بیانی بسیار زیبایی است که شنونده را لبریز از سرور می کند. تمییز از جمله این شیوهای بیانی است که همواره در قالب یک ساختار نحوی به قصد گسترش معنا، به تکاپو انداختن ذهن مخاطب، مبالغه و تأکید می آید و در نقش یک متمم معنایی، از یک کلمه یا یک جمله رفع ابهام می کند. در زمینه ی ترجمه چنین پدیده زبانی، می توان...

چکیده: جوامع گوناگون متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود به نحوی با پدیده «فقر» مواجه هستند. در واقع «فقر» یکی از عمده ترین مسائل و مباحث جوامع بشری است و جوامع گوناگون به اقتضای جوهره اجتماعی خود مجبور به مواجهه با «فقر» می باشند. اهمیت این موضوع باعث دامن زدن به انواع و اقسام مناقشات زبانی و گفتمانی بر حول مفهوم «فقر» شده است. در بررسی و تحلیل «فقر» عمدتاً بر ابعاد عینی آن تاکید م...

پیوند و ارتباط دو سویه ساختار با محتوا در تمامی آثار ارزشمند ادبی، امری انکارناپذیر است. توجه و کنکاش در این مسئله و نیز اثبات چنین ارتباط دوسویه ای، از اهداف مهم مکتب عبدالقاهر جرجانی است که در نقد جدید نیز فرمالیست های روسی آن را مطرح کردند و تأکید بسیار بر آن دارند. قرآن کریم به منزلۀ نقطه اوج و نیز سرآمد آثار ادبی، از این ویژگی بهرۀ تمام و کمال برده است ازاین رو، تأمل و ژرف نگری ویژه ای می ...

بعد از ظهور نیما و پیدایش شعر نو فارسی و تثبیت این نوع ادبی جدید، جریان های مختلفی در شعر نو فارسی شروع شد. یکی از این جریان ها، «شعر زبان محور» است. این جریان شعری با تأکید بر اهمیّت زبان در شعر، بازی های زبانی و رفتارهای زبانی، توانایی های زبان را کانون توجّه خود قرار می دهد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از نظریه های ادبی به ویژه نظریات وینگنشتاین به بیان نقش و اهمیّت زبان در شعر...