سال 301ق را باید سال پرمخاطره­ای برای سامانیان دانست؛ زیرا پس از کشته­شدن احمد بن اسماعیل (295-301ق)، هم­زمان اسحاق ­بن ­احمد (301ق)، بزرگ خاندان سامانی و نصر بن احمد (301-331ق)، فرزند خردسال امیراحمد، به ­ادعای امارت برخاستند که درنهایت به ­نزاع و پیروزی نصر خردسال انجامید. ازآنجایی­که مطالب کتب تاریخی در این ­باره پراکنده و متفاوت است، علم سکه­شناسی می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پژوه...

با ورود موج بیداری اسلامی (بهار عربی) به یمن، مردم این کشور به ویژه حوثی‌ها در مخالفت با حکمرانی علی عبدالله صالح قیام کردند که نتیجه آن به بحرانی چند ساله و هنوز لاینحل تبدیل شده است. به دلیل موقعیت راهبردی یمن، تحولات این کشور همواره مورد توجه کشورهای ذی‌نفع و ذی‌نفوذی چون عربستان و آمریکا بوده است که به همراه «شورای همکاری خلیج فارس» از طریق جایگزینی منصور هادی معاون عبدالله صالح سعی کردند ا...

جایگاه دین در جهان‌بینی معارف‌پروران تاجیک و تناسب افکار دینی و دنیایی در آثار آن‌ها و به‌طور کلی درک دیدگاه روشن‌فکران دربارۀ دین، موضوع بحث مقالۀ حاضر است. بدین منظور، نخست مفهوم روشن‌فکری براساس دیدگاه نظریه‌پردازان این حوزه تبیین شده و در ادامه خصوصیات این پدیده در دورۀ نو، چه در اروپا و چه شرق، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق مطالعات انجام‌شده، هرچند عامل برانگیزندۀ معارف‌پروری انگیزه‌های خ...

خراسان در سه قرن اول هجری با تحوّلات سیاسی، اجتماعی و مذهبی همراه بود. در میان تحوّلات مذهبی این سرزمین، گرایش مردم به اندیشه‌های علوی بیشتر نمود پیدا کرد. دل‌بستگی و علاقه مردم خراسان به اهل بیت پیامبر(ص) با ضرورت‌های سیاسی حضور امام رضا(ع) در مرو بیشتر شد. ولایت‌عهدی امام فرصت مغتنمی برای رواج اندیشه‌های شیعی بود و تریبون خلافت امکان آشنایی گسترده مردم با معارف شیعه را فراهم کرد. به‌واقع اهمیت ...

حکومت اردلان کردستان یکی از حکومت­های محلی کُرد است که به رغم سده­ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان­ ها، که پیش از این به انقیاد هیچ­کدام از دولت های ایران و عثمانی در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدود...

در جوامعی که مذهب نقش مهمی را ایفا می کند روابط با عناصر مذهبی و گروههای مختلف دینی و مذهبی تاثیر بسیاری در همه ارکان جامعه و به ویژه سیاست و عملکرد سیاستمداران، امنیت قلمرو و پیشرفت فرهنگی جامعه دارد. بنابراین بررسی مذهب به عنوان یکی از شاخصه های فرهنگی و تاثیر آن در جامعه امری ضروری است. این پژوهش بر این فرضیه استوار است که سامانیان با به کارگیری سیاست مدارا با دیگر ادیان و مذاهب و دوری از تن...

شهر کوفه در دوران عمر و برای اسکان سپاهیان اسلام بنا نهاده شد. مکان بناگذاری آن در شش کیلومتری شهر باستانی «حیره» بود. اولین پایه‏های تشیّع در کوفه با امارت عمّار یاسر در آنجا ریخته شده و با انتخاب این شهر به مرکزیت خلافت اسلامی توسط امام علی† تثبیت گردید. ایرانیان، که از همان آغاز، بخش قابل توجهی از جمعیت این شهر را تشکیل می‏دادند، تحت تأثیر برخی عوامل، از قبیل سیاست‏های عرب گرایانه عمر و عثمان،...

ساحت تاریخ و منزلت معاریف را می توان به دور از هر شائبه و خطا، به سرانگشت پژوهش های علمی و مطالعات گسترده و مستند، تبیین و تدوین ساخت. لیکن در این میان پاره ای از رخدادها و حکایات پیشینیان، چنان در هاله ای از ابهام و تاریکی قرار دارد که مجال بسیاری را برای محققان صاحب نظر می طلبد، تا به درستی در آن غور کرده و چراغ روشنی را بر فضای ظلمانی آن بیفروزند. یکی از مصادیق بارز چنین مفروضه ای، تامل بر ح...

معزالدوله بویهی در سال 334هـ.ق بغداد را تصرف کرد و اندکی بعد خلیفه عباسی المستکفی را عزل کرد. دوره آل بویه با توجه به قدرت آن حکومت و نیز عدم تعصب مذهبی ناشی از عدم پایبندی آنها به آیین رسمی، دوره ای درخشان و محیطی آرام برای صاحبان آرا و افکار و مذاهب مختلف فراهم آورد تا به بیان اندیشه های خود بپردازند. در این دوره متکلمین بزرگی از سه مکتب کلامی اشعری، معتزله و شیعی در بغداد و سایر قلمرو آل بوی...

سطح رقابت­پذیری کشورهای جهان یکی از معیارهای مهمی است که بسیاری از متغیرهای اقتصاد خرد و کلان را در نظر می­گیرد. این شاخص در راستای حفظ بقای هر کشوری، نقش مهمی را بازی می­کند؛ در این راستا این نوشتار با هدف سنجش و تحلیل فضایی شاخص­های رقابت­پذیری (GCI) در منطقه غرب آسیا با تأکید بر کشور ایران انجام گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می­باشد. ابزار گردآوری اطلاعات برای بررسی شا...