مقاله حاضر به تبیین سیاست گذاری خدمت سربازی و فرایند ملت سازی در ایران بر اساس رهیافت داده بنیاد می پردازد. محقق با بهره گیری از فرایند چرخه ای سیاست گذاری به تبیین چگونگی ورود مسئله ملت سازی و همچنین خدمت سربازی به تقویم سیاست گذاری در ایران معاصر می پردازد. بر اساس پژوهش حاضر «خدمت سربازی» و پدیده نوظهور «ملت» از آغاز قرن نوزدهم و تهاجم روسیه و انگلیس به ایران وارد تقویم سیاستی شد، یک اقدام س...

چکیدهاستیس در جایگاه یک فیلسوف انگلیسی تحلیل زبانی، دین را همسان با عرفان دانسته و گوهر آن را تجربه عرفانی می داند. وی تجربه عرفانی و به تبع آن، گزاره های دینی را در قالب زبان بشری و عقل مفهوم ساز، غیرقابل بیان و توصیف ناپذیر می داند. استیس هستی را دارای دو ساحت طولی زمانی و لازمانی می داند که هر مرتبه دارای زبان خاص خویش است. عالم زمانی را قلمروی عقل مفهوم ساز متناهی می داند اما دین را متعلق ب...

این مقاله به بررسی دیدگاه ویتگنشتاین دوم درباره فلسفه می پردازد. نگاه او به فلسفه تفاوتی بنیادین با دیدگاه های غالب فیلسوفان دارد. فلسفه نزد او نه حل مسائل به روشی جدید، بلکه بازخوانی دوباره اصل مسائل فلسفی است. برای رسیدن به این هدف گزاره های گرامری مطرح می شود که وظیفه آن بررسی کاربردهای واژه ها و نشان دادن استعمالات نابجای آنهاست.«بازی های زبانی» از ابداعات دیگر اوست که نقش مهمی در نشان دادن...

پژوهشگران تاریخ اندیشه دورة اسلامی، حنین بن اسحاق (194-260ق) را به درستی، نماینده فرهنگ یونانی ـ رومی در عصر نخست عباسی دانسته اند. او مترجمی توانا و پزشکی حاذق به شمار می آمد و در فلسفه و کلام مسیحی دست داشت. بی تردید می توان حنین را بزرگ ترین مترجم نهضت ترجمه عصر عباسی خواند، چنان که منابع کهن نیز او را «شیخ المترجمین» نام داده اند. او در این عرصه شیوه گذار بود و مکتب دار. به اعتقاد حنین هر ت...

ایضاح و ابهام هنری در ادبیات همیشه محل منازعه بوده است تا آنجاکه گاه امتیاز اصلی یک اثر تنها به دیریابی معنی آن وابسته بوده است. البته ارزش این تلاش تا حد زیادی به صداقت هنری باز می گردد. از این رو برخی از شعرا و نویسندگان عمدة همّتشان را بر سر این کار گماشته و سخن خود را به مخاطره افکنده اند. برخلاف تصوّر رایج، سابقة این سبکِ سخن در ادبیات فارسی بسیار بیشتر از مکاتب ادبی غربی ای چون دادائیسم و سو...

مولانا، ستاره درخشان آسمان ادب فارسی در قرن هفتم، در مهم ترین اثر منظوم خود، مثنوی معنوی، مسایل مهم عرفانی و دینی و تربیتی رابا رویکردی خلاقلانه مطرح کرده و از آیه ها و احادیث نیز بوفور بهره برده است. او در استفاده از تمثیل ها و قصّه های معروف، مهارتی خاصّ دارد. کمتر شاعری در این زمینه به پای گاه او می رسد. تنوّع تلمیحات اسلامی در شعر او ناشی از وسعت اطّلاعاتش در زمینه قرآن، تفسیر، حدیث و تخیّل قوی ...

از زمان طرح موضوع «اسلامی شدن دانشگاه» تاکنون، پژوهشهای زیادی سعی در ایضاح، جستارگشایی، تدقیق مفهومی، و آسیب‌شناسی این موضوع داشته‌اند. تکوین چنین سامان پژوهشی حول موضوع یادشده اگر چه منجر به ظهور یافته‌های جدید شده، اما تنوع و پراکندگی این موضوعات موجب شده نتوان دریافتی علمی از مباحث مطرح شده داشت. هدف: محقق در این پژوهش به بازاندیشی در معانی، مفاهیم، پیش‌فرضها، رویکردها و همۀ آنچه در پژوهشهای...

هدف: در فلسفه و علوم، مفاهیم بسیاری مانند «وجود»، «جوهر»، «خدا»، «انسان»، «حرکت»، «اتم»، «عدد»، «خیر»، «زیبایی»، «حق»، «جامعه»، «طبقه»، «سود»، «عدالت»، «سازمان»، «راهبرد» و مانند آن استعمال می‌شود و تحلیل مفاهیم از مهم‌ترین وظایف فلسفه‌های علوم است. اما این وظیفه در چارچوب سنت فلسفۀ اسلامی و به ویژه حکمت نوصدرایی چگونه است؟ هدف این مقاله ایضاح معنای تحلیل معرفت‌شناختی مفاهیم با استفاده از بررسی...

کشف و شهود یکی از مهمترین ابزار های کسب معرفت در فلسفه اسلامی می باشد. و همواره یکی از عناصر اصلی حکمت در اسلام به لحاظ روش، اتکا به یافته های شهودی بوده است. نگارنده در این مقاله تلاش نموده است تا با ایضاح مفهوم کشف و شهود و دستیابی به معنایی روشن از آن، به بیان ویژگی های اصلی آن پرداخته و این ویژگی ها که به نظر می رسد در سه عنوانِ اصلی خطا ناپذیری، شخصی بودن و مشکک بودن خلاصه می شود را ش...

یکی از موضوعات قابل مطالعه در اندیشه دوره میانه اسلامی، برداشت اندیشمندان مسلمان از «امر سیاسی» است. هر برداشتی از امر سیاسی نیز متضمن تجویز گونه­ای خاص از الگوی دولت است. این‌که نگاه اندیشمندان مسلمان به امر سیاسی چه بوده و چه تاثیری بر الگوی دولت داشته است مسئله نوشتار حاضر است. ایضاح این موضوع با ابتنا بر بررسی روایت امر سیاسی دشمن ­انگار در اندیشه اشمیت و اشمیت­گرایان از یک‌سو و از طرف دیگر...