مقصود فراستخواه
دانشیار گروه برنامه ریزی و آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، تهران، ایران
[ 1 ] - آسیب‌شناسی برنامه‌های حمایتی دولت از رشد کسب‌وکارهای خانگی از دیدگاه زنان صاحب کسب‌وکارهای خانگی در ایران
در جوامع درحال‌توسعه و حتی اقتصادهای توسعه‌یافته، کسب‌وکارهای خانگی به‌عنوان یکی از ابزارهای رشد اقتصادی و حل مشکل بیکاری به‌ویژه برای زنان به کار گرفته‌شده است. نقش این نوع از کسب‌وکارها در توسعه منطقه‌ای و ملی سبب توجه بیش‌ازپیش دولت‌ها به این مقوله و تدوین خط‌مشی‌های حمایتی خاص از این نوع از کسب‌وکارهاست. در ایران نیز با توجه به معضل بیکاری فزاینده به‌خصوص برای زنان، اقداماتی در راستای حمایت...
[ 2 ] - طراحی چهارچوب مفهومی برای رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی دانشگاههای دولتی ایران
هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی شاخص‌های رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی دانشگاههای دولتی و طراحی و تدوین چهارچوب مفهومی رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی این دانشگاهها بر اساس معیارها و مؤلفه‌های مختلف بود. طرح این پژوهش از نوع پژوهشهای ترکیبی با رویکرد اکتشافی است. جامعه آماری، افراد صاحب‌نظر در رشته‌‌های علوم تربیتی و متخصصان حوزه آموزش عالی و دارای سوابق مدیریتی در نظام آموزش عالی کشور بودند که با است...
[ 3 ] - طراحی الگوی تضمین کیفیت برنامهریزی آموزشی دانشجو-معلمان در دانشگاه فرهنگیان
هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به الگوی تضمین کیفیت برنامهریزی آموزشی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان است. این پژوهش، کیفی و روش آن نظریه برخاسته از دادهها و طرح نوخاسته گلیزر میباشد. مشارکتکنندگان تحقیق شامل ۹ نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه و ۶ نفر از مدیران عالی دانشگاه فرهنگیان مرتبط با مدیریت و برنامهریزی آموزشی و تضمین کیفیت بودند که با روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل ...
[ 4 ] - اسلامی شدن دانشگاه در ایران بعد از انقلاب؛ فراتحلیلی از پژوهشها
از زمان طرح موضوع «اسلامی شدن دانشگاه» تاکنون، پژوهشهای زیادی سعی در ایضاح، جستارگشایی، تدقیق مفهومی، و آسیب‌شناسی این موضوع داشته‌اند. تکوین چنین سامان پژوهشی حول موضوع یادشده اگر چه منجر به ظهور یافته‌های جدید شده، اما تنوع و پراکندگی این موضوعات موجب شده نتوان دریافتی علمی از مباحث مطرح شده داشت. هدف: محقق در این پژوهش به بازاندیشی در معانی، مفاهیم، پیش‌فرضها، رویکردها و همۀ آنچه در پژوهشهای...
[ 5 ] - میان‌رشته‌گرایی و ظهور علم جلودارِ سرحدّی بررسی خاستنگاه، ظرفیت‌ها و بایسته‌های میان‌رشته‌ای شدن
میان‌رشته‌گرایی، علامتی از بحران رویکرد‌های سنتی به علم‌ورزی و مدل‌های متعارف برنامهریزی آموزشی و درسی و ساختارهای معمول دپارتمان‌ها و تخصصهای دانشگاهی است. هدف از این مقاله شناخت زمینه‌های پیدایی و برآمدن میان‌رشته‌ای شدن، پیشران‌های آن، ظرفیت‌ها ومحدودیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها، و سرانجام الزامات وبایسته‌های آن است. روش تحقیق فراتحلیل کیفی تحقیقات قبلی به منظور افق‌گشایی برای فعالیتها و برنامه‌ها...
[ 6 ] - تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی عوامل درون دانشگاهی ارتقاء دانشگاهها در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی
پژوهش حاضر باهدف طراحی الگوی عوامل درونی ارتقاء دانشگاهها در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی از طریق روش آمیخته اکتشافی انجام گرفت. جامعه آماری در بخش کیفی شامل سیاست‌گذاران و خبرگان آموزش عالی و مدیران و اعضای هیئت‌علمی دانشگاهها بودند که به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و با تعداد 17 نفر مصاحبه صورت گرفت. همچنین در بخش کمی جامعه آماری شامل 600 نفر از مدیران دانشگاههای دولتی شهر تهران بو...
[ 7 ] - نقش مؤلفه های تاثیر گذار بر تحول آفرینی در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران
هدف از این تحقیق تحلیل مؤلفه های تحول آفرین آموزشی در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران بود. در این تحقیقاز روش تحقیق ترکیبی )کیفی+ کمی( استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق 361 نفر از اعضای هیات علمی شاغل بهتدریس در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشکده های کشاورزی دانشگاه های تربیت مدرس و شیرازبه روش نمونه گیری طبقه ای به عنوان نمونه آماری تحقیق گزینش شدند و در )n= بودند که از بین آنها ...
[ 8 ] - کیفیت یادگیری در مراکز آموزش الکترونیکی دانشگاهی؛ مطالعهای کیفی
هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر کیفیت یادگیری الکترونیکی در مراکز آموزش الکترونیکی است. روش: در این تحقیق از روش تحقیق کیفی پدیدار شناسی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش مدیران و خبرگان مراکز یادگیری الکترونیکی، خبرگان و سیاست‌گذاران کیفیت در آموزش عالی و دانشجویان بودند که تعداد 18 نفر از میان آنها بصورت هدفمند جهت انجام مصاحبه عمیق انتخاب شدند. روایی یافته‌ها با روشهای تطبیق ...
[ 9 ] - تحولات نوپدید در فرهنگ دانشگاه و فضای کلاس و تأثیر آن بر تدریس؛ تأملی در نسل‌های پنچ گانۀ دانشجو و استاد
هدف: هدف از این مطالعه، فهم دانشگاه به مثابه فضای اجتماعی است که روابط نسلی به‌صورت درون نسل‌‌ها و میان نسل‌‌ها در آن جریان می‌یابد و مدیریت، برنامهریزی، یاددهی – یادگیری و تحقیق وخدمات تخصصی در آن را تحت تأثیر شدید خود قرار می‌دهد. روش: روش مطالعه فراتحلیل کیفی و روش تحلیل است و تحلیل محتوای کیفی با استفاده از چک لیست به‌کار رفته است. قلمرو تحقیق اعضای هیأت علمی‌و دانشجویان دانشگاهها در سال...
[ 10 ] - نگرش سیاسی – اجتماعی نوگرای دانشجویان و تأثیر خانواده و دانشگاه بر آن
انسان به سمتی که می‌نگرد، حرکت می‌کند. این نگرش انسان است که به زندگی او جهت می‌دهد و در سرتاسر زندگی او را هدایت می‌کند. پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی نگرش سیاسی – اجتماعی نوگرای دانشجویان و عوامل مؤثر برآن همچون خانواده و دانشگاه بپردازد. چارچوب نظری پژوهش، تلفیقی از نگره‌های دانشمندانی همچون دیویی، هگل، آدورنو و فروم است. روش تحقیق، پیمایشی است. نمونه مورد نظر (360 نفر) به شیوه سهمیه...
[ 11 ] - پدیدارشناسی اخلاق اجتماعی کاربران شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعه موردی: متولدان دهه شصتی دارای تحصیلات عالی)
پیشرفت فناورانه وسایل اطلاعاتی و ارتباطی جدید، به‌خصوص شبکه‌های اجتماعی مجازی، نقش تعیین‌کننده‌ای در برقراری ارتباط و انتقال اطلاعات بین متولدان دهه 60 ایفا کرده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است، با درک واقعی ساختار تجربه زیسته افراد مشارکت‌کننده از شبکه‌های اجتماعی مجازی، مؤلفه‌های اصلی تشکیل‌دهنده اخلاق اجتماعی و چگونگی تبلور آن در رفتار اجتماعی آنان تحلیل شود. روش پژوهش، کیفی با ا...
[ 12 ] - درک دانشجویان دانشگاه تهران از تعاملات غیررسمی
دانشجویان، تعاملات و ارتباطاتی فراتر از کلاس درس و نظام رسمی دانشگاه دارند که به‌طور غیررسمی وجود دارد و بخش زیادی از وقت دانشجویان را در طول دوران تحصیل به خود اختصاص می‌دهد. آنچه مهم است، درک دانشجو و فهم معانی ذهنی از تعاملات دوران دانشجویی است که کشف آن به کاهش شکاف موجود میان این قشر و مسئولان دانشگاه و آموزش عالی کمک می‌کند و از طریق آن می‌توان لایه‌های پنهان زندگی دانشجویان را شناخت و بر...
[ 13 ] - مطالعه تحلیلی شبکه یادگیری فردی دانشجویان
غالب پژوهشگران و صاحبنظران اهمیت شبکه‌های اجتماعی در فرایند یادگیری را متذکر شده و بر این اساس، تحقیقات متعددی، نقش کارکردی شبکه‌های یادگیری فردی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان را تصدیق نموده‌اند. با وجود این، هدف پژوهش حاضر عبارت است از مطالعه اکتشافی خصوصیات محتوایی شبکه یادگیری فردی دانشجویان منتخب دانشگاههای شهید بهشتی، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شریف و دانشگاه تهران. 47 نفر از دانشجویان ب...
[ 14 ] - شناسایی عوامل شکل‌دهنده تضمین کیفیت آموزش عالی ایران (مطالعه پدیدارشناسی)
در این پژوهش با بررسی روندهای اصلی تحولات آموزش عالی و کلان پیشران‌های اثرگذار بر تضمین کیفیت آموزش عالی از رهگذر بازخوانی و دریچه نگاه صاحبنظران و اندیشه‌های صورت گرفته، به سنخ‌شناسی نیروهای شکل‌دهنده تضمین کیفیت در آموزش عالی اقدام شده است. پژوهش حاضر به شیوه کیفی با رویکرد فنومولوژی و به روش نمونهگیری هدفمند اجرا شد. با 17 نفر از اعضای هیئت علمی، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته صورت گرفت. داد...
[ 15 ] - تحول میان‌نسلی در زندگی علمی استادان دانشگاه
مدت‌هاست که زندگی دانشگاهی در ایران با مناقشه روبه رو شده و عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشگاهیان درگیر تغییراتی مهم و بحث‌انگیز شده است. در این میان، برخی دعاوی بیانگر رنگ‌باختن ارزش‌ها، هنجارها و مسئولیت‌های دانشگاهی و دیگر تغییرات شده‌اند. این مسائل برای ایران، آن هم در دنیایی که زندگی بیش‌ازپیش دانش‌بر شده است، اهمیتی حیاتی دارد و مطالعة آن ضروری است. هدف پژوهش حاضر، تحول زندگی علمی میان سه نسل...
[ 16 ] - عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای هیئت علمی در سیاستگذاری آموزش عالی و برنامه ریزی دانشگاهی
برنامهریزی آموزش‌عالی در کشور ایران ساخت و ریخت بیش از اندازه هرمی و متمرکز و عمودی داشته است. نهادهای دولتی نقشی خودخوانده در الگوی مداخله حداکثری بر عهده گرفته‌اند. این در حالی است که قدرت مناسب و مشروع برای راهبری آموزش‌عالی قدرت شناختی و علمی–تخصصی و خبرگی حرفه‌ای است و نه قدرت سیاسی و سلسله مراتبی. هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای کمّ و کیف مشارکت اعضای هیئت علمی در برنامهریزی ...
[ 17 ] - چارچوبی مفهومی برای برنامه ریزی مبتنی بر آینده اندیشی در دانشگاه
با توجه به شرایط بسیار پیچیده در جهان به‌شدت رقابتی و با دگرگونیهای گسسته، دانشگاهها و مؤسسات آموزش‌عالی ایران به مثابۀ نهادهایی هوشمند، خودتنظیم و خودراهبر راهی جز سوق دادن برنامه‌ریزیهای خود به سمت الگوی آینده‌اندیشی و آینده‌نگاری راهبردی در پیش ندارند. آینده‌اندیشی قبل از هر چیز رویکرد معرفت شناختی نوپدیدی به برنامهریزی است. در آینده اندیشی، آینده‌های بدیل به‌صورت چهار مرحله ممکن، باورپذیر،...
[ 18 ] - گفتمان علم و دین در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
مقدمه: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، یکی از اسناد معتبر برای ترسیم فرایند جامعه‌پذیری دانش آموزان است. لذا انتظار می‌رود بدون تقلیل گرایی، به دو بعُد علم و دین توجهه نماید. بر این اساس سئوال اصلی تحقیق آن است که موضع گفتمانی سند مذکور در مواجهه با علم و دین چیست؟ روش: مطالعه‌ی حاضر ار نوع اسنادی و تحلیل متن است لذا از روش تحلیل گفتمان، تحلیل ارزشیابی و تحلیل محتوا کیفی استفاده شده است. روایی...
[ 19 ] - شناسایی مؤلفه‌های ساختار مطلوب دانشگاه: بسترسازی برای یادگیری پوی پا
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های ساختار مطلوب دانشگاه در راستای بسترسازی برای یادگیری پویپا انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی به روش پدیدارشناسی است. مشارکت کنندگان پژوهش به روش هدفمند انتخاب شدند و با 16 متخصص حوزۀ آموزش عالی مصاحبۀ عمیق انجام شد. در این پژوهش، از رویکرد پدیدارشناسی موستاکاس برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. قابلیت اعتماد مصاحبه ها از طریق باورپذیری و ...
[ 20 ] - در رثای مقاله؛ «هشت نسل مقالات اصیل علوم انسانی در ایران
رشد علمی در ایران فریبنده شده است. نماگرهای غرورآمیز آن به همراه شواهد نگران‌کننده به یک پارادوکس تبدیل گشته است. نشانه‌های متناقض از آن می‌رسد. ایران کشوری است با پنجاه هزار مقاله علمی که در طی بیست سال، 50 برابر شده و نرخ رشد آن از کشورهایی با روند توسعه پرشتاب همچون چین و کره و ترکیه گوی سبقت ربوده است. نزدیک به 1800 مجله غالبا به صورت فصلنامه، همچنان سالانه انبوهی مقاله را به آرشیو دانش ایر...
[ 21 ] - شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در تضمین کیفیت آمادهسازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: رویکرد کیفی
هدف این پژوهش، شناسایی مؤلفهها و عناصر اثرگذار بر تضمین کیفیت آمادهسازی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان بود. به این منظور، مطالعه کیفی با رویکرد نظریه برگرفته از دادهها و طرح نو انجام شد. 11 نفر از صاحبنظران، 9 نفر از مدیران و 8 نفر از دانشجویان خبره به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از مصاحبه نیمه ساختار یافته بهره گرفته شد. سؤالات اصلی پژوهش با تکنیک 5W1H طراحی ...
[ 22 ] - خوانشی بوردیویی از جامعه‌شناسی دین با تأکید بر سه‌گانه: میدان، سرمایه و عادت‌واره دینی
دین، از قدیمی‌ترین نهادهای بشری است که موضوع مطالعه‌ی بسیاری از اندیشمندان بوده است. سیّالیّت مفهوم دین به تکثّر تعاریف و مفاهیم آن منجر شده است. اجتماعی بودن نهاد دین، آن را در کانون توجه جامعه‌شناسان قرار داده و بوردیو از جمله جامعه‌شناسانی است که با جعل مفاهیمی چون میدان، عادت‌واره و سرمایه، به بررسی نحوه‌ی تکوین و تحولات آن پرداخته است. بوردیو مباحث جامعه‌شناسی دین را به صورت پراکن...
[ 23 ] - تبیینی بر پیش بایست های راهبردی استقرار نظام مدیریت کیفیت در دانشگاه ها: رویکردی کیفی
هدف اصلی این پژوهش، تبیینی بر پیش بایستهای راهبردی استقرار نظام مدیریت کیفیت دانشگاهها است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجام شده است. به این منظور، تعداد 27 نفر از صاحب نظران، تصمیم گیرندگان و مجریان کیفیت در نظام دانشگاهی به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و با روش نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفتند. دادههای حاصل از مصاحبهها مورد تحلیل مضمون و با روش نظریه داده بنیاد مورد تحلی...
[ 24 ] - بهینه کاوی (بنچ مارکینگ ( وکاربردهای آن درآموزش عالی مطالعه دانشگاههای منتخب ایران
هدف کلی از این مقاله ارزشیابی سیستم اطلاعات مدیریت در آموزش عالی ایران با استفاده از رویکرد بهینه کاوی است . با کاربرد این روش سیستم اطلاعات مدیریت چهار دانشگاه منتخب ( اصفهان ، تهران ، شیراز و اهواز ) با یکدیکر مقایسه شدند. جامعه آماری مورد مطالعه با روش نمونه گیری خوشه ای 1511 نفر دانشجو ، 1038 نفر استاد ، 518 نفر مدیر و 1158نفر از کارمندان انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته مت...
[ 25 ] - Organizational culture and leadership effectiveness at the university managerial level; GLOBE national survey in Iran
Organizational culture and leadership at the university is an important requirement for its effectiveness. Only in this way, can the scientific and epistemological capacity of the university be optimally supported and realized. This research was conducted by a field survey among public universities' administrators in ten regions and three administrative levels including university, faculty, and...
[ 26 ] - ارزیابی مقایسه ای سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاهی با روش الگوبرداری جهت ارائه مدل بهینه کاربردی
این پژوهش با هدف ارائه مدلی برای سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاهی دانشگاه ها ایران انجام شد . روش اجرای پژوهش توصیفی و از نوع تحلیلی بود . چامعه آماری پژوهش همه دانشجویان ، استادان ، مدیران ، و کارکنان دانشگاه های مجری سیستم اطلاعات مدیریت دانشگاهی در ایران است . از بین دانشگاه های جامعه آماری ، دانشگاه های تهران ، اصفهان ، شیراز و اهواز به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند . حجم ن...
[ 27 ] - A reflection on models of teaching sociology based on the lived experience of a group of constituencies: A Grounded Theory-driven Model
This study aimed to examine different models of teaching sociology in Iran, using Glaserschr('39') Grounded Theory (GT) method. A total of 19 doctoral students were participated in this study. Participants were selected through a targeted and theoretical sampling method and underwent semi-structured interviews to the point of data and theoretical saturation. The data were analyzed in three stag...
[ 28 ] - A Model to Guarantee Student-Teachers' Quality of Preparation in Iran's Educational System
The present research has aimed to present a model to guarantee the quality of student-teacher preparation in Iran's educational system. For this purpose, a sequential, exploratory mixed research was used. Grounded theory was used in the qualitative phase. By means of purposive sampling, 28 individuals who better suited the aim of the research were selected, and semi-structured interviews were c...
نویسندگان همکار