در این مقاله ، ضمن ارائه تعریف های ادیبان گذشته و حال، از قافیه و بررسی جایگاه ادبی، هنری و موسیقایی آن در شعر فارسی، بر این نکته تاکید کرده‌‌ایم که قافیه بخشی از واژگان در دسترس هر شاعر است و واژه‌ای است که از زبان معیار برخاسته است و نقش و ارزشی سبکی دارد و همین که شاعر از میان دهها کلمه هم وزن و هم آهنگ، برخی از آنها را به عنوان قافیه انتخاب می‌کند و در شعرش می آورد، ناخود آگاه تشخص سبکی خود...

مجموعه نامه­های "التوسل الی الترسل" اثر بهاءالدین محمّد بغدادی از قرن ششم هجری تا کنون همواره به‌عنوان یکی از نمونه­های ممتاز فنّ ترسّل مورد توجّه بوده است. این مسأله ناشی از شاخصه‌های ادبی و زیبایی‌شناختیِ خاصِّ این اثر است. در این نوشتار با تکیه بر اصل خوانشِ سبک‌شناختی و  نقّادانه، عناصر مؤثر در شکل‌گیری بافت ادبی و زیبایی‌شناختیِ التوسل الی الترسل در دو سطح "گزینش و چینش واژگان" و "بافت موسیقایی کلام...

ایجاد روش های نوین برای هدایت اصوات موسیقایی که با سیستم های قدیمی به جا مانده از دوره های کلاسیک و رمانتیک متفاوت باشد، همواره دغدغة اصلی آهنگ سازان قرن بیستم بوده است. تلاش برای رسیدن به صدادهندگی جدید برای بیان مواردی که زاییدة این قرن بوده اند باعث شده است که سیستم های تازه ایی از طرف آهنگ سازان ایجاد شود و در خلق آثار بکار برده شوند. بعضی از این روش ها با استقبال گسترد هتری از طرف آهنگ...

ردیف را می‌‌‌توان ابزار ایجاد موسیقی و تکمیل یا تأکید معنا دانست و آن را در دو حوزه معنایی و موسیقایی بررسی کرد. در حوزه نخست، از آنجا که معنای ردیف پیوندی پنهانی با روحیه شاعر دارد، می‌تواند نشان دهنده روحیات و دغدغه‌های درونی او باشد. از سوی دیگر ردیف عنصر مکرر شعری است و معنای آن در رعایت سنتهای ادبی و محتوایی غزل نقش مهمی دارد. هنگامی که کلمه یا کلماتی در جایگاه ردیف قرار می‌گیرند، نقش موسی...

در شعر کودک، کم‌تر شعری را سراغ داریم که در آن‌ از موسیقی کناری یا اَشکالِ مختلف قافیه، نهایت استفاده نشده‌باشد. شاعران شعر کودک به‌دلیل تأثیر غیرقابل انکار عناصر موسیقایی بیرونی، کناری و درونی، همواره کوشیده‌اند این عناصر موسیقایی را به بهترین شکل، به‌کار ببرند. محمود کیانوش یکی از شعرای تأثیرگذار و صاحب‌نظر در عرصه شعر کودک است. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریات صورتگرایی نو...

قطعات موسیقی از نت‌هایی با فواصل موسیقایی گوناگون تشکیل می‌شوند. فاصله‌ی موسیقایی[i] بین دو نغمه[ii] چیزی نیست مگر اختلاف در زیرایی[iii] آنها. پس زیرایی مشخصه‌ای است که باید آن را اندازه گرفت. کمیتی که برای سنجش زیرایی معرفی شده است نواک[iv] نام دارد. متخصصان اکوستیک روانی[v]، نواک را با یکای مل[vi] می‌سنجند اما این یکا برای موسیقی‌دانان کاربرد ندارد. موسیقی‌دانان نت‌ها را برحسب یکای هرتز، که ی...

در این جستار کوشیده ام تابر مبنای اشعار سپید شاملو وبا درس گرفتن از آموزش های صاحب نظران و استادانم ، عناصر موسیقایی نهفته در اشعار سپید شاملو را استخراج نموده ، وبا ارائه تعریف و ارزش موسیقایی هر یک از این عناصر به شیوه ای که شایسته است آنها را مطرح نمایم.

هدف: با در نظر داشتن یک خلأ اساسی، پژوهش حاضر طرح پرسشی نو در ارتباط با کاربرد ویبراتوِ هارمونیکا در بازیابی اطلاعات موسیقایی از سامانه‌های زمزمه-محور را هدف قرار داده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش بر اساس مرور متون مرتبط با ویبراتوِ سازهای زهی و بادی شکل گرفته و از این حیث می‌تواند تابع روش سندی باشد. به اعتبار تحلیل محتوایی و استنباط ذهنی از نوشتارهای موجود نیز می‌توان رویکرد آن را کیفی دان...

یکی از زمینه‌های گسترشِ خلق و عمل موسیقایی تلاش در جهت ایجاد تنوع و تعدد سلول‌های مُدال است که منجر به افزایش امکانات اجرایی در یک سیستم موسیقایی می‌شود. بنیادی‌ترین عنصر یک فضای صوتی- موسیقایی(مُد)، اشل صوتی یا به عبارت دیگر توالی اصوات با بسامدهای معین است، بنا بر این امکانات ترکیب سلول‌های مدال به ویژگی‌های آکوستیکی این سلول‌ها و قواعد همنشینی فواصل، بستگیِ تام دارد. این مقاله می‌کوشد با توجه به...

آن چه در تحلیل زبان شعر در این پژوهش مورد عنایت قرار گرفته است، توجه به ادبی بودن زبان در برابر خودکاری آن است که م ی تواند در نقد علمی م ورد نظر قرار گیرد. اعتقاد به نقش ادبی زبان از آرا و دیدگا ههای شکلوفسکی وصورتگرایان چک نشأت م ی گیرد. آنان دو فرایند زبانی یعنی خودکاری و برجسته سازی را از یکدیگر باز شناختند وفرایند اخیر را عامل به وجود آورند ه ی زبان ادبی م ی دانستند. در این تحقیق کوشش شد ه...