آئین ها و باورهای اجتماعی از آغاز همراه و همزاد انسان بوده اند و تا زمان زندگی انسان بر کره خاکی همراه او خواهند بود. نماد، اساس بسیاری از باورهای دینی، اجتماعی و ... است و در حقیقت نحوه نگرش انسان به طبیعت و اندیشه انسان در این باره بدون استفاده از کلام را نشان می دهد. در اساطیر کهن، یکی از این نمادها نقش ماه و خورشید است که همواره و در همه فرهنگ ها نقش برجسته ای داشته و در اشکالی متفاوت در هن...

پژوهش پیش رو در مورد بررسی رابطه میان عناصر فرهنگی و فرم سفال های سیلک، از آغاز تا دوره ششماست. سفالِ پیش از تاریخ ایران غالباً پیرامون دو مقوله فرم )یا شکل( و نقش مایه مورد بررسی قرار گرفتهاست. پژوهش های انجام گرفته در مورد فرم سفال نیز اغلب محدود به بررسیِ ترکیبات و نحوه ساخت بودهاست. از جمله مسائل مهم در مورد فرم سفال در فرهنگ های پیش از تاریخ، گرایش به تکرار یا تولید پیوستهیک یا چند فرم در یک ...

تلاش اصحاب قدرت در دفاع از حاکمیت سرزمینی خود به عنوان رمز بقای سیاسی، سبب بروز تنش های گاه و بی گاه در تبرستان از دوره ساسانی و استمرار آن در دوران اسلامی شده است. این تنش ها به عنوان عامل اصلی احداث استحکامات نظامی در منطقه، موجب شکل گیری سیمای نظامی و دفاعی تبرستان شده اند. پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی پراکندگی قلعه ها و پادگان های نظامی تبرستان، شناخت مرزهای سیاسی و جغرافیایی تبرستان از پت...

فردوس شهری است در شمال غربی خراسان جنوبی و با اقلیم گرم و خشک که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرارگرفته است. نام قدیم فردوس، تون بوده و در دوران اسلامی یکی از شهرهای پر رونق و آباد منطقه محسوب می شده است. کثرت و تعدد بناهای مربوط به دوران اسلامی در این شهرستان و عدم بررسی و مطالعه کافی آنها ضرورت این پژوهش را فراهم آورده است. در این پژوهش شاخص ترین و مهم ترین آثار معماری دوران اسلامی فردوس مورد مط...

موسیقی از دیرباز، هم چون ابزاری تأثیرگذار در اجرای نقشه های نظامی به کار گرفته می شد و نوازندگان انواع سازها در آرایش لشکر، جایگاهی مشخص داشتند. این نوازندگان شامل طبالان، شیپور نوازان، تبیره زنان و نوازندگان دیگر سازهای رزمی (آلاتی که اصوات بلند و مهیب تولید می کردند) و همین طور نوازندگان دَف، بربط و سرودخوانان می شدند که جایگاه ایشان، در آرایش لشکر بنابر وظیفه ای که بر عهده داشتند، تعیین می شد...

درک مولفه ها و روابط آن ها در تصاویر برای رسیدن به ساختار، یکی از راه های رسیدن به معناست. تکرار نقش مایه ها از دوران های بسیار دور تا دوران متأخر پیش از هر چیز نیاز به توضیح درباره ی نحوه ی شکل گیری و معنایی که القا می کرده است، دارد. روش آیکونوگرافی در تفسیر آثار هنری می کوشد تا پس از توصیف دقیق تصویر با روشی تطبیقی پیوند میان تصویر و متن را نشان دهد و با آشکار ساختن الگوی ساختاری مکرر در فره...

اهمیت کتاب در طول تاریخ بشر کتمان­ناپذیر است. نخستین خط شناخته شده در ایران باستان را «دین دبیره» - خطی که اوستا بدان نگارش یافته است – دانسته­اند. در نخستین متن­های پارسی دری شواهدی موجود است که موازین خاصی را برای کتاب و کتاب تأیید می­دارد. برخی از اسناد تاریخی نیز نشان می­دهد که کتابخانه­های گرانبها و بزرگی در قرون اولیه پس از اسلام در ایران وجود داشته است که از جمله کتابخانه صاحب بن عباد، ک...

سفال همواره یکی از مهم ترین داده های فرهنگی در علم باستان شناسی بوده است. باستان شناسان بیش تر، سفال را برای تأسیس گاهنگاری های نسبی و مطالعات تاریخ هنری و گاه به منزله ی اسنادی دخیل در تفسیر روابط میان فرهنگی استفاده می کنند. دشت فارسان در شمال مرکزی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است، این دشت از منظر طبیعی و جغرافیایی در بین کوه های سربه فلک کشیده ی زاگرس و به طور کلی در یک منطقه ی کاملاً...

در پژوهش حاضر سعی شده است تا با بررسی و مطالعه­ی پتروگرافی ده قطعه­ از سفالینه­های لعاب­دار مربوط به دوران اسلامی مکشوفه از شهر تاریخی بلقیس اسفراین، به بررسی تفاوت­ها و شباهت­های ساختاری براساس فازهای موجود، شناخت مواد خام اولیه و اجزاء معدنی و در نهایت تا حد ممکن به شناخت منشاً آن­ها باتوجه به مقایسه خاک مورد استفاده در ساخت سفال­ها و زمین­شناسی منطقه پرداخته شود. برای این منظور از روش آنالیز ...

در قبرستان ‏‎b‎‏ ، سفال منقوش و قوریهای لوله دراز به رنگ نخودی و قرمز با نقش اسب ، بز بالدار ، شیر و انسان بدست آمده که با دوران قبل تفاوت بسیاری دارد . این تفاوت خود نمایانگر تغییرات و جایگزینی فرهنگی در منطقه است . با توجه به مدارک مکتوب که تاریخ مهاجرت ایرانیها به فلات رادر حدود قرن نهم قبل از میلاد می داند قبرستان ‏‎b‎‏ نیز در ارتباط با فرهنگ ایرانی معرفی می شود .