محمد حسین نظیری نیشابوری (متوفی 1020یا 1023) از جمله شاعران قرن یازدهم و از پیشگامان طرز هندی یا طرز نو می باشد که دارای اشعاری نغز ، موزون و بی نظیر است . نظیری از میان انواع ادبی در غزل ، قصیده ، قطعه ، ترکیب بند ، ترجیع بند و رباعی طبع آزمایی کرده و دراین بین به ویژه در غزل از هم عصرانش گوی سبقت ربوده است . بررسی و احاطه و تسلّط بر اشعار وی بدون احاطه بر دقایق و نازک خیالی هایی که خاصّ سبک هند...

نگارندگان برآنند که عاشقانه های غزلی سعدی، سخت متأثر و ملهم از تلقی شعرای عذری عرب و خاصه مجنون، از دلباختگی است؛ و اگر شاخص ترین غزل های فارسی و عربی سعدی را ملاک اظهار رأی قرار دهیم، در مجموع، فضای غالب بر غزل سعدی، فضایی کاملاً متأثر از عشق عفیف عُذری است. ابتدا برخی از موارد تأثیرپذیری سعدی از ابیات منسوب به مجنون، در حیطه ی شکلی و معنایی، نشان داده خواهد شد. خواهیم دید که برخی از ابیات سعدی ...

پیشرفت روزافزون بشر، استفاده از مواد نو را به امری اجتناب¬ ناپذیر و غیرقابل ¬انکار بدل کرده است. شاید بشر دیروز هرگز نمی¬توانست تصور کند که روزی این مواد بتوانند چنین نقش کلیدی را در زندگی وی ایفا کنند. امروزه دیگر فلزاتی نظیر آهن و مس نمی¬توانند به تنهایی پاسخگوی نیازهای بشر باشند، و بالطبع رفع کردن این نیازها مستلزم تمرکز بیش¬تر بر تحقیق و بررسی در زمینه مواد نو است. یقیناً افزایش دانش جوامع ع...

فمینیسم جنبشی اجتماعی بود که مانند دیگر حرکت های پیشرو و تأثیر گذار در غرب، ابتدا در ادبیات و هنر شکل گرفت و سپس از طریق آثار ادبی و هنری وارد حوزه ی مسائل سیاسی و اجتماعی شد. از این رو زن محوری به عنوان یکی از موضوعات جدّی شعر معاصر به مقوله ای قابل بحث و بررسی تبدیل گردید. در این میان غزل سرایی چون سیمین بهبهانی با ظهور خویش به یکباره سرنوشت زن حاضر در غزل امروز را به گونه ای دیگر رقم زد و به ...

این مقاله درصدد اثبات وجود ساخت شبکه­ای در غزل کلاسیک فارسی است. در ابتدا به تعریف مفهوم ساخت شبکه­ای پرداخته­ایم و در ادامه نشان داده­ایم که در غزل تمهیدات و مؤلفه­هایی وجود دارد که می­توان مجموعة آنها را در قالب دو گروه «سازه­های زبانی» و «سازه­های موسیقایی» جای داد. تکرار، ارجاع، هم­آیی، هم­معنایی، تضاد، جایگزینی و شمول معنایی، از تمهیدات مربوط به سازه­های زبانی، و وزن، قافیه، ردیف، تجنیس، ر...

پژوهش حاضر با موضوع مقایسه ی ساختاری و محتوایی غزل قلندرانه ی سنایی با غزل عاشقانه ی سعدی،کوششی است در جهت تبیین جایگاه بخشی از ادب عرفانی و عاشقانه،روشن شدن ویژگی های ساختاری ومحتوایی غزل قلندرانه وغزل عاشقانه، تفاوت ساختار غزل عاشقانه با غزل قلندرانه، نقش نماد های قلندری وملامتی در تحوّل غزل عارفانه ونقش سنایی وسعدی در تکامل این دو نوع غزل. مقایسه بین 50 غزل قلندرانه ی سنایی و50 غزل عاشقانه ی ...

یکی از موضوعات بحث انگیز پیرامون غزل سلمان چگونگی ساختار غزل اوست. هرچند در ساختار غزل های سلمان، ابیات غزل شاید در نگاه نخستین گسسته و پاشان دیده شود ولی از ساختاری منسجم و هسته ی مرکزی برخوردار است که سایر ابیات یک غزل، با آن پیوند معنایی دارند. غزل های سلمان از حیث صورت، بسیار دلکش است اما در معنی نتوانسته است خود را به حریم غزل سرایان نامی، نزدیک نماید. غزلیات سلمان، بهتر از هر شعر فارسی، ش...

یکی از تفسیر هایی که در شبه قاره بر دیوان حافظ نوشته شده، شرح چاپ سنگی"نولکشور" است، که توسط منشی نولکشور درسال (1289ق)فراهم آمده است. این شرح، گزیده ای از تاویل و تفسیر چند تن ازشارحان هندی می باشد که در حاشیه ی صفحات دیوان نوشته شده است. این شارحان مطابق ذوق و افق معرفتی خود، غزل ها را با تعابیر عرفانی تأویل کرده اند و شش غزل را  درارتباط با نعت پیامبر اکرم (ص) دانسته اند. در این نوشتار سعی ش...

عشق مهم ترین مضمون غزل است که در دو شاخه ی عشق آسمانی و عشق زمینی حضور داشته و غزل فارسی را غنی و دلنشین ساخته است. بیان معانی عاشقانه از هر نوع (آسمانی و زمینی )که باشد مستلزم بیان رابطه عاشق و معشوق است. معشوق مرکز و محور غزل های عاشقانه است، تصویر او نشان دهنده ی دیدگاه غزلپرداز نسبت به عشق و معشوق است. شاید در نگاه اول بپنداریم معشوق در غزل فارسی به صورت کلی توصیف شده ، چنانکه می توان گفت ...

در این پژوهش، ویژگی های سبکی 50 غزل منتخب از دیوان سیدحسن غزنوی، بر اساس دیدگاه های نو سبک شناختی بررسی شده است . بنابراین دیدگاه ، غزل ها در سطح زبانی ، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن بیان شده است . سادگی و روانی کلام و لحن، پرهیز از کاربرد واژه های متروک، از ویژگی های زبانی سیدحسن غزنوی است . در غزلیّات او تراکم تصویری وجود ندارد. استفاده زیاد از تشبیه و استعاره نسبت به دیگر آرای...