چکیده: فارسی زبان ملی و رسمی ایران و از مهم ترین عناصر فرهنگی زندگی ایرانیان است. زبان و خط فارسی در عصر جدید با چند مسئلۀ عمده روبروست. رواج نیافتن بسیاری از واژه های نوساخته، پراکندگی رسم الخط، دشواری های مربوط به گسترش زبان فارسی در جهان، و اُفت مهارت های نگارشیِ ایرانیان ـ به ویژه نسل جوان ـ از مهم ترین مسائل زبان فارسی امروز است. برای برطرف ساختن این مشکلات، چاره هایی اندیشیده شده است که از ...

در این مقاله سعی شده است تأثیر حماسه‌های دینی فارسی بر اشعار کردی غلام رضاخان ارکوازی ـ شاعر بزرگ کردی‌سرای شیعی ایلامی ـ از نظر تطبیقی بررسی موارد مقتبس و ملهم از حماسه‌های دینی در شعر او نشان داده شده است. از آنجا که کردهای شیعه‌مذهب، بخش اعظمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و در روند شکل‌گیری مذهب تشیع نقش داشته‌اند، بررسی تطبیقی این نوع ادبی در زبان فارسی و زبان کردی جنوبی (زبان کردهای شیع...

مقالۀ حاضر به بررسی شکسته‌شدن خوشه‌های همخوانیِ آغازین وام‌واژه‌های انگلیسی در زبان فارسی، که منجر به تغییر هجا می‌شود، می‌پردازد. داده‌های پژوهش از سه فرهنگ معتبر، انوری (1383)، مشیری (1371) و زمردیان (1384)، جمع‌آوری شده‌است. چارچوب این پژوهش نظریۀ بهینگی ـ یکی از رویکرد‌های محدودیت بنیاد ـ است که پرینس و اسمولنسکی در سال 1993 آن را در چارچوب مکتب زایشی مطرح کردند. در این پژوهش، در پی پاسخ به ...

جابه جایی واجی ـ فرایندی که در آن ترتیب واج ها معکوس می شود ـ موضوع مطالعات بسیاری بوده است. جابه جایی واجی می تواند منظم یا غیرمنظم باشد. این فرایند در حوزۀ واج شناسی، مطالعۀ همزمانی را به مطالعۀ در زمانی پیوند می دهد. هدف این مقاله، بررسی جابه جایی واجی در زبان فارسی معاصر و نیز به طور درزمانی در زبان پهلوی (ایرانی میانه) و فارسی معاصر است. پس از مقدمه، ماهیت فرایند جابه جایی واجی از دیدگاه ه...

مقالۀ حاضر به معرفی، بررسی و نقد کتاب نظام آوایی زبان فارسی، تألیف محمود بی‌جن‌خان می‌پردازد. کتاب اثری ارزشمند در حوزۀ آواشناسی و واج‌شناسی زبان فارسی است و امتیازات و نوآوری‌های فراوان و ساختار منسجمی دارد. مؤلف در فصل اول، مسئلۀ بازشناسی شنیداری گفتارِ پیوستۀ فارسی را ـ که موضوع اصلی تحقیق است ـ برگزیده و در فصل‌های بعد تلاش کرده است بر اساس روش‌شناسی آزمایشگاهی به سؤال اصلی تحقیق پا...

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن توان عملی پایگاه مقاله‌های تمام متن فارسی مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری در تکمیل مجموعه مقاله‌های فارسی موجود در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی، انجام گرفته است. جامعة مورد مطالعه، مجله‌های علمی ـ پژوهشی فارسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مجله های علمی ـ پژوهشی فارسی موجود در دانشگاه فردوسی و مجموعه ادواریهای الکترونیکی علمی ـ پژوهشی فارسی پایگاه...

گویش ابوزیدآبادی1 یکی از گویش های ناحیۀ مرکزی ایران است. این گویش در بخش کویرات به مرکزیت شهر ابوزیدآباد رایج است. این شهر در سی کیلومتری جنوب شرقی کاشان واقع شده است. ابوزیدآبادی از نظر دستوری، نسبت به فارسی ویژگی هایی دارد که آن را از زبان فارسی کنونی متمایز می کند. در این مقاله، نویسنده می کوشد برخی از ویژگی های آوایی و دستوری این گویش را توصیف و تحلیل کند. کاربرد تقریباً چهارده مصوت کوتاه و ...