هیافت های نظری دانش ژئوپلیتیک همواره بر واقعیت های سرزمینی استوار بوده و رویکرد عقلانی را در مطالعات خود در پیش گرفته است. الگویابی رقابت قدرت های جهانی و پیش بینی آینده این رقابت ها نیازمند شناسایی مناطق راهبردی جهان، ویژگی های آنها و معابر جغرافیایی دسترسی به این مناطق است. روشن است با شناسایی شاخص ها و ویژگی های مناطق مهم و راهبردی جهان امکان پیش بینی حوادث و رویدادهای آینده در حوزه روابط بی...

الگوی توسعه شتابان شهرنشینی در ایران با آسیب های اجتماعی زیادی همراه شده است. هم اکنون شهرها به ویژه کلان شهرها و در رأس آنها تهران به مهم‎ترین کانونهای بروز جرم و جنایت و ناهنجاری تبدیل شده اند. این مقاله از دیدگاه جغرافیای اجتماعی شهرها، بر شناخت مؤلفّه های جغرافیایی شهر در آسیب شناسی اجتماعی آنها تأکید می کند؛ یعنی آسیب شناسی اجتماعی شهرها را از منظر آسیب شناسی سازمان یابی فضای شهری مورد توجّه...

در این ‏پایا‎‏ن نا‎‎مه به ‎‏مطالعه ی‏ مدل استاندارد در فضای معمولی‏‏، همچنین فضای ناجابجایی و تفاوت های آن با فضای معمولی‏،‏ جنبه های پدیده شناختی فضای ناجابجایی‏‏، ویژگیهای این نوع فضا(فضای ناجابجایی) و مدل استاندارد در فضای ناجابجایی خواهیم پرداخت. ‏دو رهیافت برای ساختن مدل استاندارد در فضای ناجابجایی وجود دارد. اولین رهیافت بر پایه ی گروه تقارنی مدل استاندارد ‎‎در نظر گرفته می شود ولی میدان ...

اندیشمندان ژئوپلیتیک طی سدۀ گذشته، همواره درصدد بوده‎اند که به فراخور شرایط طبیعی و انسانی مناطق مختلف و با ارائۀ استدلال‎های لازم، اهمیت سیاسی برخی کانون‎ها و نقاط جغرافیایی را پُررنگ‎تر کرده و سیاستمداران را برای نفوذ، تسلط و مدیریت این‎گونه فضاها، ترغیب کنند. بدیهی است اهمیت سیاسی مکان‎ها و فضاهای مختلف در طول زمان ثابت ‎نبوده و به‎ویژه، ممکن است تحت تأثیر عوامل انسان‎ساخت، دچار ارتقا و دگرگو...

منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس محصول کنشِ نظام‌های متعدد در مقیاس‌های فضایی مختلفی است که از آن به‌عنوان یکی از شش دروازۀ حیاتی ایران برای هم پیوندی اقتصاد لمحلی و ملی با اقتصاد جهانی نام می‌برند. به عبارتی، مسیر تحول این واحد تجاری ـ صنعتی به‌عنوان یک ساخت جغرافیایی توسط نظام­هایی در حال هدایت است که آن را از درون (در مقیاس محلی) و بیرون (به‌واسطۀ اثرات سایر مقیاس­های فضایی) سازمان می‌دهند، اگر چ...

فضای جمعی، گستره مهمی از شهر است که طی ساعات شبانه‌روز در اختیار شهروندانی از اقشار متنوع بوده و از تنوع فعالیتی برخوردار است. شهروندان برای حضور در این فضاها ممنوعیت صنفی، قومی و یا زمانی ندارند. موفقیت فضای جمعی، مقوله‌ای مستقل از شکل‌گیری آن بوده و ممکن است یک فضای جمعی موفق در شهر، نشانه‌های ظاهری شاخصی نسبت به یک فضای جمعی منفعل نداشته باشد.پژوهش حاضر مبتنی بر مطالعات میدانی و تجربه ...

فضای سبز شهری، از جمله کاربری‌هایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. شهر یاسوج، علیرغم این که از توزیع مناسب فضای سبز برخوردار است، اما اکثر این فضاها به باغ‌های خصوصی اختصاص داشته و سهم عموم مردم جامعه از پارک‌ها و بوستان‌های محله ای بسیار کم است. در این شهر، برخی از نواحی و محله‌ها هیچ گونه فضای سبزی ندارند، در صورتی که برخی دیگر از مناطق از فضای سبز بیشتری برخوردارند. روش...

ترامتنیت مفهومی است که از دانش ادبیات به عاریت گرفته وسعی شده این مفهوم در بخش خاصی از دانش جغرافیا که ژئومرفولوژی خوانده میشود تبیین وطرح گردد. همانگونه که طرح هندسه فضائی در ژئومرفولوژی اصول و مبادی دو دیدگاه کلاسیک در ژئومرفولوژی (ژئومرفولوژی دیویسی و ژئومرفولوژی فرایندی) را متحول ساخت و سبب تولد ژئومرفولوژی جدیدی گردید (Systemic geomorphology or Functional geomorphology) می‌توان امیدوار بو...

شهرنشینی دوران اسلامی با تعالیم مکتب اسلام عجین شد و سیمایی متفاوت از شهر دوره ساسانی ارائه کرد. هدف اصلی این پژوهش نشان دادن چشم انداز مستندی از فضای اقتصادی حاکم بر شهرهای اسلامی، در منطقه موضوع مطالعه است. این چشم انداز از طریق مطالعه اسناد و اطلاعات تاریخی مکتوب در گزارش های جغرافیانویسان مسلمان، به روش تاریخی تحلیلی و مبتنی بر جمع آوری و جمع بندی فراهم آمده است. در این نوشتار، بازتاب عوامل...