تاریخ نگاری از حوزه های چالش برانگیز در تاریخ اسلام و در میان گروه ها و فرق مسلمان می باشد. برخی مخالفان شیعه به ویژه وهابیان در رقابت و نزاع با شیعه می کوشند اولا نقش شیعیان را در تاریخ نگاری اسلامی و تدوین آثار تاریخی بسیار برجسته و پررنگ نشان دهند و ثانیا راویان و مورخان شیعه را به تاریخ سازی و جعل أخبار و روایات شیعی متهم کنند. یکی از نمایندگان این تفکر، عبدالعزیز نورولی است که در کتاب اثر...

در آرشیو ملی استرالیا، اسنادی نگهداری می‌شوند که برای مورخان به لحاظ آشنایی با خانواده‌ها جالب توجه است. این اسناد در حقیقت بیانگر دخالت روزافزون دولت در زندگی مردم در قرن بیستم است. در مقالۀ حاضر علاوه بر معرفی بخش نگهداری اسناد خانواده‌ها، توضیحاتی دربارۀ چگونگی استفاده از این اسناد آمده است که خواننده را با چگونگی فعالیت بخش تاریخ خانواده آرشیو ملی استرالیا آشنا می‌کند.

یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ اسلام، سرنگونی نظام شاهنشاهی ساسانیان به دست مسلمانان بوده است. مورخان برای شکست از عوامل بسیاری یاد کرده اند. یکی از عوامل اصلی، آسیب دیدن پشتوانة نیرومند اقتصاد شاهنشاهی، یعنی نظام آبیاری – کشاورزی سواد بوده است. این عامل تاکنون، چنانکه باید مورد مداقّه قرار نگرفته و پژوهش جداگانه ای دربارة آن انجام نشده است. در این نوشتار، نقش سواد در اقتدار و سرنگونی ساسانیان،...

یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ اسلام، سرنگونی نظام شاهنشاهی ساسانیان به دست مسلمانان بوده است. مورخان برای شکست از عوامل بسیاری یاد کرده اند. یکی از عوامل اصلی، آسیب دیدن پشتوانة نیرومند اقتصاد شاهنشاهی، یعنی نظام آبیاری – کشاورزی سواد بوده است. این عامل تاکنون، چنانکه باید مورد مداقّه قرار نگرفته و پژوهش جداگانه ای دربارة آن انجام نشده است. در این نوشتار، نقش سواد در اقتدار و سرنگونی ساسانیان،...

نفوذ ایرانیان در دستگاه خلافت عباسی تنها منحصر به خاندان‏های چندی نظیر طاهریان و آل‏سهل و برمک و بختیشوع و نوبخت نبود، بلکه افراد بسیاری، بی‏آن‏که به خاندان مشخصی وابسته باشند، در این دوره به مناصب عالی کشوری و لشکری رسیدند. نوشته‏ی حاضر در صدد شناساندن یکی از این چهره‏ها به نام ابوحفص عمرو، یا عمربن ازرق کرمانی است، که از چهره‏های ادبی و سیاسی دوره‏ی مأمون و از مورخان این عصر به شمار می‏رود.

چکیده ندارد.

چکیده: قرن چهارم هجری قمری، برای اسلام و مسلمانان، قرنی شگفت انگیز بود. رشد و نمو علم و دانش و نگارش کتب علمی در اکثر زمینه ها از جمله، پزشکی، شیمی، ریاضیات، فلسفه، نجوم ، کلام، تاریخ، ادبیات، فقه و حدیث از بالندگی مخصوص برخودار شد. در این بین مورخان مسلمان نیز در نگارش تاریخ به ابداعاتی دست زدند. آنها به علل و عوامل وقایع تاریخی توجه نمودند. جریانی که بر مورخین اسلامی و تاریخ نگاری آنان تأثیر...

چکیده نامه نگاری از دیرباز یکی از ابزارهای ارتباط انسانها بوده است. نخستین شواهد موجود از نامه نگاری در ایران متعلق به دوره هخامنشیان است. از این دوره حدود سیزده نامه کامل و چند قطعه آسیب دیده بر روی چرم در مصر به دست آمده و به «نامه های ارشام» مشهور است. پس از عصر هخامنشی نیز نامه نگاری و سازمان پستی گسترش یافت چنانکه امروزه نامه های بسیاری به زبانهای ایرانی میانه باقی مانده است. از دوره اشک...

عوامل تأثیرگذار بر تاریخ‌نگاری مورخان مسلمان؛ مطالعه موردی تاریخ‌نگاری مقدسی و بلعمی پروین ترکمنی‌آذر[1] چکیده این پژوهش در حیطه علم معرفت‌شناسی و با تأکید بر معرفت دینی و معرفت اعتباری و با استفاده از روش تحلیل درونی صورت گرفته است. محقق درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که مورخان تا چه اندازه در تاریخ‌نگاری خود متأثر از معرفت اعتباری زیستگاه خویش‌اند و چقدر از معرفت دینی خود و جامعه تأثیر می‌پ...

مطالعه تطبیقی دیدگاه حافظ ابرو با مورخان مسلمان درباره اهمیت و فواید علم تاریخ [1]                                                                           نرگس رضاقلی‌زاده آهنگر* چکیده شهاب‌الدین عبدالله بن لطف‌الله بن عبدالرشید، معروف به حافظ ابرو، مورخ بزرگ ایرانی در عصر تیموری است. او درباره تاریخ ایران چندین جلد کتاب نوشت که مهم‌ترین آنها کتاب جغرافیا و مجمع التواریخ السلطانیه است. وی در...